Stokóweczka szmaragdowa
| Bolborhynchus dachilleae[1] | |||
| (O’Neill, Munn & Franke, 1991) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
stokóweczka szmaragdowa | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Stokóweczka szmaragdowa[3] (Bolborhynchus dachilleae) – gatunek małego ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae). Występuje w zachodniej części Ameryki Południowej. Opisany w 1991 roku. Nie jest zagrożony.
Taksonomia i odkrycie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek został odkryty w 1985 roku przez Charlesa A. Munna w trakcie badań w okolicach rzeki Manú w Peru. Zaobserwował on stadko zielonych ptaków, przypominających te z rodzaju Forpus, jednak nie wykazywały one dymorfizmu płciowego i nie przypominały żadnego znanego gatunku występującego w tym rejonie. W 1987 roku zespołowi kierowanemu przez Johna P. O’Neilla udało się pozyskać w terenie pierwsze okazy tych ptaków, a wtedy okazało się, że prawdopodobnie nie należą one do rodzaju Forpus, lecz są przedstawicielami nieopisanego jeszcze gatunku. Później O’Neill umieścił ten gatunek w rodzaju Nannopsittaca. Pierwszy opis gatunku sporządzili O’Neill, Munn i Irma Franke, a ukazał się on w 1991 roku na łamach czasopisma „The Auk”. Nazwa gatunkowa dachilleae upamiętnia zmarłą tragicznie w 1989 roku Barbarę D’Achille, działaczkę na rzecz ochrony środowiska i dziennikarkę[4]. Nie wyróżnia się podgatunków[5].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Całkowity zasięg występowania szacowany jest na 134 000 km². Obejmuje miejsce, gdzie graniczą ze sobą Peru, Brazylia i Boliwia, jednak większa część zasięgu leży w Peru. Gatunek spotykany do wysokości 300 m n.p.m. w lasach na brzegach rzek. Był widziany w zaroślach drzew Calocophyllum spruceanum i Cecropia membranacea oraz bambusów[6].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Nie występuje widoczny dymorfizm płciowy. Długość ciała wynosi 12 cm, masa ciała 37,5–49 g. Skrzydło mierzy 80–89,5 mm, ogon 40,2–49,5 mm, a skok 9,2–12,6 mm. Wierzch głowy jasnoniebieski, obrączka oczna biała. Wierzch ciała, sterówki i skrzydła ciemnozielone; lotki brązowawe. Spód ciała jasnozielony. Dziób różowy, nogi pomarańczowe[4].
Zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Widywana w stadach 10–20 osobników. Żeruje na nasionach, głównie bambusów z rodzaju Guadua. Odwiedza także, podobnie do innych papug, lizawki z gliny celem pobierania składników odżywczych. Widywana w stadach z wróbliczką amazońską (Forpus modestus), stadniczką żółtoczelną (Brotogeris sanctithomae) oraz stadniczką niebieskosterną (B. cyanoptera)[4].
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 1994 do 2020 roku uznawała stokóweczkę szmaragdową za gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threatened). Od 2020 roku gatunek ten ma status najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji wstępnie oszacowano na 2500–9999 osobników dorosłych, a jej trend uznaje się za spadkowy ze względu na utratę i degradację siedlisk[2]. Gatunek ten jest ujęty w II załączniku konwencji waszyngtońskiej (CITES)[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Bolborhynchus dachilleae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Bolborhynchus dachilleae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Amoropsittacini Brereton, 1963 (wersja: 2022-09-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-10-16].
- ↑ a b c J.P. O'Neill, C.A. Munn, I. Franke. Nannopsittaca dachilleae: a new species of parrotlet from eastern Peru. „The Auk”. 108, s. 225–229, 1991.
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-10-19]. (ang.).
- ↑ Species factsheet: Nannopsittaca dachilleae. BirdLife International, 2015. [dostęp 2013-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-18)].
- ↑ Nannopsittaca dachilleae. [w:] Species+ [on-line]. UNEP-WCMC, CITES Secretariat. [dostęp 2022-01-18]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Pierwszy rysunek przedstawiający ten gatunek
