Szachy 960
a | b | c | d | e | f | g | h | ||
8 | 8 | ||||||||
7 | 7 | ||||||||
6 | 6 | ||||||||
5 | 5 | ||||||||
4 | 4 | ||||||||
3 | 3 | ||||||||
2 | 2 | ||||||||
1 | 1 | ||||||||
a | b | c | d | e | f | g | h |
Szachy 960, szachy losowe, szachy Fischera – stworzona przez Bobby'ego Fischera, i po raz pierwszy zaprezentowana 19 czerwca 1996 w Buenos Aires[1], odmiana szachów, w której figury są umieszczone losowo na pierwszej i ósmej linii (piony są rozstawione normalnie).
Od tradycyjnych różnią się:
- ustawieniem początkowym
- zasadami wykonywania roszady.
Zasady rozmieszczenia bierek w pozycji początkowej:
- król musi znajdować się na dowolnym polu między dwiema wieżami
- gońce muszą stać na polach przeciwnych kolorów
- obaj gracze dysponują identycznym ustawieniem figur.
Zgodnie z tymi zasadami istnieje 960 (stąd nazwa tych szachów) możliwych ustawień; jednym z nich jest ustawienie tradycyjne.
Istnieje możliwość łatwego wylosowania początkowego ustawienia przy użyciu monety. Robi się to w następujący sposób:
- losuje się jedno z czterech możliwych pól dla gońca białopolowego i jedno z czterech dla gońca czarnopolowego
- pozostaje sześć pól. Król nie może stanąć na żadnym z pól skrajnych (zabrakłoby miejsca dla jednej z wież), więc dostępne mu są tylko cztery z sześciu. Losuje się jedno z nich.
- pozostaje pięć pól. Król dzieli ich linię w stosunku 1:4, 2:3, 3:2 lub 4:1. W pierwszym i czwartym przypadku jedną wieżę stawia się na jedynym dostępnym jej polu, a dla drugiej losuje się jedno z czterech dostępnych jej pól; w drugim i trzecim przypadku jednej wieży losuje się jedno z dwóch możliwych pól, a drugiej jedno z trzech możliwych pól
- pozostają trzy pola. Hetman może stanąć na dowolnym z nich, więc losuje się dla niego jedno z tych trzech.
- na pozostałych dwóch polach stawia się skoczki
- układ bierek czarnych musi być analogiczny do układu bierek białych.
Aby wylosować jedno z dwóch pól, wystarczy rzucić monetą jeden raz. Aby wylosować jedno z czterech pól, wystarczy rzucić monetą dwukrotnie. Aby wylosować jedno z trzech pól, wystarczy rzucić monetą dwukrotnie, a w wypadku wyrzucenia dwóch reszek zignorować je i ponownie dwukrotnie rzucić monetą: w tym przypadku w celu uzyskania wyniku należy wykonać średnio 8/3 rzutu. Sumując powyższe, do ustalenia całej pozycji początkowej średnio potrzeba zaledwie 11,5 rzutu monetą.
Zasady wykonania roszady muszą uwzględniać różnorodne pozycje początkowe króla i wież (wyobraźmy sobie choćby roszadę przy ustawieniu początkowym króla na c1 a wież na b1 i f1). Obowiązują te same zasady, co w normalnych szachach, ale są szerzej interpretowane:
- po roszadzie ustawienie zawsze jest takie, jak w normalnych szachach, czyli niezależnie od tego, gdzie król i wieża stały przed roszadą, po krótkiej roszadzie król stoi na g1 (czarny na g8) a wieża na f1 (f8) a po długiej roszadzie król stoi na c1 (c8) a wieża na d1 (d8) (oczywiście „krótka” i „długa” to nazwy umowne, gdyż w szachach losowych może się okazać, że „krótka” roszada będzie znacznie dłuższa od „długiej”)
- ani król, ani roszująca z nim wieża nie mogły wykonać wcześniej żadnego ruchu
- król nie może być pod szachem
- między królem a wieżą nie może stać żadna bierka (roszującego ani przeciwnika); wolne muszą być też pola końcowe (z wyjątkiem sytuacji, gdy na polu końcowym stoi wieża)
- w wyniku roszady król nie może wejść pod szach, nie może być też pod szachem żadne z pól, przez które przechodzi, roszując.
Pozycje początkowe w tej odmianie szachów mogą bardzo różnić się charakterem – niektóre z nich umożliwiają bardzo szybkie nawiązanie otwartej walki i zagrożenie królowi przeciwnika, inne skłaniają raczej do gry pozycyjnej i stopniowego rozwijania figur. Pamięciowe opanowanie debiutów ma tylko minimalne znaczenie[2].
Mistrzostwa świata kobiet w szachach losowych
[edytuj | edytuj kod]Rok | Miasto | Uczestniczki | Wynik |
---|---|---|---|
2006[3] | Moguncja | Aleksandra Kostieniuk – Elisabeth Pähtz | 5½ – 2½ |
2008[4] | Moguncja | Aleksandra Kostieniuk – Kateryna Łahno | 2½ – 1½ |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Chess960; the new way to play. [dostęp 2014-06-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-14)].
- ↑ Szachy 960 [online], mekk.waw.pl [dostęp 2015-12-29] .
- ↑ Chess Classic Mainz 2006
- ↑ Chess Classic Mainz 2008
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- FICGS – szachy losowe
- Szachy 960
- Chess960@home – projekt BOINC zajmujący się szachami losowymi