Lekarz (obraz Luke’a Fildesa)

Szablon:Obraz infobox Lekarz (j. ang. The Doctor) – obraz olejny angielskiego malarza Luke'a Fildesa. Dzieło powstało w 1887 roku, bezpośrednim impulsem do namalowania obrazu była śmierć starszego syna malarza, Phillipa, który zmarł rankiem w dniu Bożego Narodzenia 1877. Artysta starał się w ten sposób podziękować za opiekę i oddanie lekarzowi dziecka, doktorowi Gustavusowi Murrayowi. Obraz zakupił przemysłowiec Henry Tate, którego zbiory stały się zaczątkiem galerii sztuki The National Gallery of British Art – później przemianowanej na Tate Gallery (obecnie Tate Britain).

Opis obrazu

Malarz przedstawił wnętrze ubogiego mieszkania, należącego do rodziny robotniczej. Na prowizorycznym posłaniu zbudowanym z dwóch nierównych krzeseł leży ciężko chore dziecko. Obok niego, z lewej strony, siedzi rosły mężczyzna o szlachetnych rysach twarzy - lekarz, który czuwa przy chorym i z uwagą wpatruje się w jego twarz. Elegancki ubiór lekarza i leżący na stole obok lampy naftowej cylinder kontrastują z prostotą wyposażenia wnętrza.

Na drugim planie, w cieniu, widoczni są rodzice dziecka. Matka siedzi przy stole, na którym opiera głowę, ma ręce złożone do modlitwy. Stojący obok ojciec opiera rękę na ramieniu żony i wpatruje się w twarz lekarza, oczekując na jego opinię.

Wnętrze pokoju jest ciemne, oświetla je jedynie lampa naftowa. Przez niewielkie okno wpadają do środka pierwsze promienie wschodzącego słońca. Niosą one nadzieję, że już wkrótce nastąpi przesilenie i życie dziecka zostanie uratowane.

Obraz jest namalowany w konwencji realistycznej, malarz z naturalistycznym okrucieństwem przedstawił najdrobniejsze detale nędznego pomieszczenia. W jego pracowni powstał naturalnych rozmiarów model malowanego pokoju, a artysta wstawał przed świtem, by perfekcyjnie uchwycić moment, w którym pierwsze promienie słońca oświetlają ciemne wnętrze.

Interpretacje i nawiązania

Dzieło Fildesa od razu zdobyło wielką popularność w wiktoriańskiej Anglii. Stało się się symbolem heroizmu i szlachetnej pracy tych lekarzy, którzy bezinteresownie i z oddaniem potrafili zajmować się chorymi, bez względu na korzyści materialne. Obraz był wielokrotnie reprodukowany w postaci rycin, pojawiał się też na znaczkach i w komiksach w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. American Medical Association wykorzystało obraz w kampanii o stworzenie społecznej opieki medycznej w USA.

Źródła

• Artykuł w British Journal of General Practice, 2008: What Sir Luke Fildes' 1887 painting The Doctor can teach us about the practice of medicine today. [dostęp 20.04.2010]. (ang.).zły zapis daty dostępu
• Dittrick Medical History Center: The Doctor, by Sir Luke Fildes. [dostęp 20.04.2010]. (ang.).zły zapis daty dostępu
• Opis obrazu na stronie Tate Britain. [dostęp 20.04.2010]. (ang.).zły zapis daty dostępu