Pszczoły

Pszczoły
Apoidea
Pszczoły Osmia rufa
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	tchawkodyszne
Gromada	owady
Podgromada	owady uskrzydlone
Rząd	błonkoskrzydłe
Podrząd	trzonkówki (grupa żądłówki)
Nadrodzina	pszczoły (Apoidea)

Pszczoły (Apoidea = Sphecoidea) – nadrodzina owadów z rzędu błonkoskrzydłych (błonkówek). Należące do niej gatunki stanowią ~20% wszystkich błonkoskrzydłych.

Charakterystyka

Do pszczół zalicza się ok. 20 tys. gatunków, w większości prowadzących samotniczy tryb życia, ale również takich, które wytworzyły skomplikowane struktury społeczne. Najwyżej zorganizowane społeczności tworzą gatunki z plemienia pszczół miodnych.

Systematyka

Do 1944 roku podział systematyczny nadrodziny Apoidea bazował na ówczesnej klasyfikacji C.D. Michenera. W świetle późniejszych badań pojawił się pogląd, że gatunki należące wtedy do nadrodzin Apoidea i Sphecoidea (grzebacze, osy grzebiące) tworzą wspólnie jedną monofiletyczną grupę. Wyrazem tego jest połączenie obu nadrodzin. Większość entomologów przyłączyła się do propozycji Michenera i określa tę nadrodzinę mianem Apoidea, a nie Sphecoidea. Spotykany jest dodatkowy podział na dwie grupy rodzin (bez rangi systematycznej): Spheciformes i Apiformes.

Grupy rodzin w nadrodzinie Apoidea (pszczoły i grzebacze)

Pszczoła z rodziny smuklikowatych (Halictidae)

• Spheciformes (seria grzebacze)
  • Heterogynaidae
  • Ampulicidae
  • grzebaczowate (Sphecidae)
  • Crabronidae
• Apiformes (seria pszczoły)
  • Stenotritidae
  • lepiarkowate (Colletidae)
  • pszczolinkowate (Andrenidae)
  • smuklikowate (Halictidae)
  • spójnicowate (Melittidae)
  • miesierkowate (miesiarkowate) (Megachilidae)
  • pszczołowate (Apidae)

Według ITIS do nadrodziny Apoidea zaliczane są ponadto:

• Angarosphecidae
• Paleomelittidae

Podział Michenera 2007 (1944)

Podział systematyczny nadrodziny Apoidea na rodziny przedstawiony poniżej opiera się na podziale zaproponowanym przez C.D. Michenera w 1944 roku, później ulepszanym przez tego samego autora m.in. w Social behavior of the bees (1974) i The Bees od the World (1. edycja – 2000; 2. edycja – 2007). Według niego w nadrodzinie Apoidea należy wyróżnić 7 rodzin:

• pszczolinkowate (Andrenidae)
• pszczołowate (Apidae)
• lepiarkowate (Colletidae)
• Dasypodaidae (od 2007)
• smuklikowate (Halictidae)
• miesierkowate (miesiarkowate) (Megachilidae)
• Meganomiidae (od 2007)
• spójnicowate (Melittidae)
• Stenotritidae (od 2000; 1944 jeszcze jako podrodzina w Colletidae)

Podział McGinley (1989)

• lepiarkowate (Colletidae)
• Oxaeidae
• pszczolinkowate (Andrenidae)
• smuklikowate (Halictidae)
• spójnicowate (Melittidae)
• Stenotritidae
• Ctenoplectridae
• miesierkowate (miesiarkowate) (Megachilidae)
• porobnicowate (Anthophoridae)
• pszczołowate (Apidae).

Rodziny niewystępujące w Polsce:

• Stenotritidae
• Oxaeidae
• Ctenoplectridae
• Fideliidae

Zobacz też

• Pszczelarstwo
• Zimowla

Linki zewnętrzne

• ITIS: Apoidea
• Apis-mellifera.pl – Fotografia pszczelarska

Publikacje

• Engel, M.S. Family-Group Names for Bees (Hymenoptera: Apoidea), American Museum Of Natural History, 2005 (pdf)
• McGinley, Ronald J. A Catalog and Review of Immature Apoidea (Hymenoptera). Smithsonian Contributions to Zoology, number 494, 1989 (pdf)
• Michener, C.D. The Bees of the World, The Johns Hopkins University Press, 2007
• Pawlikowski, T., Celary, W. Klucze do oznaczania owadów Polski, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Toruń, 2003 (pdf)