Głożyna pospolita: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Zastosowanie: lit., drobne redakcyjne |
drobne merytoryczne |
||
| Linia 27: | Linia 27: | ||
== Zastosowanie == |
== Zastosowanie == |
||
* Znana i ceniona w Chinach przed III w. p.n.e., owoce używane także w celach rytualnych{{odn|Liu|2004|s=13}}. Owoce odnaleziono w pochodzącym z II w. p.n.e. grobowcu z [[Mawangdui]]{{odn|Chang|Anderson|1977|s=56}}. Za czasów [[dynastia Tang|dynastii Tang]] w północnych Chinach hodowano kilka odmian głożyny (w tym kwaśną), a szczególnie aromatyczne owoce importowano z [[Turkiestan (region)|Turkiestanu]]{{odn|Chang|Anderson|1977|s=95}}. Z owoców wyrabiano wino{{odn|Chang|Anderson|1977|s=121}}, przechowywano je w solance i marynowano{{odn|Chang|Anderson|1977|s=134}}. Pastę z owoców wykorzystuje się do jako nadzienie do ''[[zongzi]]'', przyrządzanych z okazji [[Święto Smoczych Łodzi|Święta Smoczych Łodzi]]{{odn|Liu|2004|s=52}}. Czerwone (kolor szczęśliwy) owoce są obowiązkowym dodatkiem do kleiku ''laba'' jadanego pod koniec roku księżycowego, ze względu na symbolikę nazwy (''zao'' - "głożyna" brzmi podobnie jako ''zao'' - "wcześnie" [otrzymać bogate plony]){{odn|Liu|2004|s=54}}. Uważa się także, że mają działanie wzmacniające dla osób o delikatnym i wrażliwym zdrowiu{{odn|Liu|2004|s=113}}. |
* Znana i ceniona w Chinach przed III w. p.n.e., owoce używane także w celach rytualnych{{odn|Liu|2004|s=13}}. Owoce odnaleziono w pochodzącym z II w. p.n.e. grobowcu z [[Mawangdui]]{{odn|Chang|Anderson|1977|s=56}}. Za czasów [[dynastia Tang|dynastii Tang]] w północnych Chinach hodowano kilka odmian głożyny (w tym kwaśną), a szczególnie aromatyczne owoce importowano z [[Turkiestan (region)|Turkiestanu]]{{odn|Chang|Anderson|1977|s=95}}. Z owoców wyrabiano wino{{odn|Chang|Anderson|1977|s=121}}, przechowywano je w solance i marynowano{{odn|Chang|Anderson|1977|s=134}}. Pastę z owoców wykorzystuje się do jako nadzienie do ''[[zongzi]]'', przyrządzanych z okazji [[Święto Smoczych Łodzi|Święta Smoczych Łodzi]]{{odn|Liu|2004|s=52}}. Czerwone (kolor szczęśliwy) owoce są obowiązkowym dodatkiem do kleiku ''laba'' jadanego pod koniec roku księżycowego, ze względu na symbolikę nazwy (''zao'' - "głożyna" brzmi podobnie jako ''zao'' - "wcześnie" [otrzymać bogate plony]){{odn|Liu|2004|s=54}}. Uważa się także, że mają działanie wzmacniające dla osób o delikatnym i wrażliwym zdrowiu{{odn|Liu|2004|s=113}}. |
||
* Roślina uprawiana jest w [[Japonia|Japonii]] (po japońsku ''natsume'') dla owoców jadanych na surowo (tzw. daktyle chińskie). Owoce są spożywane także po ugotowaniu, suszeniu lub w marynacie. Może być uprawiana w [[ |
* Roślina uprawiana jest w [[Japonia|Japonii]] (po japońsku ''natsume'') dla owoców jadanych na surowo (tzw. daktyle chińskie). Owoce są spożywane także po ugotowaniu, suszeniu lub w marynacie. Może być uprawiana w [[strefy mrozoodporności|strefach 7-10]]. |
||
* Jest to [[Rośliny lecznicze|roślina lecznicza]], przy czym surowcem są owoce. |
* Jest to [[Rośliny lecznicze|roślina lecznicza]], przy czym surowcem są owoce. |
||
[[Plik:Owoce Jujuba.jpg|thumb|left]] |
[[Plik:Owoce Jujuba.jpg|thumb|left]] |
||
Wersja z 20:30, 29 kwi 2019
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Klad | |
| Klad | |
| Klasa | |
| Klad | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
głożyna pospolita |
| Nazwa systematyczna | |
| {{{nazwa łacińska}}} Mill. Gard. dict. ed. 8: Ziziphus no. 1. 1768, nom. cons. prop. | |
Głożyna pospolita, jujuba pospolita (Ziziphus jujuba) – gatunek krzewu lub niewysokiego drzewa z rodziny szakłakowatych. Występuje w Europie południowej, Indiach, Himalajach, Chinach.
Morfologia
Dorasta do 8 m wysokości. Liście jajowate, piłkowane, opadające na zimę. Mają u nasady dwa ciernie będące przekształconymi przylistkami. Kwiaty drobne, zielonkawe, zebrane w baldachokształtne kwiatostany. Owoce czerwonawe o kształcie kulistym lub podłużnym i długości ok. 25 mm. Dojrzewają późną jesienią i zimą, na drzewie już bezlistnym. Mają smak podobny do jabłek.
Zastosowanie
- Znana i ceniona w Chinach przed III w. p.n.e., owoce używane także w celach rytualnych[3]. Owoce odnaleziono w pochodzącym z II w. p.n.e. grobowcu z Mawangdui[4]. Za czasów dynastii Tang w północnych Chinach hodowano kilka odmian głożyny (w tym kwaśną), a szczególnie aromatyczne owoce importowano z Turkiestanu[5]. Z owoców wyrabiano wino[6], przechowywano je w solance i marynowano[7]. Pastę z owoców wykorzystuje się do jako nadzienie do zongzi, przyrządzanych z okazji Święta Smoczych Łodzi[8]. Czerwone (kolor szczęśliwy) owoce są obowiązkowym dodatkiem do kleiku laba jadanego pod koniec roku księżycowego, ze względu na symbolikę nazwy (zao - "głożyna" brzmi podobnie jako zao - "wcześnie" [otrzymać bogate plony])[9]. Uważa się także, że mają działanie wzmacniające dla osób o delikatnym i wrażliwym zdrowiu[10].
- Roślina uprawiana jest w Japonii (po japońsku natsume) dla owoców jadanych na surowo (tzw. daktyle chińskie). Owoce są spożywane także po ugotowaniu, suszeniu lub w marynacie. Może być uprawiana w strefach 7-10.
- Jest to roślina lecznicza, przy czym surowcem są owoce.
Przypisy
- ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website. 2001–. [dostęp 2010-01-23]. (ang.).
- ↑ Ziziphus jujuba Mill.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2009-07-06]. (ang.).
- ↑ Liu 2004 ↓, s. 13.
- ↑ Chang i Anderson 1977 ↓, s. 56.
- ↑ Chang i Anderson 1977 ↓, s. 95.
- ↑ Chang i Anderson 1977 ↓, s. 121.
- ↑ Chang i Anderson 1977 ↓, s. 134.
- ↑ Liu 2004 ↓, s. 52.
- ↑ Liu 2004 ↓, s. 54.
- ↑ Liu 2004 ↓, s. 113.
Bibliografia
- Geoff Burnie i inni: Botanica. Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. ISBN 3-8331-1916-0.
- Chang Kwang-chih, E. N. Anderson: Food in Chinese culture: anthropological and historical perspective. New Haven: Yale University Press, 1977. ISBN 0-300-01938-6.
- Liu Junru: Chinese foods. [Beijing, ]: China Intercontinental Press, 2004. ISBN 7-5085-0613-8.
- Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.