Synagoga w Besançon
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Budulec |
murowana |
| Architekt |
Marnotte |
| Data budowy | |
| Tradycja |
ortodoksyjna |
Położenie na mapie Besançon  | |
Położenie na mapie Francji  | |
Położenie na mapie Burgundii-Franche-Comté  | |
Położenie na mapie Doubs  | |
| 47°14′28,8″N 6°01′17,2″E/47,241333 6,021444 | |
Synagoga w Besançon – synagoga wybudowana w 1869, posiada od 1984 status zabytku.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Gmina żydowska w Besançon istniała przez krótki czas w XIV stuleciu, następnie została zmuszona do opuszczenia miasta. Zniszczony został również powstały w tym okresie cmentarz żydowski. Żydzi na nowo pojawili się na jego terenie w czasie rewolucji francuskiej. Byli to w większości uciekinierzy z Alzacji, w której w końcu XVIII wieku miała miejsce seria pogromów. W 1792 Żydzi z Besançon otrzymali prawo korzystania z opuszczonego klasztoru kordelierów jako synagogi, jednak już rok później lokalny dziennik jakobiński la Vedette zaatakował ich przywiązanie do religii i sprawił, że władze miasta zabroniły im publicznego sprawowania kultu.
W 1831 rabin Jacques Auscher założył pierwszą synagogę, zaprojektowaną przez architekta miejskiego Marnotte'a, przy dzisiejszej ulicy Madeleine. Szybko stała się ona jednak za mała. W październiku 1865 gmina wykupiła teren przy ulicach Moranda i Proudhona, jednak projekt budowy synagogi został storpedowany przez właścicieli sąsiednich gruntów. Władze miasta przekazały wówczas grunt przy niedawno powstałym Bulwarze Napoleona (obecnie Bulwar Strasbourg).
Pierwszy przygotowany projekt, w stylu neokolasycystycznym, którego autorem był ponownie Marnotte, został uznany za zbyt wystawny przez władze miasta, które zaakceptowały dopiero drugą wersję wyglądu synagogi. Całość prac budowlanych kosztowała ponad 145 tys. franków, z czego 10 tys. przekazały władze państwowe, zaś 70 tys. zebrano z dobrowolnych wpłat członków gminy. Resztę kosztów pokryto z kredytu. Otwarcie synagogi, sfinansowane przez bankiera Veil-Picarda (który wcześniej wpłacił 20 tys. franków na budowę), było wielką uroczystością, połączoną z bezpłatnym obiadem dla ubogich rodzin katolickich i protestanckich z Besançon.
W czasie II wojny światowej synagoga nie doznała strat.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Synagoga reprezentuje styl mauretański, z charakterystycznymi motywami geometrycznymi w obramowaniach okien i płaskorzeźbach oraz z niewielkimi kopułami w dwóch narożnikach czworobocznego budynku oraz jedną większą, położoną ponad fasadą. Ostrołukowe okna synagogi wypełna zespół 24 witraży.
Wejście do synagogi prowadzi przez portal i przedsionek, z którego schody prowadzą na galerię dla kobiet. Galerię otacza ozdobna drewniana balustrada.
We wnętrzu zachował się oryginalny Aron ha-kodesz, malowany na czerwono i żółto, o kształcie nawiązującym do sztuki orientalnej. Zwoje Tory przechowywane w synagodze przetrwały II wojnę światową ukryte w katolickim kościele św. Magdaleny z inicjatywy arcybiskupa Dubourga oraz proboszcza Remilleta.
Teren synagogi otacza zabytkowy metalowy płot.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Historia Żydów z Besançon. viejuive.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-29)].