Nowe Miasto (Wałbrzych): Różnice pomiędzy wersjami
50°46′18″N 16°17′34″E/50,771667 16,292778| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
poprawa przek., drobne techniczne, WP:SK |
|||
| Linia 60: | Linia 60: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
Nowe Miasto powstało po 1880 r. na terenach należących do [[Stary Zdrój|Starego Zdroju]], ale od początku rozwijało się jako reprezentacyjna wówczas dzielnica Wałbrzycha. Już w 1794 roku istniała tutaj [[Kopalnia Węgla Kamiennego „Herman”]], którą zamknięto w około 1930 roku. W związku z dynamiczną ekspansją władze miejskie rozpoczęły plany budowy nowej dzielnicy. W ramach tego zamierzenia odkupiono w 1905 roku pod przyszłą dzielnicę teren tzw. [[Dobra rycerskie|dóbr rycerskich]]. Do sporządzenia planu urbanistycznego Nowego Miasta (niem. Neustadt) zaangażowano |
Nowe Miasto powstało po 1880 r. na terenach należących do [[Stary Zdrój|Starego Zdroju]], ale od początku rozwijało się jako reprezentacyjna wówczas dzielnica Wałbrzycha. Już w 1794 roku istniała tutaj [[Kopalnia Węgla Kamiennego „Herman”]], którą zamknięto w około 1930 roku. W związku z dynamiczną ekspansją władze miejskie rozpoczęły plany budowy nowej dzielnicy. W ramach tego zamierzenia odkupiono w 1905 roku pod przyszłą dzielnicę teren tzw. [[Dobra rycerskie|dóbr rycerskich]]. Do sporządzenia planu urbanistycznego Nowego Miasta (niem. Neustadt) zaangażowano [[Joseph Stübben|Josepha Stübbena]], jednego z najbardziej uznanych w ówczesnych Niemczech planistów miejskich<ref>Störtkuhl Beate, Moderne Architektur in Schlesien 1900 - 1939, 2013, s. 119.</ref>. Ożywiony ruch budowlany rozpoczął się ok. 1905 r., a po I wojnie światowej Nowe Miasto stało się dzielnicą w obrębie Wałbrzycha. Do jego rozwoju przyczyniało się bliskie sąsiedztwo centrum miasta, a równocześnie atrakcyjne położenie poza strefą przemysłową. Dlatego po 1925 r. wzniesiono tu największy w Wałbrzychu kompleks sportowy ze stadionem mieszczącym ok. 30 tys. widzów. Służył nie tylko do rozgrywania imprez sportowych, ale też jako miejsce masowych zgromadzeń i demonstracji. W [[Park im. Króla Jana III Sobieskiego (Wałbrzych)|Parku Sobieskiego]] zbudowano schronisko turystyczne znane wówczas z pięknego widoku. |
||
Inną atrakcją dzielnicy stało się [[Mauzoleum w Wałbrzychu|Mauzoleum]], które było miejscem organizowanych w czasach hitlerowskich demonstracji patriotycznych. Mauzoleum było wybudowane na pamiątkę zabitych pionierów ruchu narodowo-socjalistycznego i Ślązaków poległych w czasie I wojny światowej. |
Inną atrakcją dzielnicy stało się [[Mauzoleum w Wałbrzychu|Mauzoleum]], które było miejscem organizowanych w czasach hitlerowskich demonstracji patriotycznych. Mauzoleum było wybudowane na pamiątkę zabitych pionierów ruchu narodowo-socjalistycznego i Ślązaków poległych w czasie I wojny światowej. |
||
Wersja z 19:22, 21 cze 2019
| Dzielnica Wałbrzycha | |
 Widok na Nowe Miasto | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| SIMC |
0983741 |
Położenie na mapie Wałbrzycha  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
| 50°46′18″N 16°17′34″E/50,771667 16,292778
| |
Nowe Miasto (z niem. Waldenburg Neustadt) – duża dzielnica mieszkalna Wałbrzycha i jego jednostka pomocnicza[1], zajmująca grzbiet i wschód zbocza Parkowej Góry i północno-wschodniej Góry Powstańców oraz północne podnóże Niedźwiadków.
Położenie i charakterystyka dzielnicy
Osią dzielnicy jest ul. Józefa Piłsudskiego (dawniej Karola Świerczewskiego), łącząca się z ul. 11 Listopada, dokładnie z placem Górnika, gdzie graniczy z dzielnicą Stary Zdrój. Na drugiem końcu osi łączy się z placem Juliana Tuwima (plac łączy ulicę Adama Mickiewicza i Aleję Wyzwolenia), poprzez który sąsiaduje z dzielnicą starym miastem. Malowniczo położone na wzniesieniach. Nowe Miasto otoczone jest ze wszystkich stron terenami zielonymi. Od północnego- zachodu ciągnie się założony w 1907 r. Park im. Króla Jana III Sobieskiego o powierzchni 32,0 ha, w którym stoi schronisko „Harcówka”, z pozostałych stron znajdują się ogrody działkowe i lasy. W parku są głazy narzutowe będące śladem zasięgu lodowca skandynawskiego. U podnóża Niedźwiadków nad Nowym Miastem mieści się Mauzoleum. Dzielnica leży na wysokości około 430-480 m n.p.m. Podłoże tworzą permskie porfiry otoczone przez górnokarbońskie piaskowce, mułowce i iłowce z pokładami węgla kamiennego. Węgiel kamienny był eksploatowany pod Nowym Miastem w obrębie filara ochronnego.
Dzielnica ma głównie charakter mieszkalny, nie ma tu zakładów przemysłowych ani większych firm, dobrze rozwinięte jest natomiast zaplecze handlowo-usługowe i infrastruktura, działa m.in.
- komisariat policji,
- Szpital Ginekologiczno – Położniczy,
- przychodnia lekarska,
- szkoła podstawowa,
- gimnazjum,
- liceum,
- wyremontowana hala lekkoatletyczna ze zniszczonym stadionem oraz miejscem, które kiedyś było największym kompleksem kąpielowym w Wałbrzychu.
Według danych z Urzędu Miejskiego w Wałbrzychu na 16 kwietnia 2014 roku dzielnicę Nowe Miasto zamieszkuje 9662 osób[2].
Historia
Nowe Miasto powstało po 1880 r. na terenach należących do Starego Zdroju, ale od początku rozwijało się jako reprezentacyjna wówczas dzielnica Wałbrzycha. Już w 1794 roku istniała tutaj Kopalnia Węgla Kamiennego „Herman”, którą zamknięto w około 1930 roku. W związku z dynamiczną ekspansją władze miejskie rozpoczęły plany budowy nowej dzielnicy. W ramach tego zamierzenia odkupiono w 1905 roku pod przyszłą dzielnicę teren tzw. dóbr rycerskich. Do sporządzenia planu urbanistycznego Nowego Miasta (niem. Neustadt) zaangażowano Josepha Stübbena, jednego z najbardziej uznanych w ówczesnych Niemczech planistów miejskich[3]. Ożywiony ruch budowlany rozpoczął się ok. 1905 r., a po I wojnie światowej Nowe Miasto stało się dzielnicą w obrębie Wałbrzycha. Do jego rozwoju przyczyniało się bliskie sąsiedztwo centrum miasta, a równocześnie atrakcyjne położenie poza strefą przemysłową. Dlatego po 1925 r. wzniesiono tu największy w Wałbrzychu kompleks sportowy ze stadionem mieszczącym ok. 30 tys. widzów. Służył nie tylko do rozgrywania imprez sportowych, ale też jako miejsce masowych zgromadzeń i demonstracji. W Parku Sobieskiego zbudowano schronisko turystyczne znane wówczas z pięknego widoku.
Inną atrakcją dzielnicy stało się Mauzoleum, które było miejscem organizowanych w czasach hitlerowskich demonstracji patriotycznych. Mauzoleum było wybudowane na pamiątkę zabitych pionierów ruchu narodowo-socjalistycznego i Ślązaków poległych w czasie I wojny światowej.
W okresie II wojny światowej przy ul. Psie Pole koło szkoły (dzisiejszy komisariat policji dawniejszy Dom Opieki Społecznej z 1910 roku)[4]. istniał obóz jeniecki dla żołnierzy AR. W czasie II wojny światowej kopalnie „Herman” przebudowano na duży schron z dużą siecią podziemnych korytarzy podlegającemu departamentowi obrony cywilnej. Dzisiaj jest to drugi tajemniczy obiekt na terenie dzielnicy[5]. Po 1945 r. Nowe Miasto początkowo nadal pełniło rolę reprezentacyjnej dzielnicy mieszkalnej Wałbrzycha, ale już w latach 60. zaczęło tracić ten charakter, ponieważ z jednej strony eksploatacja węgla przez KWK „Thorez” powodowała szkody górnicze, z drugiej strony zaczęto realizować nowe dzielnice mieszkalne, przede wszystkim Piaskową Górę, które stały się „sypialniami” miasta. W pierwszych latach po wojnie dzielnica nosiła nieoficjalną, ale popularną nazwę „Paryż”, ponieważ osiedliło się tu sporo reemigrantów z Francji. Nowe Miasto zaczęło stopniowo podupadać, a proces ten nasilił się po upadku górnictwa. Daje się zauważyć wyraźna dekapitalizacja starszej zabudowy, całkowicie podupadł kompleks sportowy, chociaż są podejmowane próby jego reaktywowania. Na obrzeżach, szczególnie w południowej części rozwija się budownictwo jednorodzinne. W 1989 r. erygowano przy ul. Asnyka parafię Matki Bożej Nieustającej Pomocy i podjęto budowę świątyni, ponieważ wcześniej nie było tu żadnego kościoła.
Przypisy
- ↑ Uchwała Rady Miejskiej Wałbrzycha z dnia 30 grudnia 2004 r. ws. utworzenia jednostki pomocniczej Gminy Wałbrzych pod nazwą Wspólnota Samorządowa „Nowe Miasto” i nadania Statutu tej jednostce (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2005 r., Nr 21, poz. 503)
- ↑ nasz.walbrzych.pl
- ↑ Störtkuhl Beate, Moderne Architektur in Schlesien 1900 - 1939, 2013, s. 119.
- ↑ dolny-slask.org.pl
- ↑ dolny-slask.org.pl
Bibliografia
- Słownik geografii turystycznej Sudetów, Tom 10: Góry Wałbrzyskie, Pogórze Wałbrzyskie, Pogórze Bolkowskie, Wrocław, 2005