Synagoga w Wysokiem

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Synagoga w Wysokiem
Ilustracja
Ruiny synagogi (2014)
Państwo

 Białoruś

Miejscowość

Wysokie

Adres

ul. Podrzeczna 32 (przed 1939)

Budulec

cegła i kamień

Data budowy

XVIII/XIX wiek

Tradycja

aszkenazyjska[1]

Obecnie

ruiny

Położenie na mapie rejonu kamienieckiego
Mapa konturowa rejonu kamienieckiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Synagoga w Wysokiem”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, blisko lewej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Synagoga w Wysokiem”
Położenie na mapie obwodu brzeskiego
Mapa konturowa obwodu brzeskiego, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Synagoga w Wysokiem”
Ziemia52°21′33″N 23°22′37″E/52,359167 23,376944

Synagoga w Wysokiemsynagoga z około XVIII–XIX wieku w Wysokiem na Białorusi, zachowana w stanie ruiny.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Żydzi mieszkali w Wysokiem co najmniej od XVII wieku[2]. Pierwotna synagoga była zbudowana z drewna[3], która istniała jeszcze w 1929 roku[3]. Nie wiadomo dokładnie, kiedy powstała nowa synagoga; szacuje się, że w okresie od końca XVIII wieku do początku XIX wieku[3]. W 1861 roku odnotowano istnienie murowanej synagogi w Wysokiem[2]. Żydzi stanowili 89% populacji miejscowości w 1900 roku (2927 osób na 3276 ogółu mieszkańców)[2]. W 1929 roku budynek znajdował się pod adresem: ul. Podrzeczna 32[4], określono jego ówczesny stan zachowania na dobry[3], odnotowano brak tablicy modlitewnej[3] oraz zaznaczono, iż brak stałego nadzoru nad budynkiem[5]. W 1939 roku Muzeum Narodowe w Krakowie kupiło szafę na zwoje Tory z synagogi w Wysokiem od Szymona Rabinowicza (zachowana do dziś, IV-sp-527)[6].

Podczas II wojny światowej Wysokie znajdowało się pod okupacją III Rzeszy, Niemcy utworzyli getto; zginęło 1297 osób w latach 1941–1944[3]. Do Wysokiego po wojnie wróciło prawdopodobnie dwóch Żydów[7].

Po zakończeniu wojny budynek wyremontowano i był on użytkowany jako dom kultury, a następnie jako hala sportowa[5]. Budynek był w dobrym stanie jeszcze w latach 60. XX wieku[7]. W 1991 roku nie było już Żydów w Wysokiem[3]. Budynek znajduje się w złym stanie[3], zachowały się jedynie ruiny[3], brak dachu[5] (stan na rok 2000). Wnętrze budynku zarasta dziką roślinnością[5]. Poza synagogą zachowały się ślady cmentarza[3] w postaci resztek macew na wzgórzu[7].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Budynek w stylu eklektycznym[5], murowany z cegły[2] z domieszką kamienia[5] na planie prostokąta o przybliżonych wymiarach 15 x 23 m[5]. Ściany są wysokie na około 5 m[8]. Sala modlitw przeznaczona dla mężczyzn była oddzielona od dobudowanych od północy i południa modlitewni dla kobiet rzędami półokrągłych okien[3]. Modlitewnie nie zachowały się, a okna wychodzące z nich zostały zamurowane[3].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Center for Jewish Art -Index [online], cja.huji.ac.il [dostęp 2023-03-22].
  2. a b c d Pervishin 2000 ↓, s. 2.
  3. a b c d e f g h i j k l Pervishin 2000 ↓, s. 3.
  4. Synagoga (ul. Podrzeczna 32). Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2023-03-22].
  5. a b c d e f g Pervishin 2000 ↓, s. 4.
  6. Anna Lebet-Minakowska, Artyści-rzemieślnicy żydowscy i ich dzieła w kolekcji rzemiosła artystycznego Muzeum Narodowego w Krakowie, Temida 2, 2020, s. 290, ISBN 978-83-65696-65-6 [dostęp 2023-03-22].
  7. a b c Wysokie Litewskie [online], Stowarzyszenie Edukacji Kulturalnej WIDOK [dostęp 2023-03-22].
  8. Pervishin 2000 ↓, s. 5.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]