Suman gol
 Rzeka Suma i miasto Tariat | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Rzeka | |
| Długość | 60 km |
| Źródło | |
| Miejsce | jezioro Terchijn Cagaan nuur |
| Ujście | |
| Recypient | Czuluut gol |
Suman gol (mong. Суман гол) – rzeka w środkowej Mongolii, w ajmaku północnochangajskim.
Długość rzeki wynosi niecałe 60 km, średni przepływ 11 m³/s[1][2]. Suman gol jest jedynym ciekiem zapewniającym odpływ wód z jeziora Terchijn Cagaan nuur[3]. Zimą nie zamarza, toteż jest wówczas ostoją ptactwa[4].
Powstanie rzeki wiąże się z istnieniem w tym rejonie wielkiego jeziora, które utworzyło się ok. 8,7 tys. lat temu w wyniku odcięcia koryta płynącej tam wówczas rzeki praTerchijn gol przez gorącą lawę spływającą z wulkanu Chorgo, która po zastygnięciu uformowała plateau tamujący odpływ wód[5][6]. Doprowadziło to do tego, że wody prajeziora zaczęły wkrótce po powstaniu akwenu tworzyć odpływ, żłobiąc wzdłuż linii uskoku tektonicznego kanion w wulkanitach, którym spływały na zachód, dając w ten sposób początek nowej rzece - Suman gol[7]. Kanion rzeki rozwinięty w pokrywie wulkanicznego płaskowyżu ma długość 8,2 km, głębokość od 22 do 51 m (średnią 36,5m), średnią szerokość 38 m, w najszerszych miejscach przekraczającą 150 m[8][9]. Podobny kanion w zastygłych potokach lawowych tworzy Suman gol w swoim przyujściowym odcinku[10].
Źródło rzeki i jej górny bieg leżą na terenie Parku Narodowego Chorgo-Terchijn Cagaan nuur[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Реки Архангайского аймака [1]
- ↑ Touristinfocenter [2]
- ↑ Enkhbold i in. 2022, s. 2453, 2458, 2459
- ↑ Touristinfocenter [3]
- ↑ Enkhbold i in. 2020, strona 23
- ↑ Enkhbold i in. 2022, strona 2459, 2461
- ↑ Enkhbold i in. 2022, s. 2458-2460, 2461, 2463
- ↑ Enkhbold i in. 2022, s. 2458, 2459
- ↑ Altanbold E. i in., 2022: Morphodynamic development of Terkhiin Tsagaan Lake depression, Central Mongolia. Journal of Geographical Issues, 22 (1), strona 7 [4]
- ↑ Machowiak K., 2019: Wybrane atrakcje geoturystyczne centralnej i południowej Mongolii. Geoturystyka 1-2 (16-17), str. 24, 29
- ↑ Protected Area Profile for Khorgo-Terkhiin tsagaan nuur from the World Database on Protected Areas, [w:] www.protectedplanet.net [online], UNEP-WCMC [dostęp 2024-01-24].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Enkhbold A., Khukhuudei U., Dorjgochoo S., & Ganbold B., 2020: Morphology of Khorgo Volcano Crater in the Khangai Mountains in Central Mongolia. Proceedings of the National Academy of Sciences, vol. 60,1 (233):19-35.
- Enkhbold A., Khukhuudei U., Kusky T., et al., 2022: Morphodynamic development of the Terkhiin Tsagaan Lake Depression, Central Mongolia: Implications for the relationships of Faulting, Volcanic Activity, and Lake Depression Formation. Journal of Mountain Science 19(9), str. 2451-2468. https://doi.org/10.1007/s11629-021-7144-1