Pani z Shalott

The Lady of Shalott, poemat autorstwa lorda Alfreda Tennysona z roku 1842. Utwór ten jest luźnym nawiązaniem do legend arturiańskich, z których autor zapożyczył miejsce akcji wiersza – okolice zamku Camelot – oraz imię jednego z dwójki głównych bohaterów – Lancelota.

Treść

Poemat opisuje historię Elaine z Astolat, damy, na którą dawno temu rzucono klątwę, która więziła ją pod groźbą śmierci na rzecznej wyspie o nazwie Shalott. Lady całymi dniami pracuje przy krosnach, lecz gdy z okna swojej wieży dostrzega rycerza Lancelota na koniu i w lśniącej zbroi, odwraca się od lustra, przez które obserwowała świat za oknem, i zakochuje się od pierwszego wejrzenia. Natchniona widokiem szczęśliwych kochanków nad brzegiem rzeki, postanawia, nie bacząc na klątwę, opuścić zamek, by udać się do Camelot i poznać swoją miłość. Gdy wychodzi z zamku, pęka lustro w jej komnacie, co ma być złym znakiem jej dalszych losów. Lady znajduje przycumowaną przy brzegu łódź i pisząc na burcie swe imię puszcza łódź w odmęty rzeki. Jednak im bliżej do Camelotu, tym bardziej słabnie, aż w końcu, gdy łódź mija pierwsze zabudowania miasta, pani umiera. Przy nabrzeżu pośpiesznie zbiera się tłumek gapiów, a pośród nich sir Lancelot podziwiający urodę zmarłej.

Utwór ten jest triumfem miłości ponad wszelkie zagrożenia. Mówi czytelnikowi, że lepiej jest spędzić choć jedną chwilę realizując swoje marzenia, niż przesiedzieć całe życie w nudzie i niespełnieniu. Zwraca uwagę, że niektóre ideały są ważniejsze nawet od życia. Ostatnia scena dodaje poematowi tragizmu, gdyż pokazuje, że wyobrażenia pani nie były bezpodstawne, a sir Lancelot naprawdę mógłby odwzajemnić jej uczucia, gdyby tylko nie pokrzyżowała ich złowroga klątwa doprowadzająca damę do śmierci.

Forma

W układzie wiersza zaskakuje nietypowy układ rytmiczny wiersza: A, A, A, A, B, C, C, C, B. Przy czym rymy strofek B są nadzwyczaj ubogie i sprowadzają się do jednostajnego refrenu: Camelot / Shalott. Poemat jest niezwykle obrazowy i w prostych słowach kreśli zarysy romantycznej historii.

Poemat z czasem stał się ikoną brytyjskiego romantyzmu i był wielokrotnie wykorzystywany. Jego wersja śpiewana przez Kanadyjkę Loreenę McKennitt trafiła na jej album zatytułowany The Visit, a wydany w roku 1991.