Typologia Sheldona
Typologia Sheldona – teoria ogłoszona w 1940 roku[1] przez amerykańskiego psychologa Williama Sheldona[2][3]. William Sheldon na podstawie 4000 fotografii studentów i konstytucjonalnej teorii temperamentu wywnioskował, że istnieją 3 główne typy budowy ciała człowieka.
Osoby badane, po dokonaniu pomiarów odpowiednich proporcji w ich budowie ciała są oceniane na trzech wymiarach w skali od 1 do 7, a następnie na podstawie uzyskanych wyników przypisywane do odpowiedniego typu. Wyniki badania przedstawia się w postaci trzycyfrowej, gdzie każda cyfra odpowiada natężeniu danego wymiaru u osoby badanej.
Skalą analogiczną dla skali wg Sheldona jest skala wg Kretschmera. Skala wg Sheldona znalazła praktyczne zastosowanie m.in. w badaniach naukowych[4] oraz w kulturystyce[5].
Somatotypy w typologii Sheldona[edytuj | edytuj kod]
Są one analogiczne do skal wyodrębnionych przez Kretschmera:
- skrajna ektomorfia – 1-1-7 – typ leptosomiczny (astenik)[6]; jest to osoba wysoka, smukła
- skrajna mezomorfia – 1-7-1 – typ atletyczny[6]; jest to osoba postawna, umięśniona
- skrajna endomorfia – 7-1-1 – typ pykniczny[7]; jest to osoba niska, krępa.
Powyższe 3 typy cechują się skrajnie wysokim natężeniem jednego typu, większość ludzi należy jednak do typów mieszanych[7].
Teoretycznie istnieją 343 (=7³) możliwe typy budowy ciała, jednak w praktyce większość ludzi można przydzielić do około 80 z nich.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Sheldon's Constitutional Theory: Somatotyping [online], 3 listopada 2022 [dostęp 2024-03-12] (ang.).
- ↑ Słownik terminów biologicznych [online], stareaneksy.pwn.pl [dostęp 2024-03-12].
- ↑ Neck | Vertebrae, Muscles, Nerves | Britannica [online], www.britannica.com, 25 lutego 2024 [dostęp 2024-03-12] (ang.).
- ↑ Magdalena Krzykała i inni, Morphological asymmetry, sex and dominant somatotype among Polish youth, „PLoS ONE”, 15 (9), 2020, e0238706, DOI: 10.1371/journal.pone.0238706, ISSN 1932-6203, PMID: 32915820, PMCID: PMC7485883.
- ↑ Arnold Schwarzenegger, Bill Dobbins, The new encyclopedia of modern bodybuilding, wyd. 1. Fireside ed, A Fireside book, New York: Simon & Schuster, 1999, s. 138-141, ISBN 978-0-684-84374-2 [dostęp 2024-03-13].
- ↑ a b Somatotyp - fakt czy mit? [online], Testosterone Wiedza, 13 stycznia 2022 [dostęp 2024-03-13] (pol.).
- ↑ a b Typy budowy ciała: krótki przewodnik dla początkujących - BioTechUSA Polska [online], biotechusa.pl, 4 stycznia 2021 [dostęp 2024-03-12] (pol.).