Smarkata
 Meandrujące, nieuregulowane koryto Smarkatej w środkowym biegu. | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Struga | |
| Długość | 17 km |
| Źródło | |
| Miejsce | Hadykówka |
| Ujście | |
| Recypient | Trześniówka |
| Miejsce | |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Smarkata – struga, prawobrzeżny dopływ Trześniówki[1] o długości 17 km. Ma źródła we wsi Hadykówka[2]. Płynie na północny zachód przez Puszczę Sandomierską[2]. Smarkatą zasilają dopływ z Chlistaw, dopływ z Kamionki[3], kanał Korczak i rów Gawrynówka[1]. Koryto Smarkatej na nieuregulowanym, środkowym odcinku jest meandrujące. 75% długości koryta zostało uregulowane na początku XX wieku[3]. Dno strugi jest piaszczyste, miejscami gliniaste[4]. Smarkata jest rzeką o wodach wysokiej klasy czystości[5]. W jej dolinie występują liczne starorzecza oraz dwa torfowiska niskie o powierzchni 7 ha[3]. Podkarpackie Towarzystwo Przyrodników Wolne Rzeki proponowało utworzenie rezerwatu przyrody o powierzchni 195,8 ha[6], obejmującego siedmiokilometrowy odcinek Smarkatej[3]. Ostatecznie w 2024 powołano rezerwat przyrody Dolina Smarkatej o powierzchni 55,94 ha.
W dolinie Smarkatej stwierdzono występowanie ponad 300 gatunków zwierząt, roślin, śluzowców i grzybów[3]. Występują tu m.in. następujące gatunki zwierząt objęte ścisłą ochroną: modraszek telejus, modliszka zwyczajna, wilga zwyczajna, grubodziób zwyczajny, sóweczka, żuraw, gąsiorek, dzięcioł średni, strzyżyk zwyczajny, dzięcioł duży, kowalik zwyczajny, bogatka, puszczyk, gatunki objęte częściową ochroną: rak szlachetny, żaba trawna, śliz pospolity, bóbr europejski i wydra europejska. Z pozostałych gatunków występują m.in.: karaś pospolity, karaś srebrzysty, okoń pospolity, łoś euroazjatycki, lis rudy, sarna europejska, dzik euroazjatycki, kuna leśna, jeleń szlachetny. Florę doliny Smarkatej reprezentują m.in. następujące gatunki roślin częściowo chronionych: gajnik lśniący, płonnik pospolity, torfowiec frędzlowany, torfowiec błotny, bagno zwyczajne, pływacz zwyczajny, wawrzynek wilczełyko, widłak jałowcowaty i widłak goździsty[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 244, ISBN 83-239-9607-5.
- ↑ a b Okolice Rzeszowa część północna. Okolice Mielca 1:50 000, Kraków: Wydawnictwo Kartograficzne "Compass", 2013, ISBN 978-83-7605-145-1.
- ↑ a b c d e f Piotr Bednarek, Projektowany Rezerwat Dolina Smarkatej. Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej wykonanej przez Podkarpackie Towarzystwo Przyrodników Wolne Rzeki w latach 2017-2018 [Wydanie cyfrowe (born digital)], www.wolnerzeki.pl, Stalowa Wola, 4 marca 2019, ISBN 978-83-953780-0-3 [dostęp 2019-08-28].
- ↑ Projektowany Rezerwat Dolina Smarkatej [online], Wolne Rzeki [dostęp 2018-05-01].
- ↑ Wojciech Cieślik, Nasze lasy [online], Nadleśnictwo Mielec [dostęp 2018-05-01].
- ↑ Wniosek o utworzenie rezerwatu przyrody Dolina Smarkatej, Podkarpackie Towarzystwo Przyrodników Wolne Rzeki, 7 marca 2019 [dostęp 2019-08-28].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Okolice Rzeszowa część północna. Okolice Mielca 1:50 000, Kraków: Wydawnictwo Kartograficzne "Compass", 2013, ISBN 978-83-7605-145-1.