Wachsz (rzeka): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
m robot dodaje: fr:Vakhch |
m robot dodaje: it:Vahš |
||
Linia 21: | Linia 21: | ||
[[en:Vakhsh River]] |
[[en:Vakhsh River]] |
||
[[fr:Vakhch]] |
[[fr:Vakhch]] |
||
[[it:Vahš]] |
|||
[[lt:Vachšas]] |
[[lt:Vachšas]] |
||
[[nl:Vachsj]] |
[[nl:Vachsj]] |
Wersja z 02:15, 12 mar 2009
Wachsz (t. Kyzyłsu, Surchob; tadż. وخش, ros. Вахш) - rzeka w południowo-wschodnim Kirgistanie i w północno-zachodnim Tadżykistanie. Długość - 786 km, powierzchnia zlewni - 39,1 tys. km², średni przepływ - 156 m³/s. Wody Wachszu pochodzą głównie z topnienia wysokogórskich lodowców. Najwyższe stany wód występują w lipcu i sierpniu. Największe dopływy - Muksu i Obichingu (lewe).
Wachsz ma źródła w górach zamykających od wschodu Dolinę Ałajską, łączących Góry Ałajskie w paśmie Ałaju z Górami Zaałajskimi w Pamirze. Rzeka płynie na zachód szeroką, wysoką (ponad 2000 m n.p.m.) Doliną Ałajską między Górami Ałajskimi na północy a Górami Zaałajskimi na południu. Na tym odcinku nosi nazwę Kyzyłsu. Na zachodnim krańcu Doliny Ałajskiej Wachsz wypływa na terytorium Tadżykistanu, gdzie z początku nosi nazwę Surchob. Rzeka stopniowo zmienia kierunek na południowo-wschodni i między coraz niższymi górami spływa do rozległej doliny Amu-darii. Koło miejscowości Niżnyj Piandż Wachsz łączy się z rzeką Piandż, która stanowi tu granicę tadżycko-afgańską, tworząc Amu-darię.
Dolina Wachszu rozgranicza pasmo Ałaju od masywu Pamiru. Biegnie głównie przez wysokie góry i obfituje w głębokie wąwozy. Nad Wachszem leżą tadżyckie miasta Nurek, Sarband i Kurgontepa.
Na tadżyckim odcinku Wachszu stworzono łańcuch dziewięciu sztucznych jezior zaporowych, z których największe to Rogun (10,5 mld m³) i Nurek (11,6 mld m³). Ten system hydroenergetyczny wytwarza 90% energii elektrycznej produkowanej w Tadżykistanie.
Link zewnętrzny: