Skały okruchowe: Różnice pomiędzy wersjami
Wygląd
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m linki, lekkie rozszerzenie |
rozbudowa artykułu |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Skały okruchowe |
'''Skały okruchowe = (skały klastyczne) ''' są odmianą [[Skały osadowe|skał osadowych]]. W ich składzie dominuje materiał allogeniczny.<br> |
||
Nagromadzenie materiału okruchowego (okruchów skalnych,ziarn) prowadzi do powstania skały '''okruchowej lużnej'''.<br> |
|||
Jeśli materiał ten w wyniku działania [[diageneza|diagenezy]] i [[lityfikacja|lityfikacji]] zostanie scementowany, to powstaje skała '''okruchowa zwięzła'''. <br> |
|||
== Własności skał okruchowych: == |
|||
Skała okruchowa zwięzła składa się z 2 składników: z '''ziarn''' i '''spoiwa''' (lepiszcza). |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
*W skałach okruchowych '''struktura''' oznacza rozmiary (frakcję) materiału okruchowego. Struktury skał okruchowych (klastycznych):<br> |
|||
**'''psefitowa (żwirowa)''' – ziarna powyżej 2 mm; |
|||
**'''psamitowa (piaskowa)''' – ziarna od 2 do 01 mm; |
|||
**'''aleurytowa (mułowa)''' – ziarna od 0,1 do 0,01 mm; |
|||
**'''pelitowa (iłowa)''' – ziarna poniżej 0,01 mm |
|||
*Mówimy, że '''skała''' jest dobrze '''wyselekcjonowana''' pod względem frakcji, '''gdy składa się z okruchów lub ziarn jednej wielkości.''' |
|||
*'''Stopień obtoczenia okruchów''' określa się zazwyczaj w skali czterostopniowej przez porównanie badanych ziarn i okruchów do ziarn wzorcowych. Stopnie obtoczenia:<br> |
|||
'''a) '''okruchy kanciaste, '''b)''' okruchy słabo obtoczone, '''c) '''okruchy obtoczone,''' d) ''' okruchy dobrze obtoczone |
|||
*'''Powierzchnia skał może być''': gładka, chropowata, matowa lub błyszcząca. Większe okruchy mogą być podziurawione przez skałotocze (małż ''Gastrochaena sp.)'' |
|||
*'''Tekstura''' – w skale okruchowej '''to sposób rozmieszczenia i ułożenia składników''' |
|||
**oraz w skałach zwięzłych: wzajemny stosunek ilościowy składników okruchowych i spoiwa oraz stopień wypełnienia przez nie przestrzeni w skale. |
|||
**rozmieszczenie składników może być: '''a)''' bezładne,''' b)''' uporządkowane |
|||
== Przegląd skał okruchowych: == |
|||
Klasyfikacja skał osadowych opiera się na ich strukturze, w związku z tym wydziela się cztery kategorie tych skał odpowiadające kolejnym frakcjom: |
|||
* '''PSEFITY - (struktura psefitowa = żwirowa);''' [[gruz]], [[brekcja]] , [[żwir]], [[zlepieniec]] = [[konglomerat]] |
|||
*'''PSAMITY – (struktura psamitowa = piaskowa);''' [[piaski]], [[piaskowce]], [[kwarcyt]]y, |
|||
*'''ALEURYTY – (struktura aleurytowa = mułowa);''' [[muły]], [[mułowce]], [[less]], |
|||
*'''PELITY – (struktura pelitowa = iłowa);''' [[lateryt]], [[boksyt]], [[terra rosa]], [[glinki ogniotrwałe]], [[bentonit]], [[iły]], [[ił pstry]], [[ił warwowy]], [[iłowiec]], iłołupek = [[łupek ilasty]], [[glina lodowcowa]] |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
Przykładem skał okruchowych są: [[less]], [[piasek]], [[piaskowiec]], [[zlepieniec]], [[żwir]], [[glina]], [[margiel]]. |
|||
{{geologia stub}} |
|||
[[Kategoria:Skały osadowe]] |
[[Kategoria:Skały osadowe]] |
Wersja z 17:36, 21 sie 2006
Skały okruchowe = (skały klastyczne) są odmianą skał osadowych. W ich składzie dominuje materiał allogeniczny.
Nagromadzenie materiału okruchowego (okruchów skalnych,ziarn) prowadzi do powstania skały okruchowej lużnej.
Jeśli materiał ten w wyniku działania diagenezy i lityfikacji zostanie scementowany, to powstaje skała okruchowa zwięzła.
Własności skał okruchowych:
Skała okruchowa zwięzła składa się z 2 składników: z ziarn i spoiwa (lepiszcza).
Spoiwo może mieć charakter:
- "spoiwa właściwego", strąconego chemicznie w przestrzeniach między ziarnowych,
- "spoiwa detrytycznego", mającego charakter masy wypełniające, która jest złożona z drobnoziarnistego materiału,
- "spoiwa chemiczno-detrytycznego", kiedy w chemicznym spoiwie znajduje się pewna ilość materiału detrytycznego, nazywanego matriks.
- W skałach okruchowych struktura oznacza rozmiary (frakcję) materiału okruchowego. Struktury skał okruchowych (klastycznych):
- psefitowa (żwirowa) – ziarna powyżej 2 mm;
- psamitowa (piaskowa) – ziarna od 2 do 01 mm;
- aleurytowa (mułowa) – ziarna od 0,1 do 0,01 mm;
- pelitowa (iłowa) – ziarna poniżej 0,01 mm
- Mówimy, że skała jest dobrze wyselekcjonowana pod względem frakcji, gdy składa się z okruchów lub ziarn jednej wielkości.
- Stopień obtoczenia okruchów określa się zazwyczaj w skali czterostopniowej przez porównanie badanych ziarn i okruchów do ziarn wzorcowych. Stopnie obtoczenia:
a) okruchy kanciaste, b) okruchy słabo obtoczone, c) okruchy obtoczone, d) okruchy dobrze obtoczone
- Powierzchnia skał może być: gładka, chropowata, matowa lub błyszcząca. Większe okruchy mogą być podziurawione przez skałotocze (małż Gastrochaena sp.)
- Tekstura – w skale okruchowej to sposób rozmieszczenia i ułożenia składników
- oraz w skałach zwięzłych: wzajemny stosunek ilościowy składników okruchowych i spoiwa oraz stopień wypełnienia przez nie przestrzeni w skale.
- rozmieszczenie składników może być: a) bezładne, b) uporządkowane
Przegląd skał okruchowych:
Klasyfikacja skał osadowych opiera się na ich strukturze, w związku z tym wydziela się cztery kategorie tych skał odpowiadające kolejnym frakcjom:
- PSEFITY - (struktura psefitowa = żwirowa); gruz, brekcja , żwir, zlepieniec = konglomerat
- PSAMITY – (struktura psamitowa = piaskowa); piaski, piaskowce, kwarcyty,
- ALEURYTY – (struktura aleurytowa = mułowa); muły, mułowce, less,
- PELITY – (struktura pelitowa = iłowa); lateryt, boksyt, terra rosa, glinki ogniotrwałe, bentonit, iły, ił pstry, ił warwowy, iłowiec, iłołupek = łupek ilasty, glina lodowcowa