Attyka (architektura): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m r2.6.3) (robot dodaje: sr:Атика (архитектура) |
m r2.6.3) (robot dodaje: sk:Atika (na rímse) |
||
Linia 36: | Linia 36: | ||
[[no:Attika (arkitektur)]] |
[[no:Attika (arkitektur)]] |
||
[[ru:Аттик (архитектура)]] |
[[ru:Аттик (архитектура)]] |
||
[[sk:Atika (na rímse)]] |
|||
[[sr:Атика (архитектура)]] |
[[sr:Атика (архитектура)]] |
||
[[fi:Attika (arkkitehtuuri)]] |
[[fi:Attika (arkkitehtuuri)]] |
Wersja z 20:16, 13 maj 2011
Attyka (franc. (étage) attique, z grec. Attikos) – górny element budynku w postaci ścianki, balustrady lub rzędu sterczyn osłaniający dach. Attyka pełni dwojaką funkcję: estetyczną (przede wszystkim) jako architektoniczny element dekoracyjny oraz użytkowo-konstrukcyjną jako zabezpieczenie sąsiednich budynków przed przeniesieniem się ognia w przypadku pożaru.
W zależności od ukształtowania rozróżnia się attyki:
- pełne – stosowane głównie w średniowieczu
- ażurowe (balustradowe i arkadowe) – renesans i barok
- uskokowe lub schodkowe – klasycyzm przełomu XVIII i XIX wieku
- grzebieniowe (zwane polskimi) – stosowane w 2. połowie XVI wieku
Attyka stosowana była w starożytności (Grecja, Rzym), a także ponownie (w zmienionej formie) od XVI wieku. Charakterystyczna dla renesansowej architektury Polski i Czech była ozdobą zamków, pałaców, kościołów, ratuszów oraz bram i kamienic. Do najpiękniejszych attyk polskich należą attyki: krakowskich sukiennic (1557), ratuszów w Tarnowie i Sandomierzu (2. połowa XVI wieku) oraz Szydłowcu.
Bardzo rozbudowane formy przyjmowała zwłaszcza w manieryzmie (mieszczańskie kamienice Celejowska oraz Przybyłów w Kazimierzu Dolnym). Na Śląsku występuje odmiana attyki, charakterystyczna dla tego regionu - attyka śląska - o zakończeniu w formach półkoli, ćwierćkoli, np. attyka w kamienicy "Pod Złotą Koroną" przy Rynku nr 29 we Wrocławiu. W Warszawie attykami ozdobiony jest między innymi Pałac Kultury i Nauki.
Źródła
- Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 16, 17. ISBN 83-85001-89-1.