Rada królewska

Plik:Rada Królewska.jpg

Rada królewska Kazimierza Wielkiego

Rada królewska, w Polsce we wczesnym średniowieczu skład Rady zależał wyłącznie od woli monarchy - powoływał on do niej ludzi, których darzył swym zaufaniem. Z czasem zaczęto przyjmować, iż niektórzy najwyżsi urzędnicy (kanclerz, podkanclerzy, marszałek i podskarbi, dygnitarze ziemscy, arcybiskup gnieźnieński i lwowski oraz biskupi katoliccy) wchodzą do niej z racji sprawowanych funkcji, zaś król ma prawo powoływać do rady nowych członków wedle swego uznania.

Rada zajmowała się decydowaniem o najważniejszych sprawach państwa. Jej prawa nie były prawnie ustalone - określał je zwyczaj i praktyka. Jedyna prawna regulacja kompetencji Rady pochodzi z 1422, gdy postanowiono, iż król musi uzyskać zgodę rady w sprawach dotyczących bicia monety. Pod koniec XV w. Rada przerodziła się w senat. Rada wraz z królem tworzyła sąd królewski.

Rada królewska we Francji

We Francji w XIII wieku z Rady Królewskiej wykształcił się organ sądowniczy który od XIV wieku był zwany Parlamentem. Przejął on po części obowiązki Sądu Królewskiego, ponieważ ten mógł orzekać tylko w obecności króla, a wraz z rozrostem domeny królewskiej rozrosła się również jurysdykcja królewska i Sąd Królewski nie był w stanie orzekać we wszystkich sprawach. Od XIV wieku Parlament działał już jako sąd królewski w paryskiej Cite. W późniejszym czasie Parlamentów powstawało coraz więcej. W konsekwencji tego w XVIII wieku we Francji działało już 16 Parlamentów.

Parlament francuski składał się z 82 sędziów którzy to kupowali swoje stanowiska. Polegało to na wpłaceniu do kasy królewskiej określonej kwoty pieniężnej, która miała stanowić zabezpieczenie przed usunięciem sędziego ze swego stanowiska. (często w kasie królewskiej nie było tyle pieniędzy żeby móc spłacić danego sędziego) W ten sposób sędziowie uniezależnili się od króla i mogli działać niezawiśle.

Parlament orzekał tylko w 3 rodzajach spraw - w sprawach karnych, cywilnych i administracyjnych. Od wyroków wydawanych przez Parlament nie można było wnosić apelacji. Jedynym wyjściem była kasacja dokonywana przez Rade Królewską.

Parlament składał się z czterech izb:

• Izba Wielka (zwana także Izbą Rozpraw)
• Izba Dochodzeń
• Izba Wieżyczki
• Izba Skarg

Jednym z uprawnień Parlamentu jaki najwyższej władzy sądowniczej było również rejestrowanie uchwał królewskich. Parlament mógł jednak nie wyrazić zgody na zarejestrowanie ustawy wydanej przez króla, taki przypadek nazywamy wetem kieszonkowym. Od tego systemu istniał jednak wyjątek, było nim pojawienie się króla w Parlamencie. Król zasiadał wtedy na łożu sprawiedliwości - tym samym Parlament stawał się na powrót częścią Rady Królewskiej i musiał zaakceptować wszystkie decyzje króla.

Na początku XVIII wieku powołano jeszcze Radę do spraw handlowych.