Toyama-ryū

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Toyama-ryū (jap. 戸山流) – sztuka walki japońskim mieczem (katana) skupiająca się na jego jednoczesnym wyjęciu z pochwy i wykonaniu cięcia lub obrony. Ten system szermierki opracowany został po I wojnie światowej celem szkolenia oficerów Cesarskiej Armii Japońskiej w użyciu guntō (jap. 軍 刀; miecz wojskowy), które służyło jako broń boczna (podobnie do zachodniej szabli wojskowej). Techniki koncentrują się na praktycznym i skutecznym użyciu miecza wobec wielu przeciwników atakujących z różnych kierunków. Metody te zaczerpnięte są z kilku tradycji miecza (ryū), ale widoczny jest w nich także wpływ zachodniej tradycji wojskowej. Kładą nacisk na sprawne posługiwanie się mieczem oraz efektywne użycie siły i energii cięcia. Pierwotnie sztuka ta opracowana została w 1925 roku w celu szkolenia Cesarskiej Armii Japońskiej, a następnie zachowana i udoskonalana przez następne pokolenia[1]. Obecnie reprezentowana jest w różnych formach na całym świecie jako niezależna sztuka walki mieczem.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Toyama-ryū Guntō Sōhō (jap. 軍刀奏法; metodologia miecza wojskowego) została stworzona i ujednolicona w 1925 roku przez komitet przedstawicieli kilku tradycji miecza jako programu nauczania Rikugun Toyama Gakkō (jap. 陸軍戸山学校) - akademii Armii Japońskiej. Jej koncepcja powstała w odpowiedzi na obawę, że oficerowie nie będą w stanie skutecznie dobyć i użyć mieczy w realnych działaniach wojennych. Oparte na koryū tōhō (jap. 古流刀法; klasyczne metody walki mieczem), siedem technik battōhō (metod dobycia miecza) miało za zadanie nauczyć oficerów armii, jak łatwo dobyć i używać guntō (wojskowej szabli wzorowanej na katana), szczególnie w kontekście walk w okopach (w zwarciu), która zdominowała I wojnę światową. Po zakończeniu II wojny światowej Cesarska Armia Japońska została rozwiązana, a Toyama-ryū Guntō Sōhō przetrwało wyłącznie w przekazie kilku instruktorów i byłych oficerów. Trzech z nich niezależnie kontynuowało nauczanie Toyama-ryū, dostosowując ją w różnym stopniu do cywilnej i tradycyjnej pedagogiki sztuk walki (m.in. przyjęcie cywilnych uniformów - hakama i keikogi itp.). Z biegiem czasu techniki i interpretacje nauczane przez tych trzech instruktorów zaczęły się różnić, a pomimo próby pogodzenia pojawiających się różnic poprzez standaryzację technik i ujednolicenie sposobów nauczania, nie osiągnięto konsensusu, w związku z tym powstały trzy odrębne linie - Morinaga, Yamaguchi i Nakamura. Nakamura Taizaburo, były instruktor szermierki w Rikugun Toyama Gakkō, założył Zen Nippon Toyama-ryū Iaidō Renmei (jap. 全日本 戸山流居合 道 連盟; Ogólnojapońska Federacja Toyama-ryū Iaidō). W ramach tej organizacji do oryginalnego programu nauczania dodano ósmą technikę, a także sześcioczęściowe kumitachi (jap. 組太刀; aranżowane formy sparingu)[2].

Z czasem uznano, że nazwa Toyama-ryū dla wielu osób przywoływała wspomnienia z wojny, a używanie tego pojęcia poza nieistniejącym już wojskiem było niewłaściwe. W tym czasie Obata Toshishiro zasugerował nazwę battōdō (zamiast battōjutsu), podobnie jak iaijutsu zmieniło się w iaidō. Sugestia Obaty została przyjęta przez grupę Nakamury i utworzono Zen Nippon Battōdō Renmei (jap. 全日本抜刀 道 連盟; Ogólnojapońska Federacja Battōdō). Następnie także ta federacja rozpadła się na kilka odrębnych organizacji pod różnymi nazwami.[3].

Techniki[edytuj | edytuj kod]

Program nauczania Toyama-ryū jest ograniczony (ponieważ składa się z zamkniętej liczby technik), a jego pierwotnym celem było zapewnienie podstawowego systemu nauki sposobów użycia miecza dla żołnierzy japońskich podczas II wojny światowej. Pomimo tego, techniki te są pragmatyczne i skuteczne oraz ilustrują niektóre podstawowe koncepcje użycia miecza.

Wyróżnić można następujące grupy technik praktykowanych w ramach Toyama-ryū:

  • Kata - osiem solowych technik battōhō (metod dobycia miecza)[4]:
一本目 前の敵 Ipponme Mae no Teki
二本目 右の敵 Nihonme Migi no Teki
三本目 左の敵 Sanbonme Hidari no Teki
四本目 後の敵 Yonhonme Ushiro no Teki
五本目 前の敵連続 Gohonme Mae no Teki Renzoku
六本目 前後の敵 Ropponme Zengo no Teki
七本目 左右 前の敵 Nanahonme Sayū Mae no Teki
八本目 一刀両壇 Hachihonme Ittō Ryōdan
  • Kumitachi - aranżowane formy sparingu w parach;
  • Tameshigiri - testowe cięcie przygotowanych celów przy użyciu ostrego miecza.

W zależności od reprezentowanej organizacji, na poszczególne grupy technik kładziony jest różny nacisk. Organizacja Toshishiro Obaty Sensei (jap. 国際戸山流連盟; Kokusai Toyama Ryū Renmei, Międzynarodowa Federacja Toyama Ryū) skupia się na praktykowaniu form kata na wszystkich etapach jego rozwoju - Toyama-ryū no Hensen (jap. 変 遷) - badaniu oryginalnych metod i technicznej ewolucji form (okresy Guntō Sōhō, Battōjutsu i Battōdō/Iaidō). Techniki te praktykowane są w ramach programu nauczania Shinkendo - klasyfikowane jako gaiden waza (jap. 外 伝 技; technika zapożyczona)[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Toyama-Ryū Battōdō • Kokusai Toyama Ryū Renmei [online], www.toyama-ryu.org [dostęp 2023-05-17].
  2. Nakamura Taisaburo, The Spirit of the Sword Iaido, Kendo, and Test Cutting with the Japanese Sword, wyd. Blue Snake Books, 2013, ISBN 978-1-58394-542-1
  3. Toyama-Ryū Battōdō • Kokusai Toyama Ryū Renmei - History [online], www.toyama-ryu.org [dostęp 2023-05-17].
  4. Toyama-Ryū Battōdō • Kokusai Toyama Ryū Renmei - Curriculum [online], www.toyama-ryu.org [dostęp 2023-05-17].
  5. Toyama-Ryū Battōdō • Kokusai Toyama Ryū Renmei - About [online], www.toyama-ryu.org [dostęp 2023-05-17].