Termistor: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m robot dodaje: he, ko usuwa: bg poprawia: ar, ru |
m robot dodaje: lt:Termistorius; zmiany kosmetyczne |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
[[ |
[[Plik:NTC bead.jpg|thumb|Termistor NTC]] |
||
[[ |
[[Plik:Photo-Polyswitch.jpg|thumb|CTR – "polimerowe bezpieczniki"]] |
||
'''Termistor''' to [[opornik]] półprzewodnikowy, którego [[rezystancja]] (opór) zależy od [[temperatura|temperatury]]. |
'''Termistor''' to [[opornik]] półprzewodnikowy, którego [[rezystancja]] (opór) zależy od [[temperatura|temperatury]]. |
||
Wykonuje się je z tlenków: manganu, niklu, kobaltu, miedzi, glinu, wanadu i litu. Od rodzaju i proporcji użytych tlenków zależą właściwości termistora. |
Wykonuje się je z tlenków: manganu, niklu, kobaltu, miedzi, glinu, wanadu i litu. Od rodzaju i proporcji użytych tlenków zależą właściwości termistora. |
||
==Rodzaje termistorów== |
== Rodzaje termistorów == |
||
*NTC – o ujemnym współczynniku temperaturowym (ang. negative temperature coefficient) – wzrost temperatury powoduje zmniejszanie się rezystancji; |
* NTC – o ujemnym współczynniku temperaturowym (ang. negative temperature coefficient) – wzrost temperatury powoduje zmniejszanie się rezystancji; |
||
*PTC – ([[pozystor]]) o dodatnim współczynniku temperaturowym (ang. positive temperature coefficient), wzrost temperatury powoduje wzrost rezystancji; |
* PTC – ([[pozystor]]) o dodatnim współczynniku temperaturowym (ang. positive temperature coefficient), wzrost temperatury powoduje wzrost rezystancji; |
||
*CTR – |
* CTR – o skokowej zmianie rezystancji (ang. critical temperature resistor) – wzrost temperatury powyżej określonej powoduje gwałtowną zmianę wzrost/spadek rezystancji. W termistorach polimerowych następuje szybki wzrost rezystancji (bezpieczniki polimerowe), a w ceramicznych, zawierających związki baru, spadek. |
||
==Podstawowe parametry== |
== Podstawowe parametry == |
||
* R – rezystancja nominalna, znormalizowana podawana jest zazwyczaj w temperaturze 25°C jako R<sub>25</sub> |
* R – rezystancja nominalna, znormalizowana podawana jest zazwyczaj w temperaturze 25 °C jako R<sub>25</sub> |
||
* |
* α – TWR – [[Temperaturowy współczynnik rezystancji]] (dla termistorów typu CTR podaje się temperaturę krytyczną) |
||
* P – dopuszczalna moc |
* P – dopuszczalna moc |
||
* B – stała materiałowa [wyrażona zwykle w kK – [[Kelwin|kiloKelwinach]] |
* B – stała materiałowa [wyrażona zwykle w kK – [[Kelwin|kiloKelwinach]] |
||
* [[Tolerancja (technologia)|tolerancja]], w zależności od rodzaju wykonania termistora |
* [[Tolerancja (technologia)|tolerancja]], w zależności od rodzaju wykonania termistora |
||
Dla termistorów (z wyjątkiem typu CTR) dla niezbyt dużych różnic temperatur zależność rezystancji od temperatury można uznać za liniową, co można wyrazić wzorem: |
Dla termistorów (z wyjątkiem typu CTR) dla niezbyt dużych różnic temperatur zależność rezystancji od temperatury można uznać za liniową, co można wyrazić wzorem: |
||
:<math>R = R_0 * [1 + \alpha*(T - T_0)]</math> |
:<math>R = R_0 * [1 + \alpha*(T - T_0)]</math> |
||
;gdzie: |
;gdzie: |
||
Linia 23: | Linia 23: | ||
:<math>\alpha</math> – główny współczynnik temperaturowy termistora. |
:<math>\alpha</math> – główny współczynnik temperaturowy termistora. |
||
Dla termistorów PTC współczynnik |
Dla termistorów PTC współczynnik α jest większy od zera, natomiast dla NTC – mniejszy od zera. |
||
Zmiana temperatury wewnętrznej termistora, a tym samym i jego rezystancji może być powodowana zmianą temperatury otoczenia lub też zmianą natężenia prądu płynącego przez termistor (wydzielanej mocy elektrycznej). |
Zmiana temperatury wewnętrznej termistora, a tym samym i jego rezystancji może być powodowana zmianą temperatury otoczenia lub też zmianą natężenia prądu płynącego przez termistor (wydzielanej mocy elektrycznej). |
||
Linia 42: | Linia 42: | ||
:<math>k</math> - [[stała Boltzmanna]]. |
:<math>k</math> - [[stała Boltzmanna]]. |
||
==Zastosowania== |
== Zastosowania == |
||
Termistory wykorzystywane są szeroko w [[elektronika|elektronice]] jako: |
Termistory wykorzystywane są szeroko w [[elektronika|elektronice]] jako: |
||
*czujniki temperatury (KTY), w układach kompensujących zmiany parametrów obwodów przy zmianie temperatury, w układach zapobiegających nadmiernemu wzrostowi prądu, do pomiarów temperatury, |
* czujniki temperatury (KTY), w układach kompensujących zmiany parametrów obwodów przy zmianie temperatury, w układach zapobiegających nadmiernemu wzrostowi prądu, do pomiarów temperatury, |
||
*elementy kompensujące zmianę oporności innych elementów elektronicznych np. we wzmacniaczach i generatorach bardzo niskich częstotliwości. |
* elementy kompensujące zmianę oporności innych elementów elektronicznych np. we wzmacniaczach i generatorach bardzo niskich częstotliwości. |
||
*ograniczniki natężenia prądu (bezpieczniki elektroniczne) – termistory typu CTR, np. w układach akumulatorów telefonów, zapobiegając uszkodzeniu akumulatorów w wyniku zwarcia lub zbyt szybkiego ładowania. |
* ograniczniki natężenia prądu (bezpieczniki elektroniczne) – termistory typu CTR, np. w układach akumulatorów telefonów, zapobiegając uszkodzeniu akumulatorów w wyniku zwarcia lub zbyt szybkiego ładowania. |
||
*czujniki tlenu. |
* czujniki tlenu. |
||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
Linia 70: | Linia 70: | ||
[[it:Termistore]] |
[[it:Termistore]] |
||
[[he:תרמיסטור]] |
[[he:תרמיסטור]] |
||
[[lt:Termistorius]] |
|||
[[nl:Thermistor]] |
[[nl:Thermistor]] |
||
[[ja:サーミスタ]] |
[[ja:サーミスタ]] |
Wersja z 23:08, 27 lip 2010
Termistor to opornik półprzewodnikowy, którego rezystancja (opór) zależy od temperatury. Wykonuje się je z tlenków: manganu, niklu, kobaltu, miedzi, glinu, wanadu i litu. Od rodzaju i proporcji użytych tlenków zależą właściwości termistora.
Rodzaje termistorów
- NTC – o ujemnym współczynniku temperaturowym (ang. negative temperature coefficient) – wzrost temperatury powoduje zmniejszanie się rezystancji;
- PTC – (pozystor) o dodatnim współczynniku temperaturowym (ang. positive temperature coefficient), wzrost temperatury powoduje wzrost rezystancji;
- CTR – o skokowej zmianie rezystancji (ang. critical temperature resistor) – wzrost temperatury powyżej określonej powoduje gwałtowną zmianę wzrost/spadek rezystancji. W termistorach polimerowych następuje szybki wzrost rezystancji (bezpieczniki polimerowe), a w ceramicznych, zawierających związki baru, spadek.
Podstawowe parametry
- R – rezystancja nominalna, znormalizowana podawana jest zazwyczaj w temperaturze 25 °C jako R25
- α – TWR – Temperaturowy współczynnik rezystancji (dla termistorów typu CTR podaje się temperaturę krytyczną)
- P – dopuszczalna moc
- B – stała materiałowa [wyrażona zwykle w kK – kiloKelwinach
- tolerancja, w zależności od rodzaju wykonania termistora
Dla termistorów (z wyjątkiem typu CTR) dla niezbyt dużych różnic temperatur zależność rezystancji od temperatury można uznać za liniową, co można wyrazić wzorem:
- gdzie
- – rezystancja termistora w temperaturze T
- – rezystancja w temperaturze odniesienia
- – główny współczynnik temperaturowy termistora.
Dla termistorów PTC współczynnik α jest większy od zera, natomiast dla NTC – mniejszy od zera.
Zmiana temperatury wewnętrznej termistora, a tym samym i jego rezystancji może być powodowana zmianą temperatury otoczenia lub też zmianą natężenia prądu płynącego przez termistor (wydzielanej mocy elektrycznej).
Temperatura termistora zależy od wydzielanej w nim mocy zgodnie z zależnością:
- gdzie
- – temperatura termistora
- – temperatura otoczenia
- – moc wydzielana w termistorze
- – opór cieplny liczony w [ K/W ].
Zależność oporu R termistora typu NTC od temperatury T (w kelwinach) wyraża się wzorem:
- gdzie
- - stała termistora,
- - szerokość pasma zabronionego półprzewodnika,
- - stała Boltzmanna.
Zastosowania
Termistory wykorzystywane są szeroko w elektronice jako:
- czujniki temperatury (KTY), w układach kompensujących zmiany parametrów obwodów przy zmianie temperatury, w układach zapobiegających nadmiernemu wzrostowi prądu, do pomiarów temperatury,
- elementy kompensujące zmianę oporności innych elementów elektronicznych np. we wzmacniaczach i generatorach bardzo niskich częstotliwości.
- ograniczniki natężenia prądu (bezpieczniki elektroniczne) – termistory typu CTR, np. w układach akumulatorów telefonów, zapobiegając uszkodzeniu akumulatorów w wyniku zwarcia lub zbyt szybkiego ładowania.
- czujniki tlenu.