Ćitta: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
MastiBot (dyskusja | edycje)
Boty
3 417 445 edycji
m robot poprawia: en:Luminous mind; zmiany kosmetyczne
Linia 3: Linia 3:




==Hinduizm==
== Hinduizm ==


Ćitta indywidualna ( ''wjasti ćitta'', przynależąca do [[Dźiwa|dźiwy]] ) pojmowana jest jako nieskończenie mała część ćitty kosmicznej ( [[samaszti ćitta|samaszti ćitty]] , powstałej z czystej mahat sattwy - części [[Sattwa|sattwicznej]] mahat tattwy ).
Ćitta indywidualna ( ''wjasti ćitta'', przynależąca do [[Dźiwa|dźiwy]] ) pojmowana jest jako nieskończenie mała część ćitty kosmicznej ( [[samaszti ćitta|samaszti ćitty]] , powstałej z czystej mahat sattwy - części [[Sattwa|sattwicznej]] mahat tattwy ).
Ćita w filozofii indyjskiej to cześć [[Antahkarana|antahkarany]] , magazyn [[samskara|samskar]] ( impresji ), źródło świadomości, siedziba duszy jednostki.
Ćita w filozofii indyjskiej to cześć [[Antahkarana|antahkarany]] , magazyn [[samskara|samskar]] ( impresji ), źródło świadomości, siedziba duszy jednostki.
Bóstwem ćitty jest [[Naraga]] <ref> {{cytuj książkę
Bóstwem ćitty jest [[Naraga]] <ref> {{cytuj książkę
Linia 13: Linia 13:
|strony= 130|rozdział=Tattwa bodha II.4|id = |isbn= 8387129704|oclc= |doi= |cytat= }} </ref>.
|strony= 130|rozdział=Tattwa bodha II.4|id = |isbn= 8387129704|oclc= |doi= |cytat= }} </ref>.


===Zobacz też===
=== Zobacz też ===
*[[Ćittaśarira]]
*[[Ćittaśarira]]
*
*


==Buddyzm==
== Buddyzm ==
Ćitta czasem tłumaczone jest jako '''Umysł'''.To podstawowy termin w [[buddyzm|buddyzmie]] [[mahajana|mahajany]], nie posiada on dosłownego odpowiednika w zachodnich językach.
Ćitta czasem tłumaczone jest jako '''Umysł'''.To podstawowy termin w [[buddyzm]]ie [[mahajana|mahajany]], nie posiada on dosłownego odpowiednika w zachodnich językach.


*Pisany małą literą (ćitta, umysł) oznacza '''różnicujący intelekt''' ([[manas (religia)|manas]]).
*Pisany małą literą (ćitta, umysł) oznacza '''różnicujący intelekt''' ([[manas (religia)|manas]]).


*Pisany dużą literą (Citta, Umysł) oznacza '''[[Natura Buddy|absolutną Rzeczywistość]]'''. Ten Umysł jest tylko jeden, a wszystkie [[czujące istoty]] są tylko jego manifestacjami. Według buddyjskiej szkoły [[cittamatra]] jedyne, co istnieje, to "samo-świadomy i samo-rozświetlający się Umysł wolny od dualizmu doświadczenia i doświadczającego", a ściślej mówiąc natura umysłu, zarazem natura rzeczywistości. Poczucie rozdzielenia stwarzają tu przykrywające tą naturę, zgromadzone indywidualnie zgodnie z prawem przyczynowo-skutkowym [[karma]], nawykowe skłonności i splamienia, m.in. wrażenie odrębnej tożsamości [[ego (buddyzm)|ego]], które na powierzchownych poziomach świadomości zanikają całkowicie w czasie procesu śmierci. Jednak dalej pozostaje i [[reinkarnacja|reinkarnuje]] się tylko najbardziej subtelna wolna od splamień, dualizmu i koncepcji natura umysłu, umożliwiając w [[Bardo_(stan)|bardo]], jak i w kolejnym odrodzeniu dalszy rozwój (lub zanik) nawykowych sił. Teksty buddyjskie przyrównują te nawykowe skłonności i splamienia do fal oceanu, a naturę umysłu do wody oceanu. Pojedyncze fale na oceanie Umysłu pojawiają się i znikają, niekiedy uchodząc w głębiny, a niekiedy można je wyodrębnić (śmierć, bardo i kolejne odrodzenie), ale przez cały czas pozostają częścią wód oceanu.
*Pisany dużą literą (Citta, Umysł) oznacza '''[[Natura Buddy|absolutną Rzeczywistość]]'''. Ten Umysł jest tylko jeden, a wszystkie [[czujące istoty]] są tylko jego manifestacjami. Według buddyjskiej szkoły [[cittamatra]] jedyne, co istnieje, to "samo-świadomy i samo-rozświetlający się Umysł wolny od dualizmu doświadczenia i doświadczającego", a ściślej mówiąc natura umysłu, zarazem natura rzeczywistości. Poczucie rozdzielenia stwarzają tu przykrywające tą naturę, zgromadzone indywidualnie zgodnie z prawem przyczynowo-skutkowym [[karma]], nawykowe skłonności i splamienia, m.in. wrażenie odrębnej tożsamości [[ego (buddyzm)|ego]], które na powierzchownych poziomach świadomości zanikają całkowicie w czasie procesu śmierci. Jednak dalej pozostaje i [[reinkarnacja|reinkarnuje]] się tylko najbardziej subtelna wolna od splamień, dualizmu i koncepcji natura umysłu, umożliwiając w [[Bardo (stan)|bardo]], jak i w kolejnym odrodzeniu dalszy rozwój (lub zanik) nawykowych sił. Teksty buddyjskie przyrównują te nawykowe skłonności i splamienia do fal oceanu, a naturę umysłu do wody oceanu. Pojedyncze fale na oceanie Umysłu pojawiają się i znikają, niekiedy uchodząc w głębiny, a niekiedy można je wyodrębnić (śmierć, bardo i kolejne odrodzenie), ale przez cały czas pozostają częścią wód oceanu.


===Zobacz też===
=== Zobacz też ===
* [[bodhicitta]]
* [[bodhicitta]]
* [[ego (buddyzm)]]
* [[ego (buddyzm)]]
Linia 31: Linia 31:


[[Kategoria:Subtelne pierwiastki w filozofii indyjskiej]]
[[Kategoria:Subtelne pierwiastki w filozofii indyjskiej]]
[[Kategoria:Filozofia buddyjska]]
[[Kategoria:Filozofia buddyjska]]
[[Kategoria:Filozofia umysłu i kognitywistyka]]
[[Kategoria:Filozofia umysłu i kognitywistyka]]


[[en:Citta]]
[[en:Luminous mind]]
[[es:Citta]]
[[es:Citta]]

Wersja z 16:04, 26 kwi 2009

Ćitta ( pali Czitta , sanskryt trl. ćitta ) - kategoria ontologiczna w religiach dharmicznych tłumaczona zależnie od tradycji jako umysł wyższy lub niższy umysł.


Hinduizm

Ćitta indywidualna ( wjasti ćitta, przynależąca do dźiwy ) pojmowana jest jako nieskończenie mała część ćitty kosmicznej ( samaszti ćitty , powstałej z czystej mahat sattwy - części sattwicznej mahat tattwy ). Ćita w filozofii indyjskiej to cześć antahkarany , magazyn samskar ( impresji ), źródło świadomości, siedziba duszy jednostki. Bóstwem ćitty jest Naraga [1].

Zobacz też

Buddyzm

Ćitta czasem tłumaczone jest jako Umysł.To podstawowy termin w buddyzmie mahajany, nie posiada on dosłownego odpowiednika w zachodnich językach.

  • Pisany małą literą (ćitta, umysł) oznacza różnicujący intelekt (manas).
  • Pisany dużą literą (Citta, Umysł) oznacza absolutną Rzeczywistość. Ten Umysł jest tylko jeden, a wszystkie czujące istoty są tylko jego manifestacjami. Według buddyjskiej szkoły cittamatra jedyne, co istnieje, to "samo-świadomy i samo-rozświetlający się Umysł wolny od dualizmu doświadczenia i doświadczającego", a ściślej mówiąc natura umysłu, zarazem natura rzeczywistości. Poczucie rozdzielenia stwarzają tu przykrywające tą naturę, zgromadzone indywidualnie zgodnie z prawem przyczynowo-skutkowym karma, nawykowe skłonności i splamienia, m.in. wrażenie odrębnej tożsamości ego, które na powierzchownych poziomach świadomości zanikają całkowicie w czasie procesu śmierci. Jednak dalej pozostaje i reinkarnuje się tylko najbardziej subtelna wolna od splamień, dualizmu i koncepcji natura umysłu, umożliwiając w bardo, jak i w kolejnym odrodzeniu dalszy rozwój (lub zanik) nawykowych sił. Teksty buddyjskie przyrównują te nawykowe skłonności i splamienia do fal oceanu, a naturę umysłu do wody oceanu. Pojedyncze fale na oceanie Umysłu pojawiają się i znikają, niekiedy uchodząc w głębiny, a niekiedy można je wyodrębnić (śmierć, bardo i kolejne odrodzenie), ale przez cały czas pozostają częścią wód oceanu.

Zobacz też

  1. ↑ Tattwa bodha II.4. W: Śankaraczarja: Śankaraczarja. Klejnot mądrości Wschodu. Józef Świtkowski (tł.), Leonard Górnicki (red.). Wyd. 1. Wrocław: "Borgis" Pracownia, 1999, s. 130. ISBN 83-87129-70-4.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ćitta&oldid=16838473”