Skafander nurkowy

Skafander nurkowy

Skafander nurkowy – rodzaj odzieży chroniącej nurka przed chłodem (woda odbiera z organizmu ludzkiego ciepło 25 razy skuteczniej niż powietrze), nadmiernym działaniem słońca (snorkeling na wodach tropikalnych) i otarciami (rafa, skała, wrak).

Skafander w przypadku nurkowania klasycznego jest integralną częścią ekwipunku nurka. Obecnie skafandry dzielą się na mokre (wykonane z neoprenu), suche (np. z trilaminatu, sprasowanego neoprenu lub Cordury) i półsuche.

Skafander mokry

Skafander mokry więzi cienką warstewkę wody, która po ogrzaniu przez ciało nurka stanowi dodatkową izolację termiczną. Stąd ważne jest, aby zalać skafander na płytkiej wodzie gdzie jest ona cieplejsza, nie wykonanie tej czynności sprawi że na większej głębokości gdzie woda jest znacznie zimniejsza, falami będzie penetrować niezalane przestrzenie - w zalanym skafandrze następuje niewielka wymiana wody z otoczeniem. W zależności od temperatury wody stosuje się różne jego grubości i rodzaje kroju. Uzupełnieniem skafandra mokrego mogą być buty, kaptur, rękawice oraz przy bardziej chłodnych wodach można złożyć dodatkowy ocieplacz, najczęściej zintegrowany z kapturem.

Skafander suchy

Skafander suchy, uszczelniony dokładnie wokół szyi i nadgarstków, zintegrowany z butami, umożliwia założenie pod niego odpowiedniej do temperatury wody warstwy suchej odzieży. Ze względu na efekt zmniejszania objętości uwięzionego w nim gazu wskutek zwiększania ciśnienia przy zanurzaniu (prawo Boyle'a-Marriotte'a Przemiana izotermiczna), skafander suchy jest wyposażony w system dodawania gazu (zawór dodawczy) - obecnie standardowo zlokalizowany na wysokości mostka nurka, i potrzebny przy wynurzaniu system odprowadzania nadmiaru gazu (zawór nadmiarowo-upustowy) - obecnie standardowo zlokalizowany na lewym ramieniu. Gazem używanym do wypełniania suchych skafandrów w miarę zanurzania może być użyte powietrze z tej samej butli z której oddycha nurek lub z dodatkowej mniejszej butli zawierającej argon, którego właściwości izolacyjne są znacznie lepsze niż powietrza. Do komercyjnych nurkowań głębokich używa się skafandrów wyposażonych w zasilane z powierzchni z systemem ogrzewania.

Skafandry suche ze względu na materiał z jakiego został wykonany dzielimy na:

• membranowe - zbudowane z połączenia kilku rodzajów powłok, dawniej impregnowanych obecnie gumowanych lub wykonanych innymi metodami syntetycznymi.
  • laminaty - materiał powstały z połączenia metodą sklejania, natrysku lub łączenia ultradźwiękowego kilku warstw tkanin o różnych właściwościach.
    • tkaniny impregnowane - np. skóra impregnowana tłuszczem - pierwsze skafandry nurkowe sięgające XIXw.
    • bilaminaty - uszyte z tkaniny nylonowej połączone z z tworzywem sztucznym zapewniającym uszczelnienie za pomocą klejenia warstw lub ich zgrzewania. Warstwa uszczelniająca może być nałożona metodą natryskową. Powłka ta jest lekka, ale najmniej wytrzymała.
    • trilaminaty - trójwarstwowy materiał, w którym zewnętrzne warstwy poliestrowe przedzielone są gumą butylową. Warstwa zewnętrzna to najczęściej nylon, w modelach z wyższej półki stosowana jest wysoce odporna Cordura, natomiast warstwa wewnętrzna jest śliska i miękka, co ułatwia zakładanie. Ten rodzaj skafandra wybierany jest najczęściej przez nurków technicznych, wykonujących wiele nurkowań, szczególnie w zimnych wodach, np. takich jak wody polskie. Pozwalają na dobór ocieplenia w zależności od rodzaju nurkowania, jednocześnie zapewniając dużą wytrzymałość.
  • tkanina gumowana wulkanizowana - stosowana w starych skafandrach, głównie do lat 80-tych XXw.
• piankowe - szyte z pianki neoprenowej
  • pianka neoprenowa - są to jedne z najtańszych suchych skafandrów, ze względu na zastosowanie pianki neoprenowej, teoretycznie są wstępnie ocieplone, jednak wraz ze zwiększaniem się głębokości, warstwa neoprenowa ulega ściśnięciu i traci swoje właściwości izolacyjne, stąd najczęściej używają ich nurkowie rekreacyjni pływających na małych głębokościach.
  • crash neopren - wstępnie sprężona powłoka neoprenowa, przez co na większych głębokościach, niż skafandry suche ze zwykłej pianki, zachowuje swoje właściwości izolacyjne.

Ze względu na sposób wejścia w skafander dzielimy je na:

• wejście plecowe [ang. back entry] - gazoszczelny zamek błyskawiczny ciągnie się na plecach, na wysokości ramion, od lewego łokcia do prawego. Jest to na chwilę obecną najbardziej optymalne usytuowanie zamka, ze względu na warunki jego pracy - przez co zapewniające mu najlepszą ochronę przed uszkodzeniem. Dużym minusem jest niestety potrzeba pomocy drugiej osoby podczas zamykania zamka i otwierania, ale ze względu na partnerski charakter tego sportu nie powinien być to problem. Samodzielna próba rozsunięcia wiąże się z dużym ryzykiem złamania zamka. Niektórzy w razie konieczności stosują "metodę na gwoździa", w drzewo na wysokości zamka wbija się duży gwóźdź, pętlę suwaka zaczepia się na nim i przemieszczając się w bok zasuwa zamek, niestety grozi to zasunięciem materiału ocieplacza co powoduje nieszczelność zamka a nawet jego uszkodzenie. Zaleca się aby zasuwać zamek łapiąc pętlę suwaka dwoma palcami (wskazującym i środkowym) a kciuk trzymając przed suwakiem skierowany do wnętrza skafandra w ten sposób prowadząc suwak od lewego łokcia do prawego kciukiem "oczyszczamy drogę suwakowi z potencjalnym miejsc zaczepienia o inny materiał.
• wejście przednie [ang. front entry] - zamek gazoszczelny biegnie z przodu najczęściej od lewego biodra do prawego barku. Takie rozwiązanie pozwala nurkowi ubrać się samodzielnie. Jednak w takim układzie zamek jest bardziej narażony na uszkodzenie.
• inne autorskie - spotykane są także inne rozwiązania, często eksperymentalnie użyte przez producentów w jednej linii produktów.
  • zamek biegnący znad pośladków pod krokiem do mostka - stosowane przez firmę Poseidon w skafandrze piankowym Unisuit. Pozwalał samodzielnie ubrać skafander jednak wymagał specjalnej techniki ubierania i zamek był w kroku narażony na uszkodzenia.
  • zamek przednio-plecowy - również firmy Poseidon, bardzo długi ok. 200cm zamek mocno usztywniał piankową powłokę, zamek biegł od prawego barku, wzdłuż prawego boku przez lewą łopatkę, kończąc pod lewą piersią.

Dodatki

• Kryza szyjna - uszczelnienie szyjne, może być neoprenowa a w skafandrach membranowych także lateksowa.
• Manszety nadgarstkowe - uszczelnienia rąk, wykonane z lateksu.
• Pierścienie do przyłączenia suchych rękawic - wyposażenie opcjonalne pozwalające na szczelne i łatwe w demontażu połączenie rękawic ze skafandrem.
• Zawór dodawczy - zawór, obecnie standardowo zlokalizowany na środku klatki piersiowej, obecnie w większości przypadków obrotowy, pozwalający na dodanie gazu do skafandra. Wyzwalany manualnie przez wciśnięcie lub przesunięcie.
• Zawór nadmiarowo-upustowy - pozwala na usunięcie nadmiaru gazu z wnętrza skafandra, działa automatycznie, z możliwością wyzwolenia manualnego. Zawór ten nawet w pozycji zakręconej powinien puścić, przy bardzo dużym ciśnieniu.
• Zamek gazoszczelny - pozwala na ubranie skafandra i zapewnia jego szczelność.
• Zamek ulgi - dodatkowy, krótki zamek gazoszczelny, montowany w okolicy krocza.
• Szelki
• Buty
• Rękawice - zapewniają ciepło dłoniom. Istnieje wiele sposobów mocowań do skafandra. Przy stosowaniu rękawic suchych należy pamiętać o poprowadzeniu linki o małej średnicy lub wężyka pod kryzą nadgarstkową, aby gaz ze skafandra mógł dostać się do rękawic, w celu wyrównania ciśnień i usunięcia efektu miażdżenia dłoni.
• Kaptur
• Łaty wzmacniające kolanowe
• Kieszenie
• osłona zamka gazoszczelnego
• Dodatkowa powłoka ochronna skafandra