Kościół i klasztor Bernardynów pw. św. Barbary w Przeworsku

Szablon:KategoriaSzablon:Linki Kościół i klasztor OO. Bernardynów p.w. św. Barbary w Przeworsku, ufundował w 1461 roku Rafał z Tarnowa. Cztery lata później przekazał nie ukończoną budowlę Bernardynom, którzy kontynuowali prace budowlane. Był to wtedy dziesiąty w Polsce, klasztor Bernardynów, zakonników reguły św. Franciszka z Asyżu – Braci Mniejszych Obserwantów w Przeworsku. Klasztor usytuowany został na wschodnim krańcu wzgórza miejskiego. Częste napady nieprzyjaciół ze wschodu spowodowały, że klasztor przyjął na siebie misję obrony ludności przed nieprzyjacielem. Zakonnicy obwarowali klasztor fosą i wałami przy pomocy miejscowej ludności. Kiedy w 1489 r. Tatarzy i Turcy napadli na Polskę, tysięczne rzesze ludności znalazły schronienie w przeworskim klasztorze. W 1512 r. otoczony został murem z basztami. Przeworski klasztor należy do grupy podobnych mu bernardyńskich warowni powstałych w XV w wieku: w Samborze, Tarnowie, Lublinie, Opatowie i Radomiu. W wiekach XV-XVIII odpierał on wiele napadów nieprzyjacielskich. W obronie jego brali udział również zakonnicy, a papież Klemens VII wydał w 1552 r. bullę zezwalającą zakonnikom na uczestnictwo w obronie i zbieraniu jałmużny na kupno sprzętu obronnego. W 1577 roku w klasztorze gościł król Stefan Batory. W 1593 roku sprawiono nowe organy, a w latach 1595-1601 sprawiono nowy ołtarz główny i ambonę. W roku 1600, nakładem bractwa, sprawiono ołtarz Św. Anny. W tych latach wzbogacono zakrystię w ornaty, kielichy i księgi liturgiczne. Wzrosła również liczba książek w bibliotece. W roku 1613 sprawiono piękny obraz Matki Boskiej, dla którego zbudowano specjalną kaplicę z prawej strony nawy kościelnej. W latach 1619 – 1621 wymurowano szczyt nad wielkim ołtarzem, pokryto dach kościoła i klasztoru dachówką karpiówką, która na długi czas zabezpieczyła je przed zaciekami. Odnowiono i uzupełniono mur oraz baszty. W 1664 roku założono tu studium teologii moralnej, a potem studium języka łacińskiego dla młodzieży zakonnej. Opiekunami i dobrodziejami konwentu stali się w tym czasie książęta Lubomirscy, właściciele Przeworska – wyznaczyli klasztorowi stałe świadczenia w naturze ze swoich dóbr. Klasztor korzystał również z szczodrobliwości króla Jana III Sobieskiego, który nawet osobiście bawił w klasztorze 13.06.1687 roku w czasie odpustu Św. Antoniego. Od strony północnej do bryły kościoła przylega kaplica wybudowana w 1757 roku, jako kaplica Jezusa Biczowanego. W latach 1894-1962 była to kaplica przeworskiej Matki Bożej Pocieszenia a obecnie znajduje się tam cudowny obraz Św. Antoniego. W roku 1781 odpływ kapłanów i kleryków dotknął klasztor w Przeworsku. W następnych latach do klasztoru należało 6 lub 5 kapłanów a w rzeczywistości w klasztorze przebywało na stałe jeszcze mniej. Musieli ciągle pomagać w przeworskiej parafii bożogrobców i to bezinteresownie. W latach 1793-1811 klasztor dotknęły również rekwizycje kosztowności kościelnych, takich jak wota złote i srebrne, srebrne sukienki obrazów i cenniejsze naczynia liturgiczne. Pozbawiony dawnych dotacji i świadczeń oraz zdany na jałmużny zubożałych mieszczan i wsi pańszczyźnianych, klasztor wyludnił się i nieremontowany przez długi czas zaczął powoli chylić się ku upadkowi. W roku 1822 biskupi galicyjscy przeznaczyli go na dom poprawczy dla duchownych wszystkich diecezji galicyjskich. Zarząd klasztoru i prowincji próbował bronić się przed tym i w 1823 roku skierowano odwołanie aż do samego cesarza, tłumacząc się brakiem miejsca i złym stanem klasztoru. Odwołanie to nie odniosło skutku i dom poprawczy został urządzony. Zajęto dwa skrzydła, południowe i zachodnie, i odgrodzono je od reszty klasztoru. Dom poprawczy miał swego rektora i ojca duchownego, wyznaczanych przez biskupa przemyskiego. Podopiecznych bywało do 10, a nawet i więcej. Powodem były wykroczenia o charakterze obyczajowym a niekiedy i politycznym. Dom poprawczy istniał w klasztorze przeworskim do roku 1869 odbiło się to fatalnie na stanie klasztoru. Zmniejszyła się znacznie frekwencja w kościele i popularność w okolicy.