Bazylika kolegiacka Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Środzie Wielkopolskiej

Kolegiata Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej w Środzie Wielkopolskiej

kościół parafialny
Państwo	Polska
Miejscowość	Środa Wielkopolska
Adres	{{{adres}}}
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Wniebowzięcia NMP w Środzie Wielkopolskiej
Wezwanie	NMP Wniebowziętej
Historia Data zakończenia budowy XV wiek
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building}
Strona internetowa

{{Świątynia chrześcijańska infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | adres = | współrzędne = Nieznane pola: "data rejestracji", "minutN", "rejestr", "sekundN", "kod języka", "nr rej. zabytku", "sekundE", "minutE", "stopniN" oraz "stopniE".

Kolegiata NMP Wniebowziętej w Środzie Wielkopolskiej – kościół gotycki z początku XV wieku. Rozbudowany na przełomie XV/XVI wieku przez dobudowanie naw bocznych i podwyższenie wieży. W połowie XVI wieku zwieńczenie wieży attyką renesansową. 1598-1602 dobudowano od południa renesansową kaplicę grobową Gostomskich. W nawach sklepienia gwiaździste, w prezbiterium krzyżowo-żebrowe.

• W późnorenesansowym głównym ołtarzu sześć renesansowych figur świętych i obraz Wniebowzięcia NP Marii nieznanego malarza, w zwieńczeniu obraz Madonny z Dzieciątkiem włoskiego malarza Catharini z XVI wieku.
• Na ścianach prezbiterium dwa obrazy ze szkoły flamandzkiej, XVII wiek: Podwyższenie Krzyża i Zaparcie się św. Piotra.
• Stalle późnogotyckie z fundacji biskupa Jana Lubrańskiego wykonane 1519-1522 przez braci Jana i Leona z Wrześni.
• Na belce tęczowej późnogotycka polichromowana grupa pasyjna z początku XVI wieku.
• W ołtarzach bocznych włoski obraz Świętej Rodziny z około 1670 i w rokokowej ramie obraz Michała Archanioła 1654, ze szkoły wielkopolskiej.
• W ścianach trzy renesansowe płaskorzeźby, przypuszczalnie pozostałość ołtarza albo sacramentarium: Bóg Ojciec, Ostatnia Wieczerza i Duch Święty oraz renesansowa płyta nagrobna Ambrozego Pampowskiego, wojewody sieradzkiego (zmarłego 1510).
• w nawie głównej świecznik-pająk z kryształu weneckiego.
• W filarze tablica pamiątkowa księdza Augustyna Szamarzewskiego, proboszcza średzkiego, 1857-1887, jednego z pionierów ruchu spółdzielczego w Wielkopolsce.
• Renesansowa kaplica Gostomskich, fundacji Hieronima Gostomskiego wojewody poznańskiego, na planie ośmioboku, nakryta ośmiodzielną kopułą. Wnętrze kopuły pokryte dekoracją stiukową. Portal z kratą z brązu, dzieło K. Oldemndorfa 1598 z Gdańska. W kaplicy przyścienny wczesnobarokowy nagrobek Anny z Ostrorogów Sieniawskiej (zmarłej 1584); na nagrobku tablica inskrypcyjna jej córki wojewodziny Urszuli Gosttomskiej, nagrobek dziecięcy Zygmunta Stadnickiego. Chrzcielnica brązowa z XVI wieku. W ołtarzu dwa obrazy szkoły włoskiej: Święta Trójca z XVII wieku i Święta Rodzina z XVI wieku.

Bibliografia

• Bożenna Urbańska "Kolegiata w Środzie Wielkopolskiej", Średzkie Towarzystwo Kulturalne, Środa Wielkopolska 2008, ISBN 9788390800097
• praca zbiorowa "Kolegiata fotografie", Średzkie Towarzystwo Fotograficzne, Środa Wielkopolska 2009, ISBN 9788392788201
• Franciszek Jaśkowiak "Wydawnictwo poznańskie. Przewodnik", Wydawnictwo "Sport i Turystyka", Warszawa 1967

Linki zewnętrzne

• Strona kolegiaty