Strzel

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Strzel
Brachinus[1]
Weber, 1801
Ilustracja
Strzel łoskotnik
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze drapieżne

Rodzina

biegaczowate

Podrodzina

strzelowate

Plemię

Brachinini

Rodzaj

Brachinus

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Strzel bombardier
Brachinus nobilis
Strzel kanonier
Brachinus armiger
Brachinus fuscipennis
Brachinus drumonti
Brachinus tenuicollis

Strzel[2][3][4] (Brachinus) – rodzaj chrząszczy z rodziny biegaczowatych i podrodziny strzelowatych. Obejmuje 359 opisanych gatunków.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Chrząszcze osiągające od 4,5 do 11 mm[5]. Głowa jest w przybliżeniu tak szeroka jak długa. Zarys przedplecza jest sercowaty, a jego szerokość nie odbiega od szerokości głowy. Powierzchnię pokryw równomiernie porastają niezbyt gęste, delikatne, skierowane ku tyłowi, zwykle dość łukowato wygięte włoski[6]. Charakterystyczna jest obecność błoniastego obrzeżenia krawędzi wierzchołka pokryw[6][7]. U samca stopy przedniej pary odnóży mają trzy człony nieco rozszerzone, a pośrodku tylnej krawędzi siódmego sternitu znajduje się głębokie wycięcie[6]. Dominują gatunki o ubarwieniu z czerwonożółtymi głową, przedpleczem, czułkami, głaszczkami i odnóżami oraz metalicznie niebieskimi, zielonymi lub czarnymi pokrywami, czasem z czerwonożółtymi znakami[7][5].

Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]

Owady zasiedlają głównie tereny otwarte, często o gliniastym podłożu[5]. Osobniki dorosłe są drapieżne, natomiast larwy są parazytoidami zewnętrznymi poczwarek chrząszczy z rodziny biegaczowatych, pływakowatych, krętakowatych i kałużnicowatych[8][7][6]. Pierwsze stadium larwalne wysysa lub zlizuje hemolimfę z uszkodzonej poczwarki bez jej zabijania, drugie żerując na hemolimfie uśmierca poczwarkę, a trzecie zjada ją w całości[8][6].

Rodzaj ma zasięg kosmopolityczny. W krainie palearktycznej występuje około 130 gatunków[9]. Około 40 gatunków stwierdzono w Europie[5][7], większość na południu kontynentu[5], a 10 w Europie Środkowej[10]. W Polsce występują strzel bombardier i strzel łoskotnik[11].

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Takson wprowadzony został w 1801 roku przez Friedricha Webera[12]. Obejmuje 359 opisanych gatunków[13]:

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Brachinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ Włodzimierz Dzieduszycki, Maryan Łomnicki: Muzeum imienia Dzieduszyckich we Lwowie. Lwów: Pierwsza Związkowa Drukarnia we Lwowie, 1886, s. 11.
  3. ↑ Erazm Majewski: Słownik nazwisk zoologicznych i botanicznych polskich: zawierający ludowe oraz naukowe nazwy i synonimy polskie, używane dla zwierząt i roślin od XV-go wieku aż do chwili obecnej, źródłowo zebrane i zestawione z synonimami naukowemi łacińskiemi w podwójnym porządku alfabetycznym i pomnożone porównawczym materyałem, zaczerpniętym z innych języków słowiańskich. T. 1: Słownik polsko-łaciński. Warszawa: Nakładem Autora; Skład Główny w Warszawie w księgarni E. Wendego i S-ki, 1894, s. 415.
  4. ↑ A.M. Łomnicki: Sprawozdanie Komisyi Fizyjograficznej obejmujące pogląd na czynności dokonane w ciągu roku 1889 oraz Materyjały do fizyjografii krajowej. Tom dwudziesty piąty. Fauna Lwowa i okolicy. Akademia Umiejętności w Krakowie; Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1890, s. 174.
  5. ↑ a b c d e Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987, s. 467.
  6. ↑ a b c d e Von Arved Lompe: Gattung: Brachinus Weber 1801. [w:] Käfer Europas [on-line]. 2021. [dostęp 2024-01-27].
  7. ↑ a b c d Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 134-139.
  8. ↑ a b Pavel Saska, Alois Hone. Development of the Beetle parasitoids, Brachinus explodens und B. crepitans (Coleoptera: Carabidae). „Journal of Zoology”. 262 (1), s. 29–36, 2004. DOI: 10.1017/S0952836903004412. 
  9. ↑ Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata - Myxophaga - Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 214, ISBN 87-88757-73-0.
  10. ↑ M. Baehr: Unterfamilie Brachininae. W: Die Käfer Mitteleuropeas Band 2: Adephaga 1: Carabidae (Laukäfer). Heinz Freude, Karl Wilhelm Harde, Gustav Adolf Loshe (red.). Wyd. 2. München: Elsevier GmbH, 2004, s. 24–27.
  11. ↑ Bolesław Burakowski, Maciej Mroczkowski, Janina Stefańska, Chrząszcze – Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, część 2, „Katalog Fauny Polski”, 3, 13, Warszawa: Instytut Zoologiczny Polskiej Akademii Nauk, 1974.
  12. ↑ F. Weber: Observationes entomologicae, continentes novorum quae condidit generum characteres, et nuper detectarum specierum descriptiones. Kiliae: Impensis Bibliopolii Academici Novi, 1801.
  13. ↑ Wolfgang Lorenz, Brachinus Weber 1801 ''in'': CarabCat, O. Bánki i inni red., Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021, DOI: 10.48580/dfqf-3dk [dostęp 2024-01-30].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Strzel&oldid=72816913”