Zegar biologiczny: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
wstawienie {{Kontrola autorytatywna}} |
Nie podano opisu zmian Znaczniki: Wycofane VisualEditor |
||
Linia 8: | Linia 8: | ||
Analogiczną funkcję oscylatora u ptaków i u płazów pełnią szyszynka i siatkówka. |
Analogiczną funkcję oscylatora u ptaków i u płazów pełnią szyszynka i siatkówka. |
||
== Zobacz też == |
== Zobacz też KLOC NA DRZEWIE == |
||
{{wikisłownik|zegar biologiczny}} |
{{wikisłownik|zegar biologiczny}} |
||
* [[rytm biologiczny]] |
* [[rytm biologiczny]] |
Wersja z 15:27, 10 wrz 2023
Zegar biologiczny – wewnętrzny oscylator, zespół sterowanych genami procesów biochemicznych zachodzących w komórkach i tkankach organizmu umożliwiający ciągły pomiar czasu, niezależnie od zmian w środowisku zewnętrznym. Jest to mechanizm pozwalający na synchronizację procesów życiowych organizmów do cyklicznie powtarzających się zmian w zewnętrznych warunkach środowiska. Wytwarzanie rytmu zegara biologicznego związane jest z rytmiczną ekspresją genów zegarowych. Rolę koordynacyjną odgrywa melatonina.
Rolę dobowych oscylatorów u zwierząt pełnią struktury ośrodkowego układu nerwowego. Ich endogenny rytm aktywności trwa około 24 godzin. Do rytmu występującego w środowisku synchronizują go dawcy czasu, z których najważniejsze jest światło.
U ssaków nadrzędny zegar biologiczny znajduje się w jądrach nadskrzyżowaniowych przedniej części podwzgórza. Odpowiada za regulację dobowych rytmów fizjologicznych, biochemicznych i behawioralnych. Uszkodzenie tego ośrodka skutkuje ustaniem lub zaburzeniami rytmiki dobowej, natomiast przeszczepienie jej od innego osobnika przywraca tę funkcję u biorcy[1]. Jądra nadskrzyżowaniowe ściśle współpracują z szyszynką i siatkówką.
Analogiczną funkcję oscylatora u ptaków i u płazów pełnią szyszynka i siatkówka.
Zobacz też KLOC NA DRZEWIE
Przypisy
- ↑ Knut Schmidt-Nielsen: Fizjologia zwierząt : adaptacja do środowiska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008. ISBN 978-83-01-15349-6.
Bibliografia
- Jolanta B. Zawilska, Jerzy Z. Nowak. Rytmika okołodobowa i zegar biologiczny. „Sen”. 2 (4), s. 127–136, 2002. ISSN 1641-6007. (pdf)
- Jolanta B. Zawilska, Jerzy Z. Nowak. Rytmy biologiczne – uniwersalny system odczytywania czasu. „Nauka”. 4, s. 129–133, 2006. (pdf)
- Knut Schmidt-Nielsen: Fizjologia zwierząt: adaptacja do środowiska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008. ISBN 978-83-01-15349-6.