Achatinidae
| Achatinidae[1] | |||
| Swainson, 1840[2] | |||
 Przedstawiciel rodziny – Lissachatina fulica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| (bez rangi) | Tectipleura | ||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina |
Achatinidae | ||
| Synonimy | |||
| |||
Achatinidae – rodzina lądowych ślimaków trzonkoocznych (Stylommatophora). Obejmuje ponad 1000 gatunków[3], w tym największe ślimaki lądowe świata. W starszym ujęciu systematycznym, obejmującym jedynie obecną podrodzinę Achatininae, zasięg rodziny obejmował tylko Afrykę Subsaharyjską i pobliskie wyspy; w ujęciu obecnym, po wchłonięciu rodziny Subulinidae, zasięg Achatinidae obejmuje strefę tropikalną i subtropikalną całego świata[4][5]. Zajmują różnorodne siedliska: od pustynnych, przez sawanny i lasy, po góry[6]. Niektóre gatunki (zwłaszcza inwazyjny Lissachatina fulica[7]) zostały szeroko rozprzestrzenione przez człowieka w strefie tropikalnej i subtropikalnej, a niekiedy także umiarkowanej[4]. W cieplarniach w Polsce czasami bywa notowana zawleczona tu subulina karliczka (Opeas pumilum)[8]. Niektóre gatunki są zbierane w celach konsumpcyjnych lub hodowane jako zwierzęta ozdobne.
Achatinidae mają jajowatą, wydłużoną muszlę i bardzo zmienną anatomię dróg rodnych. U wszystkich gatunków występuje dobrze rozwinięta osłona narządu kopulacyjnego[6].
Rodzajem typowym rodziny jest Achatina. W zapisie kopalnym znane są z plejstocenu[9].
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Jeszcze w pierwszej dekadzie XXI wieku w oparciu o dane morfologiczne (budowa muszli i dróg rodnych) w obrębie rodziny wyróżniano trzy podrodziny[2][6]:
- Achatininae
- Callistoplepinae
- Limicolariinae
W 2017 roku w oparciu o badania filogenetyczne Bouchet et al. wyróżnili już 12 podrodzin, degradując dwie z powyższych podrodzin do rangi plemion oraz włączając do Achatinidae podrodziny wydzielane wcześniej do osobnej rodziny Subulinidae[2][10]; podział ten przyjęła też baza MolluscaBase[3]:
- Achatininae Swainson, 1840
- plemię Achatinini Swainson, 1840
- plemię Callistoplepini Mead, 1994
- plemię Limicolariini Schileyko, 1999
- Coeliaxinae Pilsbry, 1907
- Cryptelasminae Germain, 1916
- Glessulinae Godwin-Austen, 1920
- Opeatinae Thiele, 1931
- Petriolinae Schileyko, 1999
- Pyrgininae Germain, 1916
- Rishetiinae Schileyko, 1999
- Rumininae Wenz, 1923
- Stenogyrinae P. Fischer & Crosse, 1877
- Subulininae P. Fischer & Crosse, 1877
- Thyrophorellinae Girard, 1895
Dwóch rodzajów kopalnych nie udało się przypisać do żadnej z podrodzin[3]:
- Arabicolaria Harzhauser & Neubauer, 2016 †
- Pacaudiella Harzhauser & Neubauer, 2016 †
Badania molekularne przeprowadzone na wąskiej grupie gatunków potwierdziły monofiletyzm rodziny[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Achatinidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Philippe Bouchet, Jean-Pierre Rocroi. Classification and nomenclator of gastropod families. „Malacologia: International Journal of Malacology”. 47 (1–2), s. 85–397, 2005. ISSN 0076-2997. (ang.).
- ↑ a b c MolluscaBase eds., Achatinidae Swainson, 1840, [w:] MolluscaBase [online] [dostęp 2024-03-27] (ang.).
- ↑ a b Achatinidae, [w:] GBIF Secretariat [online], GBIF Backbone Taxonomy [dostęp 2024-03-27] (ang.).
- ↑ Claudio Galli, Family: SUBULINIDAE [online], WMSDB – Worldwide Mollusc Species DataBase, 2017 [dostęp 2024-03-27].
- ↑ a b c d Ian Kendrich C. Fontanilla: Achatina (Lissachatina) fulica Bowdich: its molecular phylogeny, genetic variation in global populations, and its possible role in the spread of the rat lungworm Angiostrongylus cantonensis (CHEN). PhD thesis. University of Nottingham, 2010.
- ↑ Species profile: Achatina fulica [online], Global Invasive Species Database [dostęp 2024-03-27] (ang.).
- ↑ Ewa Stworzewicz, Opeas pumilum (L. Pfeiffer, 1840), [w:] Gatunki obce w faunie Polski [online], Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków [dostęp 2024-03-27].
- ↑ F. Welter-Schultes: Family summary for Achatinidae. [w:] AnimalBase. Early zoological literature [on-line]. AnimalBase Project Group, 2009. [dostęp 2012-01-06]. (ang.).
- ↑ Philippe Bouchet i inni, Revised Classification, Nomenclator and Typification of Gastropod and Monoplacophoran Families, „Malacologia”, 61 (1–2), 2017, s. 1–526, DOI: 10.4002/040.061.0201 [dostęp 2024-03-27] (ang.).