Poniemuń (rejon pojeski)

Poniemuń (inaczej Giełgudów, lit. Panemunė) - miasto na Litwie, położone w obwodzie tauroskim, 8 km od Pojeg w rejonie pojedzkim. Jest to najmniejsze miasto litewskie, liczy tylko 324 mieszkańców (2005).

Historia

Miejscowość w różnych dokumentach wymieniana jest pod różnymi nazwami. W XIII wieku był tu drewniany gród obronny żmudzinów, ale już w XIV wieku okoliczne ziemie były w rękach Krzyżaków. W XVI wieku okoliczne ziemie należały do Billewiczów. Pod koniec XVI w. majątek odkupił Jan Epereysz - Węgier. W rękach węgierskich majątek pozostawał do 1753 roku, a od roku 1759 był własnością Antoniego Giełguda. Giełgudowie brali udział w powstaniu listopadowym. W 1833 r. władze carskie skonfiskowały majątek, który w późniejszym okresie odzyskali ich kuzyni Pusłowscy. W 1929 r. władze litewskie przejęły majątek w ramach reformy rolnej.

Zamek Giełgudów

Zamek Giełgudów na rycinie z XIX wieku

W XIV w. krzyżacy wybudowali murowaną warownię, w wyniku walk litewsko-krzyżackich zamek popadł w ruinę. Pod koniec XVI w. nowy właściciel Epereysz w miejscu warowni wybudował gotycko-renesansowy zamek z wykorzystaniem starych murów. Giełgudowie przebudowali zamek w XVIII wieku w stylu klasycystycznym, był położony na wysokiej skarpie Niemna. Zamek posiadał arkadowy dziedziniec i wzniesiony został na planie kwadratu. W czasie powstania listopadowego został zniszczony. W 1867 r. zamek wyremontowali Pusłowscy. Zamek ponownie został zniszczony w czasie I wojny światowej. W 1935 r. zamek przejęło Ministerstwo Oświaty i rozpoczęto rekonstrukcję. Po II wojnie zamek był opuszczony i powoli niszczał. Zachowały się dwa korpusy zamku i 2 wysokie baszty, lochy i podziemia. Widoczne ślady umocnień i fos. Zamek otacza park o pow. 15 ha założony w XVIII w., nazywanym piłkalnie czyli po polsku sypana góra.

Linki zewnętrzne

• Panemunė informacja o administracji
• Poniemuń we wspomnieniach Zygmunta Glogera