Ćitta: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
{{Przypisy}} |
|||
| Linia 11: | Linia 11: | ||
|tytuł= Śankaraczarja. Klejnot mądrości Wschodu |
|tytuł= Śankaraczarja. Klejnot mądrości Wschodu |
||
|url= |wydanie= 1|wydawca= "Borgis" Pracownia|miejsce= Wrocław|rok= 1999 |
|url= |wydanie= 1|wydawca= "Borgis" Pracownia|miejsce= Wrocław|rok= 1999 |
||
|strony= 130|rozdział=Tattwa bodha II.4|id = |isbn= 8387129704|oclc= |doi= |cytat= }} </ref> |
|strony= 130|rozdział=Tattwa bodha II.4|id = |isbn= 8387129704|oclc= |doi= |cytat= }} </ref>. |
||
===Zobacz też=== |
===Zobacz też=== |
||
Wersja z 18:56, 27 lut 2009
Ćitta ( pali Czitta , sanskryt trl. ćitta ) - kategoria ontologiczna w religiach dharmicznych tłumaczona zależnie od tradycji jako umysł wyższy lub niższy umysł.
Hinduizm
Ćitta indywidualna ( wjasti ćitta, przynależąca do dźiwy ) pojmowana jest jako nieskończenie mała część ćitty kosmicznej ( samaszti ćitty , powstałej z czystej mahat sattwy - części sattwicznej mahat tattwy ). Ćita w filozofii indyjskiej to cześć antahkarany , magazyn samskar ( impresji ), źródło świadomości, siedziba duszy jednostki. Bóstwem ćitty jest Naraga [1].
Zobacz też
Buddyzm
Ćitta czasem tłumaczone jest jako Umysł.To podstawowy termin w buddyzmie Mahajana, nie posiada on dosłownego odpowiednika w zachodnich językach.
- Pisany małą literą (ćitta, umysł) oznacza różnicujący intelekt (manas).
- Pisany dużą literą (Citta, Umysł) oznacza absolutną Rzeczywistość. Ten Umysł jest tylko jeden, a wszystkie czujące istoty są tylko jego manifestacjami. Według buddyjskiej szkoły Cittamatra jedyne co istnieje, to "samo-świadomy i samo-roświetlający się Umysł wolny od dualizmu doświadczenia i doświadczającego", a ściślej mówiąc natura umysłu, zarazem natura rzeczywistości. Poczucie rozdzielenia stwarzają tu przykrywające tą naturę, zgromadzone indywidualnie zgodnie z prawem przyczynowo-skutkowym karma, nawykowe skłonności i splamienia, m.in. wrażenie odrębnej tożsamości ego, które na powierzchownych poziomach świadomości zanikają całkowicie w czasie procesu śmierci. Jednak dalej pozostaje i reinkarnuje się tylko najbardziej subtelna wolna od splamień, dualizmu i koncepcji natura umysłu, umożliwiając w bardo, jak i w kolejnym odrodzeniu dalszy rozwój (lub zanik) nawykowych sił. Teksty buddyjskie przyrównują te nawykowe skłonności i splamienia do fal oceanu, a naturę umysłu do wody oceanu. Pojedyncze fale na oceanie Umysłu pojawiają się i znikają, niekiedy uchodząc w głębiny, a niekiedy można je wyodrębnić (śmierć, bardo i kolejne odrodzenie), ale przez cały czas pozostają częścią wód oceanu.
Zobacz też
- ↑ Tattwa bodha II.4. W: Śankaraczarja: Śankaraczarja. Klejnot mądrości Wschodu. Józef Świtkowski (tł.), Leonard Górnicki (red.). Wyd. 1. Wrocław: "Borgis" Pracownia, 1999, s. 130. ISBN 83-87129-70-4.