Tęcznik mniejszy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
rozbudowa |
|||
| Linia 21: | Linia 21: | ||
|commons = Calosoma inquisitor |
|commons = Calosoma inquisitor |
||
}} |
}} |
||
'''Tęcznik mniejszy''', '''liszkarz mniejszy'''{{r|Zahradnik}} (''Calosoma inquisitor'') – gatunek [[chrząszcze|chrząszcza]] z rodziny [[Biegaczowate|biegaczowatych]] i plemienia [[Carabini]]. W Polsce objęty jest częściową [[Gatunkowa ochrona zwierząt|ochroną gatunkową]]{{r|Ochr|rozp2016}}. |
'''Tęcznik mniejszy''', '''liszkarz mniejszy'''{{r|Zahradnik}} (''Calosoma inquisitor'') – [[Kraina palearktyczna|palearktyczny]] gatunek [[chrząszcze|chrząszcza]] z rodziny [[Biegaczowate|biegaczowatych]] i plemienia [[Carabini]]. W Polsce objęty jest częściową [[Gatunkowa ochrona zwierząt|ochroną gatunkową]]{{r|Ochr|rozp2016}}. |
||
== Opis == |
== Opis == |
||
| Linia 27: | Linia 27: | ||
== Biologia i ekologia == |
== Biologia i ekologia == |
||
Tęcznik mniejszy jest [[chrząszcze drapieżne|chrząszczem drapieżnym]], żyjącym w nasłonecznionych lasach liściastych. Należy do chrząszczy pożytecznych, niszczy szkodliwe [[Gąsienica (larwa)|gąsienice]] [[Motyle|motyli]]. Poluje na nie na drzewach i na ziemi{{r|mały}}. |
Tęcznik mniejszy jest [[chrząszcze drapieżne|chrząszczem drapieżnym]], żyjącym w nasłonecznionych lasach liściastych. Należy do chrząszczy pożytecznych, niszczy szkodliwe [[Gąsienica (larwa)|gąsienice]] [[Motyle|motyli]]. Poluje na nie na drzewach i na ziemi{{r|mały}}. Jego ofiarami padają larwy, a także poczwarki, takich groźnych szkodników jak [[brudnica mniszka]], [[brudnica nieparka]], [[strzygonia choinówka]], [[barczatka sosnówka]] i in.<ref name=Stroj>[[Władysław Strojny|Strojny Władysław]]: ''Biegacze i tęczniki na ziemiach Polski'', w: "[[Przyroda Polska]]" nr 3/1978, s. 9</ref> |
||
Owad ten nie posiada zdolności do lotu{{r|mały}}. |
Owad ten nie posiada zdolności do lotu{{r|mały}}. |
||
Żyje 2–3 lata. Samica składa |
Żyje średnio 2–3 lata, a nawet do 4 lat. Samica składa w maju, płytko w ziemi, 100-200 białych, eliptycznych (2x4 mm) jaj. Rozwój embrionalny trwa krótko, zaledwie 4-10 dni. Larwa rozwija się dwa tygodnie i przepoczwarcza w glebie.<ref name=Stroj/> Młode chrząszcze pojawiają się już w czerwcu, lecz pozostają w ziemi do wiosny następnego roku{{r|Zahradnik}}. |
||
Postacie dorosłe tęcznika mniejszego zimują w ściółce leśnej i w wypróchniałych pniach. Kryjówki zimowe opuszczają na początku czerwca. Okres aktywności trwa jedynie ok. 50 dni. W tym czasie jeden osobnik zjada od 116 do 200 gąsienic i poczwarek. Na spoczynek zimowy udaje się już w sierpniu.<ref name=Stroj/> |
|||
== Występowanie == |
== Występowanie == |
||
Wersja z 19:03, 4 kwi 2019
| Calosoma inquisitor | |
| (Linnaeus, 1758) | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
tęcznik mniejszy |
Tęcznik mniejszy, liszkarz mniejszy[1] (Calosoma inquisitor) – palearktyczny gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i plemienia Carabini. W Polsce objęty jest częściową ochroną gatunkową[2][3].
Opis
Osiąga długość 13–21 mm. Wierzch ciała miedzianobrązowy lub brązowy z niebieskim, zielonym lub czarnym odcieniem. Spód zielony (lub zielononiebieski), nogi czarne. Przedplecze i spód punktowane[4]. Wyróżnia się także obrzeżeniem przedplecza zanikającym na długo przed jego podstawą[5].
Biologia i ekologia
Tęcznik mniejszy jest chrząszczem drapieżnym, żyjącym w nasłonecznionych lasach liściastych. Należy do chrząszczy pożytecznych, niszczy szkodliwe gąsienice motyli. Poluje na nie na drzewach i na ziemi[4]. Jego ofiarami padają larwy, a także poczwarki, takich groźnych szkodników jak brudnica mniszka, brudnica nieparka, strzygonia choinówka, barczatka sosnówka i in.[6]
Owad ten nie posiada zdolności do lotu[4].
Żyje średnio 2–3 lata, a nawet do 4 lat. Samica składa w maju, płytko w ziemi, 100-200 białych, eliptycznych (2x4 mm) jaj. Rozwój embrionalny trwa krótko, zaledwie 4-10 dni. Larwa rozwija się dwa tygodnie i przepoczwarcza w glebie.[6] Młode chrząszcze pojawiają się już w czerwcu, lecz pozostają w ziemi do wiosny następnego roku[1].
Postacie dorosłe tęcznika mniejszego zimują w ściółce leśnej i w wypróchniałych pniach. Kryjówki zimowe opuszczają na początku czerwca. Okres aktywności trwa jedynie ok. 50 dni. W tym czasie jeden osobnik zjada od 116 do 200 gąsienic i poczwarek. Na spoczynek zimowy udaje się już w sierpniu.[6]
Występowanie
Występuje w Europie, Afryce Północnej i na Kaukazie[1]
Przypisy
- ↑ a b c Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 134.
- ↑ Dz.U. 2014 poz. 1348 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. [dostęp 2014-10-08].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16].
- ↑ a b c Mały atlas chrząszczy. Warszawa: PWRiL, 1972.
- ↑ Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987.
- ↑ a b c Strojny Władysław: Biegacze i tęczniki na ziemiach Polski, w: "Przyroda Polska" nr 3/1978, s. 9
