Znak krzyża

Szablon:Źródła Znak krzyża – rytuał stanowiący ważny element liturgii w Kościele katolickim i prawosławnym, pojawia się także w katolickich kościołach wschodnich oraz anglikanizmie. Znak ten, rozpoczynający i kończący modlitwę oraz liturgię, stanowi wyznanie, że wierni tych religii oczekują zbawienia tylko od krzyża Chrystusowego.

Znakowi często towarzyszy wypowiedzenie słów „W imię Ojca, i Syna, i Ducha Świętego. (Amen)”.

Znak krzyża w Kościele rzymskim i w Kościele ewangelicko-augsburskim (luterańskim)

Duży znak krzyża w Kościele katolickim i w kościołach ewangelicko-luterańskich wygląda następująco: prawą ręką, z wyprostowanymi palcami (symbolika 5 ran Chrystusa) kreśli się linię od czoła (wypowiadając w tym czasie słowa "w imię Ojca") do serca ("i Syna"), a następnie później od lewego do prawego ramienia ("i Ducha Świętego").

Mały znak krzyża polega na nakreśleniu na ciele (zwykle kciukiem prawej ręki) trzech krzyżyków: na głowie, ustach i sercu. Wyraża on gotowość do rozumienia, głoszenia i realizowania w życiu Słowa Bożego.

Po rozpoczynającym mszę znaku krzyża następuje pozdrowienie ludu. Duży znak krzyża jako gest jest zwykle pomijany w Kościołach ewangelickich.

Znak krzyża w Kościele prawosławnym i Kościołach wschodnich

Znak krzyża w Kościele prawosławnym i Kościołach wschodnich wykonuje się prawą dłonią ze złączonymi 3 palcami: kciukiem, wskazującym i środkowym (symbolika Trójcy Świętej), a 2 pozostałe są schowane (symbol dwóch natur Jezusa). Oprócz ułożenia dłoni gest praktykowany w tych kościołach różni się kierunkiem wykonywania symbolu belki poziomej krzyża — znak czyni się od ramienia prawego do lewego.

Przed reformą Nikona rosyjscy prawosławni czynili znak krzyża tylko przy pomocy palca wskazującego i środkowego, krzyżując je. Tę formę do dzisiaj zachowali staroobrzędowcy.