Teatr Pokucko-Podolski w Stanisławowie
Budynek teatru w okresie międzywojennym | |
Typ teatru |
teatr dramatyczny |
---|---|
Data powstania |
1933 |
Data zamknięcia |
1939 |
Państwo | |
Lokalizacja |
Stanisławów, |
Położenie na mapie Ukrainy | |
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego | |
Położenie na mapie Iwano-Frankiwska | |
48°55′17″N 24°42′44″E/48,921474 24,712350 |
Teatr Pokucko-Podolski w Stanisławowie – teatr działający w Stanisławowie w latach 1933–1939.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Początki teatru w Stanisławowie sięgają 1887 roku i wiążą się z działalnością tamtejszego Towarzystwa Muzycznego im. Stanisława Moniuszki. Idea ta spotkała się z zainteresowanie ówczesnych władz miejskich, które ofiarowały działkę pod budowę gmachu oraz Kasy Oszczędności, która wsparła inicjatywę finansowo. Obiekt powstał w 1891 roku i mógł pomieścić 800 widzów. Dyrekcję teatru powierzono stanisławowskiemu aktorowi Lucjanowi Kwiecińskiemu, a inauguracja działalności miała miejsce w dniu 18 kwietnia 1892 roku premierą Ślubów panieńskich Aleksandra Fredry.
Od początku istnienia teatr borykał się z problemami finansowymi oraz niezadowalającą frekwencją. Spowodował to – wspólnie z problemami osobistymi – rezygnację Kwiecińskiego z funkcji dyrektora w grudniu 1893 roku. Jego miejsce zajął Władysław Antoniewski, który pełnił tę funkcję do 1898 roku. Jemu również nie udało się poprawić sytuacji teatru, pomimo uzyskania dla zespołu subwencji i występu na stanisławowskiej scenie m.in. Heleny Modrzejewskiej w 1894 roku[1]. Ostatecznie aż do lat 30. XX wieku w Stanisławowie brak było zawodowego zespołu scenicznego. Istniał natomiast amatorski zespół operowo-operetkowy (1871–1914)[2]. Dodatkowo gmach teatru ucierpiał podczas I wojny światowej.
Reaktywacja teatru dramatycznego nastąpiła w 1933 roku z inicjatywy Towarzystwa Muzycznego im. Moniuszki. W wyniku konkursu zadanie to powierzono aktorce Zuzannie Łozińskiej. Zespół nosił nazwę Teatr im. Stanisława Moniuszki i początkowo również borykał się z problemami finansowymi. Te udało się przezwyciężyć m.in. dzięki wsparciu Towarzystwa, a z dniem 1 stycznia 1935 roku teatr otrzymał subwencję rządową, udzieloną w zamian za objazdy zespołu po miastach i miasteczkach województw: stanisławowskiego i tarnopolskiego. Zmieniono również nazwę na Teatr Pokucko-Podolski, natomiast pod koniec działalności zespół występował jako Teatr Małopolski.
W latach 1933–1939 teatr dał 4227 przedstawień, z czego 1116 w Stanisławowie, a 3111 podczas objazdów po województwach: stanisławowskim, tarnopolskim i lwowskim. W tym okresie zespół odwiedził 329 miast i miasteczek południowo-wschodniej Polski.
Obecnie w gmachu dawnego teatru ma swoją siedzibę Regionalna Filharmonia Iwano-Frankowska.
Członkowie zespołu
[edytuj | edytuj kod]- Franciszek Bay-Rydzewski
- Zygmunt Bończa-Tomaszewski
- Seweryn Butrym
- Halina Dąbrowska
- Wiktor Domański
- Elżbieta Elwakowska
- Kazimierz Jenoval
- Janina Hitnarowiczówna
- Kazimierz Kijowski
- Leopold Kitka-Sokołowski
- Józef Klejer
- Maria Kopaczówna
- Irena Ładosiówna
- Marian Mariański
- Stanisław Posiadłowski
- Maria Sieniawska-Lisowska
- Ryszard Wasilewski
- Helena Wostrowska
- Wacław Zabielski
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Teatr w Stanisławowie: historia-repertuar-recepcja, spotkanie z dr Olgą Ciwkacz. pracowniadramatu.uw.edu.pl, 2016-02-24. [dostęp 2022-06-09]. (pol.).
- ↑ Olga Ciwkacz: Z dziejów opery amatorskiej Towarzystwa muzycznego im. St. Moniuszki w Stanisławowie (1871 – 1914). www.stanislawow.net. [dostęp 2022-06-09]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Teatr Podolsko-Pokucki (Teatr Małopolski), [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2022-06-09] .
- Rajmund Piżanowski: Początki Teatru w Stanisławowie. www.stanislawow.net. [dostęp 2022-06-09]. (pol.).
- Teatr Pokucko-Podolski w Stanisławowie. www.stanislawow.net. [dostęp 2022-06-09]. (pol.).
- Teatr Podolsko – Pokucki w akcji społecznej i kulturalnej . www.stanislawow.net. [dostęp 2022-06-09]. (pol.).
- Olga Ciwkacz: Irena Ładosiówna – aktorka Polskiego Teatru w Stanisławowie i dziennikarka „Kuriera Stanisławoskiego” (1933-1936). Teka Komitetu Polsko-Ukraińskiego Związku Kulturalnego, 2018. [dostęp 2022-06-09]. (pol.).