Sobór Fiodorowskiej Ikony Matki Bożej w Puszkinie
 nr rej. 7810445060[1]
| |||||||||||||||||||||||
| sobór parafialny | |||||||||||||||||||||||
 Widok ogólny | |||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miasto wydzielone | |||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||||||
| Eparchia | |||||||||||||||||||||||
| Sobór • nadający tytuł |
od momentu powstania | ||||||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
14/27 marca | ||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Rosji  | |||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Petersburga  | |||||||||||||||||||||||
 59°43′32,9″N 30°23′26,5″E/59,725806 30,390694
| |||||||||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||||||||
Sobór Fiodorowskiej Ikony Matki Bożej – prawosławny sobór w Puszkinie, na terenie Carskiego Sioła, wzniesiony w latach 1909–1912 z fundacji rodziny carskiej.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Sobór został wzniesiony w latach 1909–1912 z prywatnej fundacji rodziny ostatniego cara rosyjskiego Mikołaja II jako część nigdy nie ukończonego Miasteczka Fiodorowskiego. Autorem projektu całości był Władimir Pokrowski, który w swojej pracy wzorował się na soborze Zwiastowania w obrębie Kremla moskiewskiego. Patronką świątyni została Fiodorowska Ikona Matki Bożej, patronująca zarazem rodowi Romanowów[2]. Początkowo sobór miał być świątynią wojskową trzech pułków osobistej ochrony rodziny carskiej[3]. Projekt cerkwi był kilkakrotnie zmieniany już w trakcie budowy. Początkowo zakładano m.in. wzniesienie jednonawowej świątyni z dwoma ołtarzami bocznymi, koncepcja urządzenia cerkwi dolnej i górnej została przyjęta już w trakcie prac budowlanych[3]. W górnej świątyni miały znajdować się dwa ołtarze, jednak ostatecznie powstał tylko jeden z nich[3].
Sobór był tradycyjnym miejscem prywatnej modlitwy rodziny carskiej. W szczególności rolę taką spełniała dolna cerkiew, gdzie głęboko religijna caryca Aleksandra Fiodorowna miała nawet osobną kaplicę. W dolnej cerkwi zgromadzono relikwie związane z kanonizowanym kilka lat wcześniej św. Serafinem z Sarowa[2]. Wstęp do świątyni mieli tylko Romanowowie oraz członkowie ich osobistej straży z żonami. Jedynie na większe święta rozdawane były imienne zaproszenia dla innych osób[3].
Po rewolucji październikowej sobór stał się zwykłą cerkwią parafialną[3]. Budowla pozostawała czynna dla wiernych do 1934, gdy została im odebrana i zaadaptowana na cele świeckie. W górnej świątyni rozmieszczono salę kinową, w dolnej – kinowe archiwum[3]. Wyposażenie obiektu było stopniowo rozkradane, częściowo trafiło do muzeów. Obiekt uległ poważnym zniszczeniom w czasie II wojny światowej (zniszczenie części ścian i kopuły[3]), w kolejnych dziesięcioleciach był wykorzystywany jako magazyn. W latach 1985–1995 wyremontowany, od 1992 był ponownie użytkowany przez Rosyjski Kościół Prawosławny. Przez cztery pierwsze lata nabożeństwa odbywały się wyłącznie w cerkwi dolnej, od 1996 – także w górnej[2].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]W budynku soboru znajdują się dwie cerkwie na dwóch poziomach – oprócz właściwego soboru Fiodorowskiej Ikony Matki Bożej funkcjonuje również dolna cerkiew św. Serafina z Sarowa[2]. Z zewnątrz obiekt dekorowany jest mozaiką wykonaną w pracowni W. Frołowa[2].
Wyposażenie wnętrze cerkwi nawiązuje do siedemnastowiecznej rosyjskiej sztuki sakralnej. Pięciorzędowy ikonostas skomponowany został z ikon wzorowanych na starszych wizerunkach i wykonanych w pracowniki Jemieljanowa. Również naczynia liturgiczne, odlane w firmie Ołowianisznikowa, nawiązują formą do swoich XVII-wiecznych odpowiedników. W dolnej cerkwi znajdują się oryginalne siedemnastowieczne ikony, zaś ściany pokrywa ciemna tkanina oraz polichromowane ornamenty[2].