Tekst źródłowy strony Strzała-2

{{inne znaczenia|rakiety przeciwlotniczej|[[Strzała (satelita)|Strzała-2]] – seria radzieckich satelitów łącznościowych}}
[[Plik:SA-7.jpg|mały|240px|Strzała-2]]
[[Plik:Soldier with a SA-7b MANPADS.jpg|mały|240px|Żołnierz ze Strzałą-2M]]
'''9K32 Strieła-2 (Strzała-2)''' ([[język rosyjski|ros.]] 9К32 Стрела-2, kod [[NATO]] '''SA-7A ''Grail''''') – [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radziecki]] ręczny przeciwlotniczy [[Pocisk rakietowy ziemia–powietrze|pocisk rakietowy klasy „ziemia-powietrze”]] i „woda-powietrze”, używany w wojskach [[Układ Warszawski|Układu Warszawskiego]] od roku 1968. Radzieckie oznaczenie wojskowe zestawu [[indeks GRAU|według GRAU]] to 9K32, a samego pocisku – 9M32. Nazwa Strieła-2 funkcjonuje też w angielskiej transkrypcji Strela-2, a w Polsce była przyjęta na uzbrojenie i produkowana pod przetłumaczoną nazwą Strzała-2.

== Strieła-2M ==
'''Strieła-2M''' (kod NATO '''SA-7B''' radzieckie oznaczenie pocisku '''9M32M''') to wprowadzona do użytku w roku 1972 zmodernizowana wersja pocisku Strieła-2.

Rakieta ta została przyjęta na wyposażenie [[Wojska Lądowe|Wojsk Lądowych]] i [[Marynarka Wojenna|Marynarki Wojennej]]. Była produkowana na [[Licencja (prawo)|licencji]] w [[Mesko|Zakładach Metalowych MESKO]] w [[Skarżysko-Kamienna|Skarżysku-Kamiennej]] (z wyjątkiem głowic samonaprowadzania i silników, których dokumentacji nie sprzedano i które były dostarczane z ZSRR)<ref>{{cytuj pismo |autor=Andrzej Kiński|tytuł =Kolejne zestawy Piorun trafiły do wojska |czasopismo =Wojsko i Technika |oznaczenie =nr 3/2021 |issn =2450-1301|strony=12}}</ref>.

Marynarka Wojenna RP używa morskiej odmiany tego pocisku (kod NATO '''SA-N-5''') między innymi na dozorowcu [[ORP Kaszub (1985)|ORP Kaszub]], kutrach rakietowych typu [[Kutry rakietowe projektu 205|Osa]] (projekt 205), [[Okręty rakietowe typu Orkan|okrętach rakietowych typu Orkan]] (projekt 660/660M) i typu [[Okręty projektu 1241|1241RE]], trałowcach bazowych projektu [[trałowce projektu 206F|206F]] oraz okrętach transportowo-minowych [[Okręty transportowo-minowe projektu 767 typu Lublin|proj. 767 typu Lublin]]<ref name=pmw>Jarosław Ciślak: ''Polska Marynarka Wojenna 1995: okręty, samoloty i śmigłowce, uzbrojenie, organizacja''. Warszawa: Lampart & Bellona, 1995, seria: Ilustrowana Encyklopedia Techniki Wojskowej, 6. {{ISBN|83-86776-08-0}}. s.225, 228</ref>. W wersji morskiej używana jest na poczwórnych obrotowych wyrzutniach produkcji radzieckiej MTU-4US, polskiej Fasta-4M lub [[Niemiecka Republika Demokratyczna|NRD]] FAM-14<ref name=pmw/>. Są stosowane także w polskim zestawie rakietowo-artyleryjskim [[ZU-23-2MR Wróbel II]]<ref name=pmw/>.

Do wad pocisku należy mało skuteczna głowica samonaprowadzająca, umożliwiająca praktyczne jedynie użycie przeciw celom oddalającym się<ref name="pmw" /> oraz mały ładunek bojowy, nie gwarantujący zniszczenia celu.

W 1988 roku polskie wojska lądowe miały 556 mechanizmów startowych 9P58M zestawu Strzała-2M, ponadto pewna liczba była na uzbrojeniu Wojsk Obrony Powietrznej Kraju i Marynarki Wojennej<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko =Rochowicz| imię =Robert|tytuł =30 lat minęło czyli Wojsko Polskie w 1989 roku| czasopismo = [[Nowa Technika Wojskowa]]| oznaczenie = nr 6/2019| strony =92 | rok =2019|miesiąc=czerwiec|wydawca=Magnum X| miejsce =Warszawa }}</ref>. Od 1995 roku Wojska Lądowe rozpoczęły wprowadzanie na wyposażenie [[PPZR Grom]], które do 2018 roku całkowicie zastąpiły zestawy Strzała-2M<ref>{{Cytuj |tytuł = Dwie dekady w NATO. Modernizacja techniczna Sił Zbrojnych RP [3] - Magnum-x |data dostępu = 2019-10-22 |opublikowany = www.magnum-x.pl |url = http://www.magnum-x.pl/artykul/dwie-dekady-w-nato-modernizacja-techniczna-sil-zbrojnych-rp-3}}</ref>.

=== Dane techniczne ===
* pułap minimalny: 50 [[metr]]ów
* pułap maksymalny: 2300 m<ref name=pmw/>
* zasięg minimalny: 800 m<ref name=pmw/>
* zasięg maksymalny: 2800 m (z przedniej półsfery) / 4200 m (z tylnej półsfery)<ref name=pmw/>
* długość rakiety: 1440 mm
* średnica rakiety: 72 mm
* masa startowa rakiety: 9,8 kg
* masa głowicy: 1,15 kg<ref name=pmw/>
* masa materiału wybuchowego w głowicy: 0,37 [[kilogram|kg]]<ref name=pmw/>
* prędkość startowa: 25 m/s
* prędkość marszowa lotu: 500 m/s
* maksymalna prędkość celu: 550 km/h (z przedniej półsfery) / 950 km/h (z tylnej półsfery)<ref name=pmw/>
* kąt widzenia głowicy: 1,5°<ref name=pmw/>
* kąt przeszukiwania głowicy: ±40°<ref name=pmw/>

== Zastosowanie ==

Debiut bojowy Strieły miał miejsce podczas starć granicznych egipsko-izraelskich w latach 1969–1970, kiedy Egipcjanie wystrzelili 99 nowo dostarczonych pocisków, uszkadzając lub zestrzeliwując 36 samolotów. Były one następnie masowo używane na Bliskim Wschodzie przez państwa arabskie. Podczas [[wojna wietnamska|wojny wietnamskiej]] w latach 1972–1975 siły komunistyczne wystrzeliły 589 pocisków, uszkadzając lub niszcząc 204 amerykańskie lub południowowietnamskie samoloty lub śmigłowce<ref>"Raport - Wojsko Technika Obronność" nr 05/2004</ref>. Między innymi, między majem, a czerwcem 1972 roku siły Wietnamu Północnego zestrzeliły za ich pomocą pięć śmigłowców szturmowych [[Bell AH-1 Cobra|AH-1G Cobra]]<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Bernstein|imię =Jonathan |tytuł =US Army AH-1 Cobra units in Vietnam|wydawca =Osprey Publishing |miejsce = Oxford |rok =2003 |seria = Osprey Combat Aircrfat|id =  41 |isbn = 1-84176-606-2|język =en |strony=82}}</ref>.

=== Afganistan ===
[[Plik:Mujahid-MANPAD.JPEG|mały]]
Podczas [[Radziecka interwencja w Afganistanie|inwazji radzieckiej na Afganistan]] [[mudżahedin]]i posiadali zakupione na czarnym rynku m.in. w Polsce Strzały-2. Pociski z tych sponsorowanych przez zachodnie kraje dostaw często się psuły oraz posiadały wady. [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] doskonale o tym wiedział, kontrolując sprzedaż i uszkadzając sprzęt. Dlatego też dostarczenie sprawnych rakiet jak [[FIM-92 Stinger|Stingery]] było zaskoczeniem<ref>"Drogi terroru(odc.1)" Planete, wyemitowany 1 czerwca 2012 roku</ref>.

== Użytkownicy ==
[[Plik:9K32 operators.png|mały|300px|Niebieski – aktualni, Czerwony – byli]]

'''Aktualni użytkownicy'''
* {{państwo|Afganistan}}
* {{państwo|Albania}}
* {{państwo|Algieria}}
* {{państwo|Angola}}
* {{państwo|Armenia}}
* {{państwo|Benin}}
* {{państwo|Bośnia i Hercegowina}}
* {{państwo|Botswana}}
* {{państwo|Bułgaria}}
* {{państwo|Burkina Faso}}
* {{państwo|Chiny}}
* {{państwo|Czarnogóra}}
* {{państwo|Czechy}}
* {{państwo|Dżibuti}}
* {{państwo|Egipt}}
* {{państwo|Etiopia}}
* {{państwo|Gruzja}}
* {{państwo|Ghana}}
* {{państwo|Gwinea}}
* {{państwo|Gwinea Bissau}}
* {{państwo|Gujana}}
* {{państwo|Honduras}}
* [[Hamas]]
* {{państwo|Indonezja}}
* {{państwo|Indie}}
* {{państwo|Iran}} – Zastępowane przez [[Misagh-2]].
* {{państwo|Jemen}}
* {{państwo|Kambodża}}
* {{państwo|Kosowo}}
* {{państwo|Kuba}}
* {{państwo|Kuwejt}}
* {{państwo|Laos}}
* {{państwo|Liban}}
* {{państwo|Libia}}
* {{państwo|Malezja}}
* {{państwo|Mali}}
* {{państwo|Mongolia}}<ref>{{Cytuj | url=https://www.flickr.com/photos/world_armies/4661885566/in/album-72157624060720081/ | tytuł=Mongolian Army &#124; Mongolian Soldiers training in Alaska with … &#124; Flickr<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.flickr.com | język=en | data dostępu=2017-11-26}}</ref>
* {{państwo|Macedonia}}
* {{państwo|Mauretania}}
* {{państwo|Maroko}}
* {{państwo|Mozambik}}
* {{państwo|Nikaragua}}
* {{państwo|Korea Północna}}
* {{państwo|Pakistan}}
* {{państwo|Peru}}
* {{państwo|Rumunia}} – wersja CA-94
* {{państwo|Rosja}}
* {{państwo|Sahara Zachodnia}}
* {{państwo|Salwador}}<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.janes.com/articles/Janes-Land-Based-Air-Defence/El-Salvador-El-Salvador.html | tytuł = Defense & Security Intelligence & Analysis: IHS Jane's &#124; IHS | data =  | opublikowany = Janes.com | język = en | archiwum=https://web.archive.org/web/20110815052859/http://articles.janes.com/articles/Janes-Land-Based-Air-Defence/El-Salvador-El-Salvador.html| zarchiwizowano=2011-08-15}}</ref>
* {{państwo|Sierra Leone}}
* {{państwo|Serbia}}
* {{państwo|Słowacja}}
* {{państwo|Somalia}}
* {{państwo|Sudan}}
* {{państwo|Sudan Południowy}}<ref>Military Balance 2017</ref>
* {{państwo|Syria}}
* {{państwo|Tanzania}}
* {{państwo|Ukraina}}
* {{państwo|Wietnam}}
* {{państwo|Zambia}}
* {{państwo|Zimbabwe}}

'''Byli użytkownicy'''
* [[Mudżahedin|Afgańscy Mudżahedini]]
* [[Plik:Flag of PAIGC.svg|22px]] [[Afrykańska Partia Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka]]
* {{państwo|Argentyna}} – Wycofywane z aktywnej służby.
* [[Plik:Flag of the Progressive Socialist Party.svg|22px]] [[Armia Wyzwolenia Ludowego (Liban)|Armia Wyzwolenia Ludowego]] (PLA)
* {{państwo|Białoruś}} – Wycofany z aktywnej służby. Armia Białoruska posiadała 29 wyrzutni.<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.arms-expo.ru/049057052048124053055049056.html | tytuł = Белоруссия полностью утилизировала ПЗРК "Стрела-2М" — ОРУЖИЕ РОССИИ, Информационное агентство | data =  | opublikowany = Arms-expo.ru | język = en | data dostępu = 2017-09-16 | archiwum = https://web.archive.org/web/20140413141632/http://www.arms-expo.ru/049057052048124053055049056.html | zarchiwizowano = 2014-04-13 }}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://en.rian.ru/world/20081208/118747764.html | tytuł = Belarus scraps obsolete portable air defense systems &#124; World &#124; RIA Novosti | data =  | opublikowany = En.rian.ru | język = en }}</ref>
* {{państwo|Chorwacja}} – Wycofane.
* {{państwo|Cypr}} – Wycofane.
* {{państwo|Czechosłowacja}}
* {{państwo|Finlandia}} – Strzała-2M, oznaczona jako Ito-78. Wycofana.
* [[Plik:Flag of FRELIMO (1997-2004).svg|22px|Flag of FRELIMO (1997–2004)]] [[Frelimo]]
* [[Plik:InfoboxHez.PNG|22px|tło]] [[Hezbollah]]
* {{państwo|Irak}} – Część zrabowana po wojnie w Iraku w 2003 roku
* {{państwo|Jugosławia|SFR}}
* {{państwo|Jemen Południowy}}
* {{państwo|Niemiecka Republika Demokratyczna}}
* {{państwo|Niemcy}}
* [[Libańskie siły]]
* [[Plik:UCK KLA.svg|22px]] [[UÇK|Armia Wyzwolenia Kosowa]]
* {{państwo|Palestyna}}
* {{państwo|Polska}} – wyparte z uzbrojenia przez [[PPZR Grom]].
* [[Prowizoryczna Irlandzka Armia Republikańska]]
* [[Rewolucyjna Armia Ludowa Zimbabwe]]
* {{państwo|Słowenia}} – W rezerwie.
* [[Plik:Flag of UNITA.svg|22px|UNITA logo]] [[Narodowy Związek na rzecz Całkowitego Wyzwolenia Angoli|UNITA]]
* {{państwo|Węgry}} – Wycofane.
* {{państwo|ZSRR}}

== Zobacz też ==
* [[Strzała-1]]
* [[Chetz-2]]

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Linki zewnętrzne ==
{{Commonscat|Strela-2}}

{{Broń przeciwlotnicza WP po 2WŚ}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Przenośne przeciwlotnicze zestawy rakietowe]]