Aleksandr Bernardazzi
| |
| Imię i nazwisko |
Aleksandr Osipowicz Bernardazzi |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
1 lipca 1831 |
| Data i miejsce śmierci |
1907 |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki |
architektura |
Aleksandr Osipowicz Bernardazzi (ros. Александр Осипович Бернардацци; ur. 19 czerwca?/1 lipca 1831 w Piatigorsku, zm. 1907 w Fastowie) – rosyjski architekt szwajcarskiego pochodzenia, działający głównie w guberni besarabskiej i w Odessie, wieloletni architekt miejski Kiszyniowa.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był synem szwajcarskiego architekta Giuseppe Bernardazziego, który przybył do Rosji za panowania Aleksandra I[1]. Ukończył studia na Uniwersytecie Architektury i Budownictwa w Petersburgu[2]. Po uzyskaniu dyplomu został skierowany do pracy w komisji ds. budownictwa i dróg w guberni besarabskiej na niższym stanowisku technicznym[1]. W 1856 r. został naczelnym architektem miejskim Kiszyniowa i pozostawał na tym stanowisku do 1878 r[3]. Jest autorem szeregu projektów budynków świeckich i sakralnych w stolicy guberni besarabskiej oraz w innych miastach na jej terenie[2]. Określa się go mianem architekta, który odmienił Kiszyniów[2][3]. W 1875 r. za swoje prace otrzymał honorowe obywatelstwo tego miasta[2]. Należał do Towarzystwa Architektów Cywilnych i do Petersburskiego Towarzystwa Architektów[1].
W 1883 r. przeprowadził się do Odessy, gdzie wykładał na Uniwersytecie Noworosyjskim i kontynuował działalność projektową[1].
Zmarł w Fastowie podczas wyjazdu służbowego[1]. Został pochowany w Kiszyniowie na cmentarzu luterańskim w grobowcu rodzinnym. Nagrobek i miejsce pochówku zniszczono po II wojnie światowej, gdy cała nekropolia została zrównana z ziemią, a na jej miejscu wzniesiono m.in. kino Gaudeamus[4]. W 1982 r. na budynku zaprojektowanej przez niego cerkwi św. Teodory odsłonięto tablicę pamiątkową ku jego czci[5].
Najważniejsze projekty[edytuj | edytuj kod]
- budynek Dumy Miejskiej w Kiszyniowie (obecnie ratusz)[2]
- budynek żeńskiego liceum Natalii Dadiani w Kiszyniowie (obecnie Narodowe Muzeum Sztuki)[2]
- cerkiew św. Teodory w Kiszyniowie, przy gimnazjum żeńskim prowadzonym przez ziemstwo[6]
- cerkiew św. Pantelejmona w Kiszyniowie[2]
- wieża ciśnień w Kiszyniowie (obecnie muzeum Kiszyniowa)[2]
- dworzec kolejowy w Kiszyniowie[2]
- rezydencja Jekatieriny Râșcanu-Dierożynskiej w Kiszyniowie[7]
- budynek sądu w Kiszyniowie (obecnie siedziba kolei mołdawskich)[2]
- pałac Manuk-beja w Hîncești[2]
- przebudowa kościoła ormiańskiego w Kiszyniowie[8]
- cerkiew św. Aleksandra Newskiego w Ungheni[2]
- sobór św. Mikołaja w Eupatorii[1]
- dzwonnica monasteru Nowy Neamț (budowa ukończona po śmierci Bernardazziego)[9]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Бернардацци А. О. - Крымский архитектурный портал [online], www.archiportal-crimea.ru [dostęp 2018-05-14] (ros.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Bernardazzi, arhitectul care a schimbat faţa Chişinăului, „adevarul.ro”, 1309 [dostęp 2018-05-14] (ang.).
- ↑ a b Alexandru Bernardazzi, architectul care a schimbat Chișinăul [online], glasul.md [dostęp 2018-05-14] (rum.).
- ↑ Кишинёв - город исчезнувших кладбищ [online], Locals, 18 kwietnia 2015 [dostęp 2019-02-02].
- ↑ Alexandru Bernardazzi: arhitectul care a temeiat frumosul în Chișinău, „Orașul Meu”, 31 maja 2016 [dostęp 2018-05-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-15] (rum.).
- ↑ Puşkin, 20 A – Sf. Cuvioasa Teodora de la Sihla [online], www.monument.sit.md [dostęp 2018-05-14] (rum.).
- ↑ Bucureşti, 62 (colţ str. V. Pîrcălab) – Conacul urban Rîşcanu-Derojinschi [online], www.monument.sit.md [dostęp 2018-05-29] (rum.).
- ↑ Piaţa Veche, 8 – Biserica armenească apostolică Sf. Maica Domnului [online], www.monument.sit.md [dostęp 2021-03-22].
- ↑ Manastirea "Inaltarea Domnului", Noul Neamt [online], logos.md [dostęp 2018-05-14].