Tętnica nadłopatkowa: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
Boty
1 384 060 edycji
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy
m drobne techniczne Kategoria:Szablon cytowania odrzucił URL
Linia 1: Linia 1:
[[Plik:Thyrocervical trunk.png|thumb|Odejście tętnicy nadłopatkowej (suprascapular artery) w najczęściej spotykanym wariancie.]]
[[Plik:Thyrocervical trunk.png|thumb|Odejście tętnicy nadłopatkowej (suprascapular artery) w najczęściej spotykanym wariancie.]]
[[Plik:Gray521.png|thumb|Tętnica nadłopatkowa - widok od tyłu.]]
[[Plik:Gray521.png|thumb|Tętnica nadłopatkowa - widok od tyłu.]]
'''Tętnica nadłopatkowa''' (łac. ''arteria suprascapularis, ang. suprascapular artery,'' '''SSA''') – gałąź odchodząca od [[pień tarczowo-szyjny|pnia tarczowo-szyjnego]], będącego z kolei gałęzią odchodzącą od [[tętnica podobojczykowa|tętnicy podobojczykowej]] w jej odcinku wstępującym<ref name=":0">{{Cytuj|tytuł=Kończyna górna, kończyna dolna|data=2013-01-01|wydawca=Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego|url=https://www.worldcat.org/oclc/891278658}}</ref>.
'''Tętnica nadłopatkowa''' (łac. ''arteria suprascapularis, ang. suprascapular artery,'' '''SSA''') – gałąź odchodząca od [[pień tarczowo-szyjny|pnia tarczowo-szyjnego]], będącego z kolei gałęzią odchodzącą od [[tętnica podobojczykowa|tętnicy podobojczykowej]] w jej odcinku wstępującym<ref name=":0">{{Cytuj|tytuł=Kończyna górna, kończyna dolna|data=2013-01-01|wydawca=Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego |oclc=891278658}}</ref>.
Zanotowano przypadek występowania dodatkowej tętnicy nadłopatkowej, przebiegającej jednak razem z tą główną<ref>{{Cytuj|autor=D. Chen, P. Adds|tytuł=Accessory suprascapular artery|czasopismo=Clinical Anatomy (New York, N.Y.)|data=2011-05-01|data dostępu=2016-12-11|issn=1098-2353|wydanie=4|s=498–500|doi=10.1002/ca.21120|pmid=21509814}}</ref>.
Zanotowano przypadek występowania dodatkowej tętnicy nadłopatkowej, przebiegającej jednak razem z tą główną<ref>{{Cytuj|autor=D. Chen, P. Adds|tytuł=Accessory suprascapular artery|czasopismo=Clinical Anatomy (New York, N.Y.)|data=2011-05-01|data dostępu=2016-12-11|issn=1098-2353|wydanie=4|s=498–500|doi=10.1002/ca.21120|pmid=21509814}}</ref>.


Linia 11: Linia 11:
* czasami '''z przodu''' występuje pętla podobojczykowa;
* czasami '''z przodu''' występuje pętla podobojczykowa;


== Przebieg tętnicy nadłopatkowej<ref>{{Cytuj|autor=J. Dargaud, V. Galichon, Y. Dargaud, T. Quesnel, A. Morin|tytuł=Study of the relationship between the suprascapular artery and the brachial plexus|czasopismo=Surgical and Radiologic Anatomy|data=2014-02-05|data dostępu=2016-12-11|issn=0930-1038|wydanie=2|s=108–112|doi=10.1007/s00276-002-0026-5|url=http://link.springer.com/article/10.1007/s00276-002-0026-5|język=en}}</ref><ref name=":1">{{Cytuj|autor=Tadeusz Marciniak, Mieczysław Ziółkowski|tytuł=Anatomia prawidłowa człowieka. T. 2, Nauka o trzewach - splanchnologia, nauka o naczyniach - angiologia: podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy|data=1991-01-01|data dostępu=2016-12-11|wydanie=Wyd. 3|miejsce=Wrocław|wydawca=Rada Uczelniana Zrzeszenia Studentów Polskich Akademii Medycznej|url=http://alpha.bn.org.pl/search~S5*pol?/Xa:(Marciniak)+and+t:(Anatomia)&SORT=D/Xa:(Marciniak)+and+t:(Anatomia)&SORT=D&SUBKEY=a:(Marciniak)+and+t:(Anatomia)/1,29,29,B/frameset&FF=Xa:(Marciniak)+and+t:(Anatomia)&SORT=D&3,3,}}</ref> ==
== Przebieg tętnicy nadłopatkowej<ref>{{Cytuj|autor=J. Dargaud, V. Galichon, Y. Dargaud, T. Quesnel, A. Morin|tytuł=Study of the relationship between the suprascapular artery and the brachial plexus |czasopismo=Surgical and Radiologic Anatomy|data=2014-02-05|data dostępu=2016-12-11|issn=0930-1038|wydanie=2 |s=108–112 |doi=10.1007/s00276-002-0026-5 |język=en}}</ref><ref name=":1">{{Cytuj |autor=Tadeusz Marciniak, Mieczysław Ziółkowski|tytuł=Anatomia prawidłowa człowieka. T. 2, Nauka o trzewach - splanchnologia, nauka o naczyniach - angiologia: podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy |data=1991-01-01 |data dostępu=2016-12-11|wydanie=Wyd. 3|miejsce=Wrocław|wydawca=Rada Uczelniana Zrzeszenia Studentów Polskich Akademii Medycznej|url=http://alpha.bn.org.pl/search~S5*pol?/Xa:(Marciniak)+and+t:(Anatomia)&SORT=D/Xa:(Marciniak)+and+t:(Anatomia)&SORT=D&SUBKEY=a:(Marciniak)+and+t:(Anatomia)/1,29,29,B/frameset&FF=Xa:(Marciniak)+and+t:(Anatomia)&SORT=D&3,3,}}</ref> ==
Tętnica przechodzi (najczęściej):
Tętnica przechodzi (najczęściej):
# '''Przed''' splotem ramiennym (choć zdarzają się przypadki przechodzenia pomiędzy jego pniami, lub za nim, choć przed splotem to przypadek najczęstszy),
# '''Przed''' splotem ramiennym (choć zdarzają się przypadki przechodzenia pomiędzy jego pniami, lub za nim, choć przed splotem to przypadek najczęstszy),
# '''Owija się dookoła''' pęczka bocznego splotu ramiennego<ref>{{Cytuj|tytuł=McMinn & Abrahams : polsko-angielski atlas anatomii klinicznej|data=2014-01-01|wydawca=Elsevier Urban & Partner|url=https://www.worldcat.org/oclc/892597300}}</ref>
# '''Owija się dookoła''' pęczka bocznego splotu ramiennego<ref>{{Cytuj |tytuł=McMinn & Abrahams : polsko-angielski atlas anatomii klinicznej |data=2014-01-01 |wydawca=Elsevier Urban & Partner |oclc=892597300}}</ref>
# '''Za''' mięśniem łopakowo-gnykowym (ang. omohyoid muscle)
# '''Za''' mięśniem łopakowo-gnykowym (ang. omohyoid muscle)
# '''Wzdłuż''' obojczyka z tyłu
# '''Wzdłuż''' obojczyka z tyłu
Linia 21: Linia 21:
# '''Dochodzi do''' górnego brzegu łopatki (ang. superior margin of scapula)
# '''Dochodzi do''' górnego brzegu łopatki (ang. superior margin of scapula)


== Warianty anatomiczne wyjścia t. nadłopatkowej<ref>{{Cytuj|autor=Andreas H. Weiglein, B. Moriggl, C. Schalk, K.h. Künzel, U. Müller|tytuł=Arteries in the posterior cervical triangle in man|czasopismo=Clinical Anatomy|data=2005-11-01|data dostępu=2016-12-11|issn=1098-2353|wydanie=8|s=553–557|doi=10.1002/ca.20143|url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/ca.20143/abstract|język=en}}</ref> ==
== Warianty anatomiczne wyjścia t. nadłopatkowej<ref>{{Cytuj|autor=Andreas H. Weiglein, B. Moriggl, C. Schalk, K.h. Künzel, U. Müller|tytuł=Arteries in the posterior cervical triangle in man |czasopismo=Clinical Anatomy |data=2005-11-01 |data dostępu=2016-12-11 |issn=1098-2353 |wydanie=8 |s=553–557 |doi=10.1002/ca.20143 |język=en}}</ref> ==
* w 30% przypadków wychodzi z pnia szyjno-grzbietowego (ang. cervico-dorsal trunk)
* w 30% przypadków wychodzi z pnia szyjno-grzbietowego (ang. cervico-dorsal trunk)
* w 4% przypadków wychodzi z pnia grzbietowo-łopatkowego (ang. dorso-scapular trunk)
* w 4% przypadków wychodzi z pnia grzbietowo-łopatkowego (ang. dorso-scapular trunk)
Linia 29: Linia 29:


== Warianty rzadkie wyjścia t. nadłopatkowej ==
== Warianty rzadkie wyjścia t. nadłopatkowej ==
* z początkowego odcinka tętnicy pachowej (gałęzi końcowej t. podobojczykowej)<ref>{{Cytuj|autor=Mallikarjun ADIBATTI|tytuł=Variation in the origin of suprascapular artery|czasopismo=International Journal of Anatomical Variations|issn=1308-4038|url=http://www.ijav.org/2010/ijav_10_178-179.pdf}}</ref><ref>{{Cytuj|autor=Lovesh SHUKLA|tytuł=Bilateral variation in the origin of suprascapular artery|czasopismo=International Journal of Anatomical Variations|issn=1308-4038|url=http://www.ijav.org/2012/ijav_2012_014-015.pdf}}</ref>
* z początkowego odcinka tętnicy pachowej (gałęzi końcowej t. podobojczykowej)<ref>{{Cytuj|autor=Mallikarjun ADIBATTI|tytuł=Variation in the origin of suprascapular artery|czasopismo=International Journal of Anatomical Variations |issn=1308-4038|url=http://www.ijav.org/2010/ijav_10_178-179.pdf}}</ref><ref>{{Cytuj|autor=Lovesh SHUKLA|tytuł=Bilateral variation in the origin of suprascapular artery |czasopismo=International Journal of Anatomical Variations|issn=1308-4038|url=http://www.ijav.org/2012/ijav_2012_014-015.pdf}}</ref>
* z tętnicy piersiowej wewnętrznej<ref>{{Cytuj|autor=Stavros ATSAS|tytuł=The rare origin of the suprascapular artery arising off the internal thoracic artery in the presence of the thyrocervical trunk: clinical and surgical implications|czasopismo=International Journal of Anatomical Variations|issn=1308-4038|url=http://www.ijav.org/2011/ijav_2011_182-184.pdf}}</ref>
* z tętnicy piersiowej wewnętrznej<ref>{{Cytuj|autor=Stavros ATSAS|tytuł=The rare origin of the suprascapular artery arising off the internal thoracic artery in the presence of the thyrocervical trunk: clinical and surgical implications|czasopismo=International Journal of Anatomical Variations|issn=1308-4038|url=http://www.ijav.org/2011/ijav_2011_182-184.pdf}}</ref>
* z tętnicy grzbietowej łopatki<ref>{{Cytuj|autor=F. A. Saadeh|tytuł=The suprascapular artery: case report of an unusual origin|czasopismo=Anatomischer Anzeiger|data=1979-01-01|data dostępu=2016-12-11|issn=0003-2786|wydanie=1|s=83–86|pmid=434481}}</ref>
* z tętnicy grzbietowej łopatki<ref>{{Cytuj|autor=F. A. Saadeh|tytuł=The suprascapular artery: case report of an unusual origin|czasopismo=Anatomischer Anzeiger|data=1979-01-01|data dostępu=2016-12-11 |issn=0003-2786 |wydanie=1 |s=83–86 |pmid=434481}}</ref>
* z tętnicy podobojczykowej<ref>{{Cytuj|autor=Sunita Dinkar, Ganesh S. Kamath, Vasudev B. Pai|tytuł=When images lie: a variant of suprascapular artery found incidentally|czasopismo=BMJ case reports|data=2015-09-02|data dostępu=2016-12-11|issn=1757-790X|wydanie=2015|doi=10.1136/bcr-2015-211835|pmid=26336191|pmc=4567745}}</ref>
* z tętnicy podobojczykowej<ref>{{Cytuj|autor=Sunita Dinkar, Ganesh S. Kamath, Vasudev B. Pai|tytuł=When images lie: a variant of suprascapular artery found incidentally|czasopismo=BMJ case reports |data=2015-09-02 |data dostępu=2016-12-11 |issn=1757-790X |wydanie=2015|doi=10.1136/bcr-2015-211835|pmid=26336191|pmc=4567745}}</ref>


== Sieć barkowa ''(rete acromiale)''<ref name=":1" /> ==
== Sieć barkowa ''(rete acromiale)''<ref name=":1" /> ==
Tętnica nadłopatkowa oddaje gałąź barkową (ang. acromial branch) , która z gałęzią barkową od tętnicy piersiowo-barkowej tworzy sieć barkową.
Tętnica nadłopatkowa oddaje gałąź barkową (ang. acromial branch) , która z gałęzią barkową od tętnicy piersiowo-barkowej tworzy sieć barkową.


== Zakres unaczynienia<ref>{{Cytuj|tytuł=Atlas anatomii człowieka : angielskie mianownictwo anatomiczne|data=2015-01-01|wydawca=Edra Urban & Partner|url=https://www.worldcat.org/oclc/956600578}}</ref> ==
== Zakres unaczynienia<ref>{{Cytuj |tytuł=Atlas anatomii człowieka : angielskie mianownictwo anatomiczne |data=2015-01-01 |wydawca=Edra Urban & Partner |oclc=956600578}}</ref> ==
* [[mięsień podgrzebieniowy]] (ang. infraspinatus muscle)
* [[mięsień podgrzebieniowy]] (ang. infraspinatus muscle)
* [[mięsień nadgrzebieniowy]] (ang. supraspinatus muscle)
* [[mięsień nadgrzebieniowy]] (ang. supraspinatus muscle)

Wersja z 13:41, 26 kwi 2018

Odejście tętnicy nadłopatkowej (suprascapular artery) w najczęściej spotykanym wariancie.
Tętnica nadłopatkowa - widok od tyłu.

Tętnica nadłopatkowa (łac. arteria suprascapularis, ang. suprascapular artery, SSA) – gałąź odchodząca od pnia tarczowo-szyjnego, będącego z kolei gałęzią odchodzącą od tętnicy podobojczykowej w jej odcinku wstępującym[1]. Zanotowano przypadek występowania dodatkowej tętnicy nadłopatkowej, przebiegającej jednak razem z tą główną[2].

Topografia części wstępującej t. podobojczykowej[1]

  • po stronie lewej znajduje się pod płucem;
  • po stronie prawej znajduje się pod mięśniem mostkowo-tarczowym i mostkowo-gnykowym;
  • po obu stronach jest krzyżowana przez nerw błędny (X nerw czaszkowy, nervus vagus);
  • bocznie od skrzyżowania z nerwem błędnym występuje skrzyżowanie z pniem współczulnym;
  • czasami z przodu występuje pętla podobojczykowa;

Przebieg tętnicy nadłopatkowej[3][4]

Tętnica przechodzi (najczęściej):

  1. Przed splotem ramiennym (choć zdarzają się przypadki przechodzenia pomiędzy jego pniami, lub za nim, choć przed splotem to przypadek najczęstszy),
  2. Owija się dookoła pęczka bocznego splotu ramiennego[5]
  3. Za mięśniem łopakowo-gnykowym (ang. omohyoid muscle)
  4. Wzdłuż obojczyka z tyłu
  5. Nad więzadłem poprzecznym łopatki górnym
  6. Wchodzi do dołu nad- i podgrzebieniowego
  7. Dochodzi do górnego brzegu łopatki (ang. superior margin of scapula)

Warianty anatomiczne wyjścia t. nadłopatkowej[6]

  • w 30% przypadków wychodzi z pnia szyjno-grzbietowego (ang. cervico-dorsal trunk)
  • w 4% przypadków wychodzi z pnia grzbietowo-łopatkowego (ang. dorso-scapular trunk)
  • w 22% przypadków wychodzi z pnia szyjno-łopatkowego (ang. cervico-scapular trunk)
  • w 24% przypadków wychodzi z pnia szyjno-grzbietowo-łopatkowego (ang. cervico-dorso-scapular trunk)

W pozostałych przypadkach tętnica wychodzi bezpośrednio z pnia tarczowo-szyjnego.

Warianty rzadkie wyjścia t. nadłopatkowej

  • z początkowego odcinka tętnicy pachowej (gałęzi końcowej t. podobojczykowej)[7][8]
  • z tętnicy piersiowej wewnętrznej[9]
  • z tętnicy grzbietowej łopatki[10]
  • z tętnicy podobojczykowej[11]

Sieć barkowa (rete acromiale)[4]

Tętnica nadłopatkowa oddaje gałąź barkową (ang. acromial branch) , która z gałęzią barkową od tętnicy piersiowo-barkowej tworzy sieć barkową.

Zakres unaczynienia[12]

Przypisy

  1. ↑ a b Kończyna górna, kończyna dolna, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013, OCLC 891278658.
  2. ↑ D. Chen, P. Adds, Accessory suprascapular artery, „Clinical Anatomy (New York, N.Y.)”, 4, 2011, s. 498–500, DOI: 10.1002/ca.21120, ISSN 1098-2353, PMID: 21509814 [dostęp 2016-12-11].
  3. ↑ J. Dargaud i inni, Study of the relationship between the suprascapular artery and the brachial plexus, „Surgical and Radiologic Anatomy”, 2, 2014, s. 108–112, DOI: 10.1007/s00276-002-0026-5, ISSN 0930-1038 [dostęp 2016-12-11] (ang.).
  4. ↑ a b Tadeusz Marciniak, Mieczysław Ziółkowski, Anatomia prawidłowa człowieka. T. 2, Nauka o trzewach - splanchnologia, nauka o naczyniach - angiologia: podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy, Wyd. 3, Wrocław: Rada Uczelniana Zrzeszenia Studentów Polskich Akademii Medycznej, 1991 [dostęp 2016-12-11].
  5. ↑ McMinn & Abrahams : polsko-angielski atlas anatomii klinicznej, Elsevier Urban & Partner, 2014, OCLC 892597300.
  6. ↑ Andreas H. Weiglein i inni, Arteries in the posterior cervical triangle in man, „Clinical Anatomy”, 8, 2005, s. 553–557, DOI: 10.1002/ca.20143, ISSN 1098-2353 [dostęp 2016-12-11] (ang.).
  7. ↑ Mallikarjun ADIBATTI, Variation in the origin of suprascapular artery, „International Journal of Anatomical Variations”, ISSN 1308-4038.
  8. ↑ Lovesh SHUKLA, Bilateral variation in the origin of suprascapular artery, „International Journal of Anatomical Variations”, ISSN 1308-4038.
  9. ↑ Stavros ATSAS, The rare origin of the suprascapular artery arising off the internal thoracic artery in the presence of the thyrocervical trunk: clinical and surgical implications, „International Journal of Anatomical Variations”, ISSN 1308-4038.
  10. ↑ F.A. Saadeh, The suprascapular artery: case report of an unusual origin, „Anatomischer Anzeiger”, 1, 1979, s. 83–86, ISSN 0003-2786, PMID: 434481 [dostęp 2016-12-11].
  11. ↑ Sunita Dinkar, Ganesh S. Kamath, Vasudev B. Pai, When images lie: a variant of suprascapular artery found incidentally, „BMJ case reports”, 2015, 2015, DOI: 10.1136/bcr-2015-211835, ISSN 1757-790X, PMID: 26336191, PMCID: PMC4567745 [dostęp 2016-12-11].
  12. ↑ Atlas anatomii człowieka : angielskie mianownictwo anatomiczne, Edra Urban & Partner, 2015, OCLC 956600578.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tętnica_nadłopatkowa&oldid=53306144”