Efekt kominowy

Wyjaśnienie efektu kominowego: Manometry wskazują ciśnienie, kolor – temperaturę. Ponieważ ciepłe powietrze ma mniejszą gęstość powstaje różnica ciśnień.

Efekt kominowy (cug) - zjawisko fizyczne powstawania spontanicznego przepływu powietrza z dołu do góry w kominach. Dzięki efektowi kominowemu zanieczyszczone powietrze samorzutnie wędruje w kominie do góry, bez konieczności tłoczenia go pompami, co jest podstawową zasadą działania wszelkich kominów. Efekt kominowy występuje też w szybach wentylacyjnych, szybach wind, szybach kopalnianych i wielu innych miejscach.

Siłą napędową efektu kominowego są różnice temperatury pomiędzy powietrzem (lub ściślej: gazem) zewnętrznym, a wewnętrznym (w przewodzie komina). Słup wewnętrznego, ogrzanego powietrza jest lżejszy niż zimnego – zewnętrznego. Wynika z tego, że u podstawy komina w jego wnętrzu ciśnienie jest mniejsze niż na zewnątrz na tej samej wysokości. Ta różnica ciśnień wywołuje przepływ powietrza. Efekt jest tym większy im wyższy komin i większa różnica temperatur. Z tego powodu kominy są często ocieplane. W przemysłowych kominach o wysokości 100 m, efekt kominowy jest na tyle silny, że u jego szczytu, w ładną, bezwietrzną pogodę, prędkość przepływu powietrza dochodzi do 50-60 km/h.

Często podaje się błędne wyjaśnienie zjawiska kominowego jako wynikającego z różnicy ciśnień pomiędzy wierzchołkiem, a podstawą komina wynikającą ze zmian ciśnienia atmosferycznego wraz z wysokością nad poziomem morza.

Czasem efekt kominowy stanowi niekorzystne zjawisko, któremu trzeba przeciwdziałać. Np. efekt kominowy w szybach wind powoduje wzrost energii potrzebnej do ich obsługi, zaś efekt kominowy w klatkach schodowych wysokich budynków prowadzi do utrudnień w korzystaniu ze schodów. Przeciwdziałanie efektowi kominowemu polega zwykle na wierceniu odpowiedniej liczby otworów wentylacyjnych na całej długości szybu, lub przerywaniu długich, pionowych ciągów przegrodami.

Zobacz też

• komin
• wentylacja