Bitwa pod Hodowem: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne redakcyjne |
m współrzędne pomnika bitwy |
||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
|straty1 = nieznane, mniej niż 100, rannych 100 |
|straty1 = nieznane, mniej niż 100, rannych 100 |
||
|straty2 = 1000–2000 |
|straty2 = 1000–2000 |
||
|kod mapy = |
|kod mapy = obwód tarnopolski |
||
|współrzędne = |
|współrzędne = 49°36′49.4″N 25°01′10.5″E |
||
|commons = |
|commons = |
||
}} |
}} |
||
Wersja z 14:30, 15 sie 2019
| Wojna polsko-turecka (1683–1699) | |||
| Czas |
11 czerwca 1694 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
wygrana sił polskich | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego  | |||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||
 49°36′49,4″N 25°01′10,5″E/49,613722 25,019583
| |||
Bitwa pod Hodowem – bitwa pomiędzy wojskami polskimi a tatarskimi pod Hodowem w 1694 roku w trakcie wojny polsko-tureckiej (1683–1699), rozpoczętej odsieczą wiedeńską Jana Sobieskiego. Z powodu olbrzymiej dysproporcji sił bitwa ta bywa nazywana polskimi Termopilami[3][2].
Okoliczności
W czerwcu 1694 roku nastąpił najazd Tatarów na ziemie polskie, przeprowadzony w celu pozyskania jasyru. Do ich odparcia skierowano dwa zgrupowania jazdy – pierwsze z Okopów Świętej Trójcy pod dowództwem Konstantego Zahorowskiego i drugie z Szańca Panny Marii pod dowództwem Mikołaja Tyszkowskiego. Były to zgrupowania 100 husarzy i 300 pancernych.
Bitwa
Do pierwszego starcia doszło na polach pod wsią Hodów, gdzie polska jazda zaatakowała tatarską straż przednią liczącą około 500-600 koni. Polacy pojmali dwóch mirzów. Po tym starciu Polacy, zorientowawszy się, że główne siły przeciwnika dopiero nadejdą i że nie mają szans w starciu wobec przygniatającej przewagi liczebnej Tatarów, wycofali się do wsi Hodów. Tam pancerni i husaria zeszli z koni i wykorzystali do obrony tabory, kobyliny, płoty, stoły, beczki itp. Ataki Tatarów, pieszo i z pomocą broni palnej, przez pięć do sześciu godzin odpierało ok. 300 pancernych i 100 husarzy. Kiedy skończyła się amunicja, obrońcy strzelali tatarskimi strzałami wkładanymi do luf zamiast kul[4]. Tatarów było według różnych szacunków od 25 do 70 tysięcy, jednak król Jan III Sobieski podawał w rozmowie z Mikołajem Złotnickim liczbę 40 000, co dawałoby stosunek sił 100:1[5].
Nie mogąc pokonać obrońców, Tatarzy wysłali Lipków, czyli polskich Tatarów, z żądaniem kapitulacji. Polacy odmówili, wobec czego ze względu na znaczne straty Tatarzy wycofali się do okupowanego ówcześnie przez nich Kamieńca Podolskiego. Dzięki skutecznej obronie powstrzymany został dalszy najazd tatarski.
W bitwie większość obrońców odniosła rany, a zabitych było kilkudziesięciu, w tym kilkunastu towarzyszy chorągiewnych[6]. Dowodzący jedną z rot husarskich Konstanty Zahorowski zmarł z powodu odniesionych ran trzy dni po bitwie. Do tatarskiej niewoli dostał się Mikołaj Tyszkowski, który został z niej potem wykupiony.
Skład wojsk Rzeczypospolitej[1]
- królewska rota husarska Jana III Sobieskiego pod cześnikiem koronnym Mikołajem Złotnickim, który był jednak nieobecny w czasie bitwy i zastępował go poległy w bitwie Gulcher (Mikołaj Guttyter Dobrodziejski) – 48 ludzi[7]
- królewska rota husarska marszałka nadwornego Józefa Lubomirskiego – około 50 ludzi
- 5 rot pancernych – około 300 ludzi
Upamiętnienie
Już 4 dni po bitwie król Jan III Sobieski przekazał na lekarstwa dla husarzy i pancernych 1000 zł, a hetman Stanisław Jan Jabłonowski przekazał 400 zł na cyrulika Mikołaja w celu leczenia rannych w szpitalu w Złoczowie. 27 czerwca król przyjął żołnierzy we Lwowie i obdarował ich pieniędzmi i końmi. W 1695 roku król kazał postawić im pomnik, który przetrwał do naszych czasów.
Latem 2014 roku przeprowadzono jego renowację, którą wykonał prof. Janusz Smaza z warszawskiej ASP, a następnie 25 października tego samego roku dokonano uroczystego odsłonięcia podczas obchodów 320. rocznicy bitwy przy udziale władz obwodu tarnopolskiego i rejonu zborowskiego[8].
Przypisy
- ↑ a b J. Wimmer, Materiały do zagadnienia organizacji i liczebności armii koronnej w latach 1690–1696, w: „Studia i Materiały do Dziejów Wojskowości” 1963, tom IX/1, s. 237–275.
- ↑ a b M. Nagielski Hodów 1694-2014. Ostatnie zwycięstwo husarii w dawnym stylu (Kwartalnik „Bellona” 1/2015).
- ↑ D. Siuta, Polskie Termopile 1694. Bitwa pod Hodowem
- ↑ R. Sikora, Niezwykłe bitwy i szarże husarii, Warszawa 2011.
- ↑ K. Sarnecki, Pamiętniki z czasów Jana Sobieskiego, tom 1, opr. J. Woliński, Wrocław 2004.
- ↑ Mała Encyklopedia Wojskowa, p.r. J. Bordziłowskiego, tom 1, Warszawa 1967.
- ↑ Jaka husaria walczyła pod Hodowem w 1694 r.? [online], www.wilanow-palac.pl [dostęp 2018-06-12] (ang.).
- ↑ Relacja z obchodów 320. rocznicy bitwy pod Hodowem i uroczystości odsłonięcia odnowionego pomnika bitwy, Ambasada RP w Kijowie, 25.10.2014.
Bibliografia
- J. Wimmer, Materiały do zagadnienia organizacji i liczebności armii koronnej w latach 1690–1696, w: „Studia i Materiały do Dziejów Wojskowości” 1963, tom IX/1, s. 237–275
- D. Siuta, Polskie Termopile 1694. Bitwa pod Hodowem
- R. Sikora, Hodów 1694, Kresy.pl
- M. Nagielski Hodów 1694-2014. Ostatnie zwycięstwo husarii w dawnym stylu (Kwartalnik „Bellona” 1/2015)
- Biblioteka Czartoryskich, rękopis nr 184, s. 244