Strucla
.jpg)
Strucla dawniej (1472) t. strucel[1] (z niem. der Striezel[2] lub mhd. Strutzel[1]) – wyrób ciastkarski, rodzaj pieczywa cukierniczego nietrwałego, drożdżowego, w formie podłużnej słodkiej bułki[3][4].
Strucle formowane są w warkocz[2] w stylu chałki[5] (plecione mają odwoływać się do Dzieciątka Jezus zawiniętego w pieluszki[6]) lub zwijane w rulon, jak rolada[7]. Bywają nadziewane owocami[8] lub ich przetworami (np. powidłami[9] albo marmoladą[10]), przekładane masami orzechowymi[11], makowymi[9] (i orzechami[12]), serowymi[13] (i bakaliami[14]), migdałowymi[9], z dodatkiem miodu[15] lub wanilii[16], itp. Z wierzchu mogą być lukrowane, posypane kandyzowaną skórką pomarańczy lub inną cykatą[14], makiem, czarnuszką[17], cukrem pudrem (także z dodatkiem cynamonu[14]) lub kruszonką[18]. Spotyka się również strucle postne[4] – przygotowywane bez użycia jaj i masła, w których mleko zwyczajne zastąpione jest mlekiem migdałowym[17].
W tradycyjnej kuchni niemieckiej na Święta Bożego Narodzenia przygotowywana jest charakterystyczna strucla z bakaliami pod nazwą Stollen. Niektórzy przyjmują, że już w 1329 Stollen został przygotowany na konkurs cukierniczy[19]. Strucla dała nazwę najstarszemu jarmarkowi bożonarodzeniowemu w Niemczech – drezdeńskiemu Striezelmarktowi (przywilej jego organizacji wydano w 1434)[6]. To popularne – zwyczajowo przygotowywane ręcznie na jarmark – ciasto, występuje pod nazwą Dresdner Stollen, Dresdner Christstollen a także Dresdner Weihnachtsstollen i jest produktem o zastrzeżonym przez Komisję Europejską chronionym oznaczeniu geograficznym (ChOG)[19].
W Polsce wersja zawijana z masą makową jest ciastem świątecznym zarówno w okresie bożononarodzeniowym, jak i wielkanocnym. Jedne z najstarszych krajowych przedstawień strucli odnajdujemy na miniaturze w XVI-wiecznym pontyfikale Erazma Ciołka[2]. Strucle wspomina również Władysław Reymont w „Chłopach”[20]:
(…) wszędzie na gwałt pieczono chleby i one strucle świąteczne, oprawiano śledzie, wiercono w niepolewanych donicach mak do klusek. (…) A Jagna z zakasanymi po ramiona rękawami miesiła w dzieży ciasto i przy matczynej pomocy piekła strucle tak długachne, że widziały się jako te lechy w sadzie, na których pietruszkę zasiewają (…)
Współcześnie Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi RP na liście produktów tradycyjnych umieściło następujące strucle:
- choszczeńską struclę z makiem i dodatkiem lokalnych miodów[15],
- brzozowską struclę makową[21],
- kościelecką struclę makową[16].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- makowiec (ciasto)
- rolada (deser)
- chałka
- strucla turecka
- strudel
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b s:Słownik etymologiczny języka polskiego/strucel
- ↑ a b c s:Encyklopedia staropolska/Strucla
- ↑ strucla – Słownik języka polskiego PWN [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2024-01-09] (pol.).
- ↑ a b s:Piekarstwo/Strucle
- ↑ Elżbieta Kiewnarska s:Pieczywo domowe/Strucle maślane
- ↑ a b Drezno: najstarszy jarmark w Niemczech – DW – 29.11.2009 [online], dw.com [dostęp 2024-01-11] (pol.).
- ↑ Elżbieta Kiewnarska s:Pieczywo domowe/Strucle z makiem
- ↑ Strudel (strucla) - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi [dostęp 2024-01-09] (pol.).
- ↑ a b c s:M. Arcta Słownik ilustrowany języka polskiego/Strucla
- ↑ Elżbieta Kiewnarska s:109 potraw/Strucle z marmoladą
- ↑ Strucla z masą orzechową [online], Jakub Kuroń [dostęp 2024-01-22] (pol.).
- ↑ Elżbieta Kiewnarska s:Pieczywo domowe/Strucle orzechowe
- ↑ Strucla drożdżowa z serem [online], WINIARY [dostęp 2024-01-22] (pol.).
- ↑ a b c Elżbieta Kiewnarska s:Pieczywo domowe/Strucle rodzynkowe
- ↑ a b Choszczeńska strucla z makiem - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi [dostęp 2024-01-09] (pol.).
- ↑ a b Kościelecka strucla makowa - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi [dostęp 2024-01-09] (pol.).
- ↑ a b Elżbieta Kiewnarska s:109 potraw/Strucle postne
- ↑ Telewizja Polska S.A, Przepisy na strucle drożdżowe idealne do kawy, herbaty i na spotkania towarzyskie [online], pytanienasniadanie.tvp.pl [dostęp 2024-01-09] (pol.).
- ↑ a b Dresdner Christstollen ChOG - Komisja Europejska [online], agriculture.ec.europa.eu [dostęp 2024-01-11] (pol.).
- ↑ Reymont: Chłopi. Tom 2 [online], literat.ug.edu.pl [dostęp 2024-01-10].
- ↑ Strucla makowa brzozowska - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi [dostęp 2024-01-09] (pol.).