Sodoma: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
lit. Znacznik: Wycofane |
m -wiadomości dotyczące stanowiska Tell el-Hammam, które powinny się znaleźć w haśle o nim Znacznik: Ręczne wycofanie zmian |
||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
Dokładne położenie Sodomy nie jest znane, choć prowadzono poszukiwania na południowym i północnym brzegu [[Morze Martwe|Morza Martwego]]. Istnieje przypuszczenie, że jej ruiny znajdują się na dnie morza. Współcześnie Sodomą nazywa się solne wzgórze [[Wzgórze Sodomskie|Dżabal as-Sadum]] na południowo-zachodnim brzegu Morza Martwego. Sodoma została wspomniana przez Księgę Rodzaju (Rdz 10,19; 13,10–12; 19,24–25) w kontekście osiedlenia się [[Lot (postać biblijna)|Lota]] w Kanaanie (na równinie na wschód od południowego Kanaanu, gdzie osiadł [[Abraham]]) – i późniejszym zniszczeniu miasta przez deszcz siarki i ognia<ref name="Negev397"/>. |
Dokładne położenie Sodomy nie jest znane, choć prowadzono poszukiwania na południowym i północnym brzegu [[Morze Martwe|Morza Martwego]]. Istnieje przypuszczenie, że jej ruiny znajdują się na dnie morza. Współcześnie Sodomą nazywa się solne wzgórze [[Wzgórze Sodomskie|Dżabal as-Sadum]] na południowo-zachodnim brzegu Morza Martwego. Sodoma została wspomniana przez Księgę Rodzaju (Rdz 10,19; 13,10–12; 19,24–25) w kontekście osiedlenia się [[Lot (postać biblijna)|Lota]] w Kanaanie (na równinie na wschód od południowego Kanaanu, gdzie osiadł [[Abraham]]) – i późniejszym zniszczeniu miasta przez deszcz siarki i ognia<ref name="Negev397"/>. |
||
W 2021 roku opublikowano wyniki badań nad zniszczeniem przez meteoryt w połowie XVII wieku p.n.e. [[Tell el-Hammam]] położonego w ujściu [[Jordan (rzeka)|Jordanu]], co zapoczątkowało dyskusję na temat genezy przekazu biblijnego o unicestwieniu Sodomy<ref>T.E. Bunch i in.,[https://www.nature.com/articles/s41598-021-97778-3 ''A Tunguska sized airburst destroyed Tall el-Hammam a Middle Bronze Age city in the Jordan Valley near the Dead Sea''], „Scientific Reports” 11 (2021).</ref>. |
|||
==Poszukiwania archeologiczne== |
|||
Wg opublikowanych 20 września 2021 roku przez grupę naukowców<ref>Ted E. Bunch, Malcolm A. LeCompte, A. Victor Adedeji, James H. Wittke, T. David Burleigh, Robert E. Hermes, Charles Mooney, Dale Batchelor, Wendy S. Wolbach, Joel Kathan, Gunther Kletetschka, Mark C. L. Patterson, Edward C. Swindel, Timothy Witwer, George A. Howard, Siddhartha Mitra, Christopher R. Moore, Kurt Langworthy, James P. Kennett, Allen West & Phillip J. Silvia</ref> w [[Nature|"Nature: Scientific Reports"]] wyników badań<ref>https://www.nature.com/articles/s41598-021-97778-3</ref> pozostałości największego ośrodka południowego [[Lewant]]u – miasta Tall el-Hammam<ref>31°50′25″N 35°40′27″E</ref> leżącego na południu [[Dolina Jordanu|Doliny Jordanu]] na północny wschód od wybrzeża [[Morze Martwe|Morza Martwego]] zniszczonego w [[epoka brązu|epoce brązu]] (ok. roku 1650 p.n.e.) najprawdopodobniej przez eksplozję [[meteoryt]]u na miarę [[meteoryt tunguski|meteorytu tunguskiego]], opowieści o tym kataklizmie mogły stać się inspiracją do powstania biblijnej przypowieści o zniszczeniu Sodomy. Badania pokazały, że w dolinie w pasie o szerokości ok. 30 km opuszczono jednocześnie ponad 100 wsi oraz 15 innych miast. Wysokie zasolenie gleby od 4 do 25% – powstałe wskutek najprawdopodobniej rozrzucenia po tej okolicy soli z Morza Martwego i jego wybrzeża wywołanego siłą tego samego wybuchu – spowodowało wyjałowienie gleby i powstrzymanie wegetacji na kilka wieków tak, że obszar ten stał się nieatrakcyjny rolniczo i pozostawał niezamieszkany przez następnych 300-600 lat. |
|||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
Wersja z 17:17, 25 paź 2021
Sodoma – wspomniane w Biblii główne miasto kananejskie, położone na nizinie (por. szefela). Według Księgi Rodzaju (Rdz 10,19) zlokalizowane było na południu kraju[1]. Filon z Aleksandrii w swoich dziełach[2] wzmiankuje o Sodomitach z Kanaanu – obszaru, który później Syryjczycy określili Palestyną[3].
Dokładne położenie Sodomy nie jest znane, choć prowadzono poszukiwania na południowym i północnym brzegu Morza Martwego. Istnieje przypuszczenie, że jej ruiny znajdują się na dnie morza. Współcześnie Sodomą nazywa się solne wzgórze Dżabal as-Sadum na południowo-zachodnim brzegu Morza Martwego. Sodoma została wspomniana przez Księgę Rodzaju (Rdz 10,19; 13,10–12; 19,24–25) w kontekście osiedlenia się Lota w Kanaanie (na równinie na wschód od południowego Kanaanu, gdzie osiadł Abraham) – i późniejszym zniszczeniu miasta przez deszcz siarki i ognia[1].
W 2021 roku opublikowano wyniki badań nad zniszczeniem przez meteoryt w połowie XVII wieku p.n.e. Tell el-Hammam położonego w ujściu Jordanu, co zapoczątkowało dyskusję na temat genezy przekazu biblijnego o unicestwieniu Sodomy[4].
Przypisy
- ↑ a b Encyklopedia archeologiczna Ziemi Świętej, oprac. Avraham Negev, s. 397.
- ↑ Philo, On Abraham, XXVI. (133).
- ↑ Łukasz Niesiołowski-Spanò, Dziedzictwo Goliata. Filistyni i Hebrajczycy w czasach biblijnych, s. 58.
- ↑ T.E. Bunch i in.,A Tunguska sized airburst destroyed Tall el-Hammam a Middle Bronze Age city in the Jordan Valley near the Dead Sea, „Scientific Reports” 11 (2021).
Bibliografia
- Encyklopedia archeologiczna Ziemi Świętej, oprac. Avraham Negev, Warszawa 2002. Na książce ISBN 82-7157-461-4; ISBN 83-7157-461-4.
- Łukasz Niesiołowski-Spanò, Dziedzictwo Goliata. Filistyni i Hebrajczycy w czasach biblijnych, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2012, ISBN 978-83-231-2943-1, OCLC 823722570.
- Philo, On Abraham, Early Jewish Writings.