Stalownik
Stalownik – opuszczony szpital znajdujący się na obrzeżach Bielska-Białej w dzielnicy Mikuszowice. Nazwa Stalownik wywodzi się od dawnego resortu hutnictwa, który był pierwszym właścicielem obiektu.
Został wybudowany w latach 60 XX wieku na zboczu Łysej Góry[1]. Został otwarty w listopadzie 1967 jako sanatorium specjalizujące się w leczeniu płuc u osób dorosłych między innymi gruźlicę. Obiekt dysponował m.in. 320 miejscami głównie w 3 osobowych pokojach, 2 salami operacyjnymi, kawiarnią, salą kinowo-widowiskową[2]. W 1982 został przekształcony w Specjalistyczny Szpital Miejski[3]. Sprawował on swoją funkcję do 2001, w którym jego role przejął nowo wybudowany szpital wojewódzki „Pod Szyndzielnią”. Budynek Stalownika był już przestarzały i położony na pograniczach miasta na stosunkowo trudno dostępnym zboczu góry, co utrudniało dojazd karetkom i innym służbom[2].
Opuszczony budynek w 2005 kupił inwestor z Podhala[4]. W związku z brakiem zabezpieczeń obiektu oraz rozpoczęciem przygotowań do wyburzenia budynku, czym doprowadził budynek do stanu zagrażającemu zdrowia i życia ludzi dostał wyrok w zawieszeniu. W 2017 na terenie wokół budynku zostało wyciętych mnóstwo drzew[2]. W 2018 rozebrano część administracyjną budynku[5].
W 2019 nieruchomość została obciążona hipoteką 70 mln PLN na rzecz spółki Pekabex Bet jako zabezpieczenia inwestycji w Nowym Targu. W wyniku odstąpienia w 2020 od umowy spółka może skorzystać z zabezpieczenia hipotecznego[6].
W 2022 projekt architektoniczny przebudowy Stalownika na przestrzeń wystawienniczą i archiwum zatytułowany Archiwum utopii racjonalizmu w architekturze. Adaptacja ruin sanatorium Stalownik w Mikuszowicach Krakowskich przygotowany przez Agnieszkę Kępę pod kierunkiem dr Marcina Charciaka zdobył główną nagrodę polsko-niemieckiej nagrody integracyjnej BDA-SARP.[7].
W 2023 nadzór budowlany nałożył na właściciela obowiązek wykonania i dostarczenia ekspertyzy technicznej budynku. Właściciel takiego dokumentu nie dostarczył w terminie, więc PINB ogłosił konkurs na wykonanie takiej ekspertyzy[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kuba Jarosz, Stalownik – niekończąca się historia [online], Beskidzka24.pl – Regionalny Portal: Bielsko-Biała, Cieszyn, Żywiec, Czechowice, Sucha Beskidzka, Wadowice, 2 lipca 2021 [dostęp 2023-11-19] (pol.).
- ↑ a b c Mateusz Klimczak, Karolina Kos, Kiedyś słynny, dziś w ruinie... Upadek Stalownika - historia szpitala w Bielsku-Białej. Co z nim się stało? [online], 9 lipca 2023 [dostęp 2024-03-16].
- ↑ Łukasz Klimaniec, Tak umierał szpital Stalownik w Bielsku-Białej - zobacz ZDJĘCIA wykonane tuż po zamknięciu [online], 23 czerwca 2022 [dostęp 2024-01-14].
- ↑ Ewa Furtak, Dziesięciopiętrowy, opuszczony budynek szpeci góry. Dochodzi w nim do śmiertelnych wypadków [online], bielskobiala.wyborcza.pl, 4 lipca 2022 [dostęp 2024-03-16].
- ↑ Redakcja Beskidinfo, Stalownik - Historia straszydła ze zbocza Łysej Góry [online], 11 lutego 2024 [dostęp 2024-03-16] (pol.).
- ↑ Stalownik zmieni właściciela? Poznańska firma może dochodzić swoich roszczeń [online], bielsko.biala.pl [dostęp 2023-08-23] (pol.).
- ↑ Nowe życie Stalownika. Projekt architektoniczny wygrał prestiżową nagrodę [online], BBFan.pl, 13 listopada 2022 [dostęp 2024-03-16] (pol.).
- ↑ Stalownik grozi katastrofą? Zaliczki nie przelał i pismami zwodzi, ale odbiera nagrody [online], bielsko.biala.pl [dostęp 2024-03-16] (pol.).