Stepan Kłoczurak

Stefan Kłoczurak (ukr. Степан Клочурак - Stepan Kłoczurak; ur. 27 lutego 1895 w Jasiniach, zm. 8 lutego 1980 w Pradze) - rusiński polityk okresu międzywojennego, zwolennik opcji ukraińskiej.

Uczył się w gimnazjach w Preszowie i Sighecie. Podczas I wojny światowej Stefan Kłoczurak dosłużył się stopnia oficerskiego w wojskach Austro-Węgier. Po wojnie powrócił na swą rodzinną Huculszczyznę, gdzie rozpoczął aktywną działalność polityczną. Brał udział w organizacji efemerycznej Republiki Huculskiej na wschodnim Zakarpaciu i był członkiem jej naczelnej władzy - Huculskiej Rady Narodowej. Jego dziełem było zorganizowanie sił zbrojnych Republiki - Obrony Narodowej (Narodna Oborona), którą następnie dowodził. Na przełomie listopada i grudnia 1918 Kłoczurak jako emisariusz Rady podróżował do rządu Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej w Stanisławowie. Na początku 1919 Kłoczurak dowodził huculskimi oddziałami zbrojnymi. Po upadku Republiki w czerwcu 1919 został na kilka tygodni aresztowany przez władze rumuńskie.

Po upadku Republiki Huculskiej Stefan Kłoczurak prowadził działalność polityczną w rusińskiej frakcji czechosłowackiej partii agrarystów. Był członkiem władz ukraińskiego towarzystwa kulturalno-oświatowego Proswita. Wydawał również gazety Wpered i Ziemla i Wola.

Po utworzeniu autonomicznej Ukrainy Karpackiej w październiku 1938 Stefan Kłoczurak został w jej rządzie ministrem gospodarki, a następnie ministrem obrony. Przez kilka dni był też ministrem rządu niepodległej Karpato-Ukrainy Po zajęciu Rusi Zakarpackiej przez Węgry w marcu 1939 Kłoczurak wyjechał do Pragi. W 1945 został aresztowany przez NKWD i do 1957 był więziony w łagrach w okolicach Workuty. Po zwolnieniu ponownie osiadł w 1957 w Pradze. Na krótko przed śmiercią wydał w USA wspomnienia z okresu Republiki Huculskiej, za co spotkały go szykany ze strony władz.

Źródła

• Jerzy Macek Republika Huculska, w: Płaj. Almanach Karpacki, nr 19 - jesień 1999, s. 122-135, ISBN 83-85258-21-3, ISSN 1230-5898
• Tadeusz M. Trajdos, Andrzej Wielocha Materiały do krajoznawstwa Marmaroszu w granicach Ukrainy, w: Płaj. Almanach Karpacki, nr 22 - wiosna 2001, s. 8-73, ISBN 83-85258-25-6, ISSN 1230-5898