Smuklik szerokopasy
| Halictus scabiosae | |
 samica | |
 samiec | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Smuklik szerokopasy |
Smuklik szerokopasy (Halictus scabiosae) – gatunek pszczoły z rodziny smuklikowatych (Halictidae).
Wygląd
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała 12-14 mm[1]. Przypomina blisko spokrewnionego smuklika sześciopasego (H. sexcinctus), a także niewystępującego w Polsce H. fulvipes. Samica ma szerokie ochrowe przepaski na odwłoku, obejmujące zarówno koniec, jak i nasadę tergitów II-IV (u smuklika sześciopasego przepaski są węższe i brak ich na nasadach tergitów)[2]. U samca czułki są zawinięte na końcu i całe czarne (u smuklika sześciopasego czarno-pomarańczowe)[2], a u nasady tergitów II i III znajdują się paski (u H. fulvipes brak paska u nasady tergitu III)[3].
Biologia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek społeczny, niewyspecjalizowany pokarmowo[4]. Gniazduje w ziemi[4]. Osobniki dorosłe można spotkać od kwietnia do września[4][1]. Zimują dorosłe samice, które kolejnej wiosny wspólnie zakładają gniazda w grupach po kilka osobników. Tylko jedna samica z grupy składa jaja i przed pojawieniem się dorosłych osobników wypędza pozostałe samice, które mogą założyć własne gniazda lub znaleźć funkcjonujące gniazdo własnego lub innego gatunku (Lasioglossum nigripes) i osiedlić się w nim jako pasożyt gniazdowy[1][5]. Samce latają od lipca[4].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Pierwotny zasięg gatunku obejmował południowo-zachodnią Europę, jednak w XXI wieku obserwuje się jego rozprzestrzenianie z prędkością dochodzącą nawet do 30 km na rok[2], czego przyczyn upatruje się w zachodzących obecnie zmianach klimatu[6]. W Polsce gatunek ten pojawił się po raz pierwszy w 2020 roku na zachodzie kraju[2] i od tego czasu obserwuje się dalsze jego rozprzestrzenianie[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Felix Amiet (red.), Apidae. 3: Halictus, Lasioglossum, Fauna Helvetica, Neuchâtel: Centre suisse de cartographie de la faune : Schweizerische Entomologische Gesellschaft, 2001, ISBN 978-2-88414-017-1 [dostęp 2024-08-20].
- ↑ a b c d Jacek Wendzonka i inni, Smuklik szerokopasy Halictus scabiosae (Rossi, 1790) (Hymenoptera: Anthophila, Halictidae) – gatunek nowy w faunie Polski, „Acta entomologica silesiana”, 30 (online008), 2022, s. 1–6, DOI: 10.5281/zenodo.6880476 [dostęp 2024-08-20].
- ↑ Halictus d'Europe [online], www.atlashymenoptera.net [dostęp 2024-08-20].
- ↑ a b c d Erwin Scheuchl, Wolfgang Willner, Taschenlexikon der Wildbienen Mitteleuropas: alle Arten im Porträt, Wiebelsheim: Quelle & Meyer Verlag, 2016, ISBN 978-3-494-01653-5 [dostęp 2024-08-20].
- ↑ Ûrij Andreevič Pesenko (red.), Bees of the family Halictidae (excluding Sphecodes) of Poland: taxonomy, ecology, bionomics, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 2000, ISBN 978-83-7096-339-2 [dostęp 2024-08-20].
- ↑ Diego Gil-Tapetado i inni, Distribution widening of a ground-nesting social bee across Europe favored by climate change and urban setting, „Apidologie”, 55 (3), 2024, s. 35, DOI: 10.1007/s13592-024-01077-5, ISSN 1297-9678 [dostęp 2024-08-20] (ang.).
- ↑ Justyna KIERAT i inni, Nowe stwierdzenia smuklika szerokopasego Halictus scabiosae (ROSSI, 1790) z Polski. / New records of the great banded furrow bee Halictus scabiosae (ROSSI, 1790) from Poland., 18 czerwca 2023, DOI: 10.5281/ZENODO.8051698 [dostęp 2024-08-20] (pol.).