Zamek krzyżacki w Ostródzie: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Nie podano opisu zmian Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z aplikacji mobilnej |
Nie podano opisu zmian Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z aplikacji mobilnej |
||
Linia 39: | Linia 39: | ||
}} |
}} |
||
'''Zamek krzyżacki w Ostródzie''' – budowla ta należy do najstarszych i najciekawszych zabytków znajdujących się na terenie [[Ostróda|Ostródy]]. Pierwsza warownia prokuratorska położona w widłach [[Drwęca|Drwęcy]] wpadającej wówczas dwoma nurtami do [[Jezioro Drwęckie|Jeziora Drwęckiego]] istniała zapewne w początku XIV wieku na wschód od dzisiejszego zamku. Pierwsza wzmianka o warowni pochodzi z około 1300 roku. Była to prawdopodobnie budowla o konstrukcji drewniano-ziemnej i podlegała administracyjnie komturowi dzierzgońskiemu. Nową budowlę obronną wzniesiono w latach 1350–1370, a więc za rządów komtura ostródzkiego [[Günter von Hohenstein|Güntera von Hohensteina]], który jest znany jako inspirator budowy zamku w Olsztynku i w [[Świecie|Świeciu]]. W przeciwieństwie do Świecia zamek ostródzki nie miał |
'''Zamek krzyżacki w Ostródzie''' – budowla ta należy do najstarszych i najciekawszych zabytków znajdujących się na terenie [[Ostróda|Ostródy]]. Pierwsza warownia prokuratorska położona w widłach [[Drwęca|Drwęcy]] wpadającej wówczas dwoma nurtami do [[Jezioro Drwęckie|Jeziora Drwęckiego]] istniała zapewne w początku XIV wieku na wschód od dzisiejszego zamku. Pierwsza wzmianka o warowni pochodzi z około 1300 roku. Była to prawdopodobnie budowla o konstrukcji drewniano-ziemnej i podlegała administracyjnie komturowi dzierzgońskiemu. Nową budowlę obronną wzniesiono w latach 1350–1370, a więc za rządów komtura ostródzkiego [[Günter von Hohenstein|Güntera von Hohensteina]], który jest znany jako inspirator budowy zamku w Olsztynku i w [[Świecie|Świeciu]]. W przeciwieństwie do Świecia zamek ostródzki nie miał żadnych wież, które w końcu XIV wieku były rzadkością w budownictwie krzyżackim (do czasu rozpowszechniania wież ogniowych). W 1381 roku istniały dwie budowle zamkowe, stara i nowa, obie spalone tego roku przez wojska księcia litewskiego [[Kiejstut Giedyminowicz|Kiejstuta]]. {{Cytat|Z notatki kronikarza zakonnego:|"...castrum Osterode novum cum antiquoplene exustum est" – (nowy zamek w Ostródzie został wraz ze starym w całości spalony)}} |
||
[[Plik:Zamek w Ostródzie 1.jpg|thumb|left|250px|Zamek w Ostródzie – widok ogólny]] |
[[Plik:Zamek w Ostródzie 1.jpg|thumb|left|250px|Zamek w Ostródzie – widok ogólny]] |
||
Przygotowując się do nowej wojny z Polską, zamek odbudowano w latach 1407–1410 na planie zbliżonym do obecnego, z tym że lepiej go umocniono, otoczono murem i fosą. [[Fosa]] była wypełniona wodą. Zasypano ją dopiero w XVIII wieku |
Przygotowując się do nowej wojny z Polską, zamek odbudowano w latach 1407–1410 na planie zbliżonym do obecnego, z tym że lepiej go umocniono, otoczono murem i fosą. [[Fosa]] była wypełniona wodą. Zasypano ją dopiero w XVIII wieku. Do zamku wjeżdżało się od strony zachodniej przez [[most zwodzony|zwodzony most]] znajdujący się ponad fosą, następnie przez podwójną bramę wjazdową ostro sklepioną z bloków [[granit]]owych. Podzamcze pełniło funkcję ośrodka rzemieślniczo-usługowego, z browarem, młynem, kuźnią. Od strony wschodniej znajdowały się stajnie, szopy i spichlerze. W końcu XIV wieku zamku broniła artyleria. Inwentarze z 1391 roku wymieniają jedną "dużą puszkę" z trzydziestoma kulami kamiennymi i dziesięcioma kamieniami (miara wagi) prochu, trzy "małe puszki" z sześćdziesięcioma pociskami kamiennymi oraz dwa działa strzelające kulami z ołowiu, których trzysta było w zapasie. Artyleria ta wspomagała wojska krzyżackie w [[bitwa pod Grunwaldem|bitwie pod Grunwaldem]]. Pod zamkiem znajdowały się obszerne piwnice; przyziemia wykorzystywano jako magazyny oraz zbrojownię. Na piętrze mieściła się sypialnia braci zakonnych, jadalnia, wielka sala rycerska (o czterech oknach i trzech drzwiach) oraz kaplica usytuowana w południowym skrzydle. Przy skrzydłach zamku były ganki dla straży, do których wchodziło się z podwórka po schodach. Pod nimi był loch więzienny. |
||
[[Plik:Zamek w Ostródzie 3.jpg|thumb|240px|Zamek w Ostródzie nocą]] |
[[Plik:Zamek w Ostródzie 3.jpg|thumb|240px|Zamek w Ostródzie nocą]] |
Wersja z 19:24, 8 mar 2015
nr rej. A-102/O z 31 marca 1953 roku | |
Zamek krzyżacki w Ostródzie | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
ul.Adama Mickiewicza 22 |
Rozpoczęcie budowy |
1350-1370 |
Ważniejsze przebudowy | |
Zniszczono |
|
Odbudowano |
|
Położenie na mapie Ostródy Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie powiatu ostródzkiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building} |
Zamek krzyżacki w Ostródzie – budowla ta należy do najstarszych i najciekawszych zabytków znajdujących się na terenie Ostródy. Pierwsza warownia prokuratorska położona w widłach Drwęcy wpadającej wówczas dwoma nurtami do Jeziora Drwęckiego istniała zapewne w początku XIV wieku na wschód od dzisiejszego zamku. Pierwsza wzmianka o warowni pochodzi z około 1300 roku. Była to prawdopodobnie budowla o konstrukcji drewniano-ziemnej i podlegała administracyjnie komturowi dzierzgońskiemu. Nową budowlę obronną wzniesiono w latach 1350–1370, a więc za rządów komtura ostródzkiego Güntera von Hohensteina, który jest znany jako inspirator budowy zamku w Olsztynku i w Świeciu. W przeciwieństwie do Świecia zamek ostródzki nie miał żadnych wież, które w końcu XIV wieku były rzadkością w budownictwie krzyżackim (do czasu rozpowszechniania wież ogniowych). W 1381 roku istniały dwie budowle zamkowe, stara i nowa, obie spalone tego roku przez wojska księcia litewskiego Kiejstuta.
"...castrum Osterode novum cum antiquoplene exustum est" – (nowy zamek w Ostródzie został wraz ze starym w całości spalony)
Przygotowując się do nowej wojny z Polską, zamek odbudowano w latach 1407–1410 na planie zbliżonym do obecnego, z tym że lepiej go umocniono, otoczono murem i fosą. Fosa była wypełniona wodą. Zasypano ją dopiero w XVIII wieku. Do zamku wjeżdżało się od strony zachodniej przez zwodzony most znajdujący się ponad fosą, następnie przez podwójną bramę wjazdową ostro sklepioną z bloków granitowych. Podzamcze pełniło funkcję ośrodka rzemieślniczo-usługowego, z browarem, młynem, kuźnią. Od strony wschodniej znajdowały się stajnie, szopy i spichlerze. W końcu XIV wieku zamku broniła artyleria. Inwentarze z 1391 roku wymieniają jedną "dużą puszkę" z trzydziestoma kulami kamiennymi i dziesięcioma kamieniami (miara wagi) prochu, trzy "małe puszki" z sześćdziesięcioma pociskami kamiennymi oraz dwa działa strzelające kulami z ołowiu, których trzysta było w zapasie. Artyleria ta wspomagała wojska krzyżackie w bitwie pod Grunwaldem. Pod zamkiem znajdowały się obszerne piwnice; przyziemia wykorzystywano jako magazyny oraz zbrojownię. Na piętrze mieściła się sypialnia braci zakonnych, jadalnia, wielka sala rycerska (o czterech oknach i trzech drzwiach) oraz kaplica usytuowana w południowym skrzydle. Przy skrzydłach zamku były ganki dla straży, do których wchodziło się z podwórka po schodach. Pod nimi był loch więzienny.
Z zachowanego opisu zamku z połowy XVII wieku wiadomo, że istniały tu także pomieszczenia urzędowe, prochownia, magazyn soli oraz sala sądowa znajdująca się nad główną bramą. Z innego dokumentu (1780) wynika, że zamek miał trzy kondygnacje i trzy główne skrzydła. Do skrzydła południowego dobudowano okrągłą wieżę z kręconymi schodami. Podczas wielkiego pożaru Ostródy w 1788 roku wieża i wschodnie skrzydło uległo poważnemu zniszczeniu, w związku z czym rozebrano je, ponieważ groziły zawaleniem. Po pożarze dokonano także poważnych przeróbek w całym zamku, gdyż zmieniła się jego funkcjonalność. Do ocalałego gotyckiego parteru dobudowano wówczas jeszcze jedno piętro. Wewnątrz zamku był dziedziniec zamkowy, nie zabrukowany jeszcze w 1802 roku, a wokół niego, przy ścianach zamku, drewniane podcienia kryte gontowym daszkiem. Stropy strychowe i więźba dachowa były drewniane, stropy w piwnicach – ceglane. Zamek znacznie zeszpecono w końcu XIX i początku XX wieku. W czasie II wojny światowej budynek znowu został doszczętnie spalony. Odbudowę rozpoczęto w 1974 roku. W chwili obecnej mieści się w nim centrum kultury, galeria, biblioteka oraz muzeum.
Bibliografia
- Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, Wydawnictwo "Pojezierze", Olsztyn 1976, s. 101–103
Linki zewnętrzne
- Centrum Kultury w Ostródzie: strona oficjalna. [dostęp 2011-02-11].
- Jacek Piech: Zamek w Ostródzie (panorama sferyczna). www.ostrodaonline.pl. [dostęp 2011-02-11].
- Stowarzyszenie Gmin "Polskie zamki gotyckie": Szlakiem zamków i muzeów w regionie Warmii i Mazur: Zamek w Ostródzie.... www.szlak.zamkigotyckie.org.pl. [dostęp 2011-02-11].