Sobór św. Teodory z Sihli w Kiszyniowie

Sobór św. Teodory z Sihli

Biserica Sfânta Teodora de la Sihla

sobór katedralny
Widok ogólny
Państwo	Mołdawia
Miejscowość	Kiszyniów
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rumuński Kościół Prawosławny
Metropolia	Besarabii
Wezwanie	św. Teodory z Sihli
Historia Data zakończenia budowy 1895 Data poświęcenia 1922 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna
Dane świątyni Styl eklektyczny Architekt Alexander Bernardazzi Świątynia • materiał bud. • cegła
Położenie na mapie Mołdawii Sobór św. Teodory z Sihli
47°01′14,8″N 28°49′49,3″E

{{Świątynia chrześcijańska infobox}} Nieoczekiwana grafika: "miejscowość".

Ikonostas

Sobór św. Teodory z Sihli (rum. Biserica Sfânta Teodora de la Sihla) – sobór Metropolii Besarabii Rumuńskiego Kościoła Prawosławnego w Kiszyniowie, stolicy Mołdawii. Mieści się przy ulicy Puszkina, pod numerem 20.

Historia

Budynek sakralny powstał jako kaplica (czasownia) przy żeńskim gimnazjum prowadzonym przez besarabskie ziemstwo gubernialne, zajmującym budynek na sąsiedniej posesji. Jej wzniesienie opłacili Fiodor Krupienski i jego siostra Jewfrosinija Wiaziemska lub według innego źródła tylko Wiaziemska. Autorem projektu budynku był Aleksandr Bernardazzi.

Po zakończeniu prac budowlanych obiekt nie został wyświęcony. Według jednej z wersji stało się tak, gdyż w jego pomieszczeniu ołtarzowym wydarzył się tragiczny wypadek. Inne źródła wskazują, że fundatorka, nie podając przyczyny, nie pozwalała na oddanie budynku do użytku liturgicznego. Na potrzeby gimnazjum została w tej sytuacji zbudowana druga kaplica.

Cerkiew została konsekrowana dopiero w 1922 r., już po tym, gdy Kiszyniów razem z całą Besarabią znalazł się w granicach Rumunii. Pełniła funkcję świątyni szkolnej przy żeńskim gimnazjum im. królowej Marii, które powstało w miejsce rosyjskiego gimnazjum ziemstwa. Na patrona świątyni wybrano św. Teodora Tyrona. Decyzję o wyświęceniu budynku podjął arcybiskup besarabski Guriasz wbrew woli fundatorki.

Po wejściu wojsk radzieckich do Kiszyniowa w 1940 r. budynek zaadaptowano na muzeum religii i ateizmu. Taką też funkcję pełnił przez rok (do momentu, gdy wojska rumuńskie, uczestnicząc w ataku Niemiec na ZSRR, zajęły Besarabię). 23 kwietnia 1942 r. cerkiew została powtórnie poświęcona.

Po II wojnie światowej budynek został zaadaptowany na salę gimnastyczną. W 1978 r. ponownie urządzono w nim muzeum ateizmu, następnie przemianowane na muzeum historii religii. W 1991 r. cerkiew przywrócono do użytku liturgicznego, nadając jej nowe wezwanie św. Teodory. Świątynia funkcjonuje jako parafialna w jurysdykcji Metropolii Besarabii Rumuńskiego Kościoła Prawosławnego i otrzymała w niej rangę soboru katedralnego.

Architektura

Cerkiew została wzniesiona w stylu eklektycznym, łączącym elementy nawiązujące do XVII-wiecznej architektury rosyjskiej i architektury tureckiej. Równocześnie projektując ją Bernardazzi musiał wziąć pod uwagę specyfikę funkcjonowania świątyni szkolnej: cerkiew musiała być połączona z budynkiem szkoły, wpisując się równocześnie w zabudowę już istniejącej ulicy. Z tego też powodu zarówno wygląd zewnętrzny, jak i wewnętrzny rozkład przestrzeni obiektu sakralnego różni się od innych świątyń prawosławnych. Pomieszczenia cerkwi znajdują się na wysokim półpiętrze; pierwotnie wejścia do obiektu prowadziły zarówno z gmachu gimnazjum, jak i z ulicy, przez masywne kamienne pawilony zdobione kolumnami. Kaplica jest jednonawowa, z zamkniętym wielobocznie pomieszczeniem ołtarzowym. Na elewacji frontowej budynku znajdują się dwie wieże z piramidalnymi zwieńczeniami, przypominające kształtem minarety, ale zakończone małymi cebulastymi kopułkami. Nad nawą budynku wznosi się dach namiotowy z kopułką o takiej samej postaci.

Na ścianie budynku znajduje się tablica upamiętniająca Aleksandra Bernardazziego.