USS George Washington Parke Custis
| |
| Typ |
balonowiec |
|---|---|
| Historia | |
| Wodowanie |
185? |
Zamówiony dla  Stany Zjednoczone
| |
| Wycofanie ze służby |
1861 |
| Stany Zjednoczone
| |
| Nazwa |
USS „George Washington Parke Custis” |
| Wejście do służby |
1861 |
| Wycofanie ze służby |
1863 |
| Los okrętu |
nieznany |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Długość |
37,00 m |
| Szerokość |
4,42 m |
| Wyposażenie lotnicze | |
| 1 balon na uwięzi | |
USS „George Washington Parke Custis” – barka węglowa użyta przez Union Navy jako okręt balonowy w okresie wojny secesyjnej. Był to pierwszy okręt na świecie specjalnie przystosowany do roli okrętu lotniczego, a zarazem pierwszy okręt lotniczy użyty przez United States Navy.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Barka została zbudowana w połowie lat 50. XIX wieku, liczyła 37 metrów długości, 4,42 metry szerokości, głębokość jej ładowni wynosiła 1,68 metra[1], jej tonaż wynosił około 87–139 t[2]. W sierpniu 1861 została zakupiona przez Union Navy za 150 dolarów i nazwana na cześć George'a Washingtona Parke'a Custisa[2] oraz przystosowana do roli okrętu balonowego[1]. Na jej pokładzie zainstalowano aparaturę do wytwarzania wodoru zaprojektowaną przez Thaddeusa Lowe'a oraz ekwipunek potrzebny do wzniesienia się z niej balonu na uwięzi, prace przeprowadzone w Washington Naval Yard nadzorował John Dahlgren[1][3].
Wczesnym rankiem 10 listopada 1861 barka, ciągnięta przez holownik „Coeur de Lion”, opuściła stocznię i udała się w podróż w dół Potomacu[1][3]. Następnego dnia, 11 listopada, ze znajdującej się na Mattawoman Creek barki na pokładzie balonu wznieśli się Lowe, generał Daniel Sickles i towarzyszące im osoby, aby przeprowadzić obserwacje pozycji Konfederatów znajdujące się 3 mile (prawie pięć kilometrów) dalej[1]. W datowanym z 12 listopada raporcie Lowe napisał: „bez przeszkód widzieliśmy wieczorem ogniska w obozie nieprzyjaciela, zaobserwowaliśmy także rebeliantów przygotowujących baterie artyleryjskie przy Freestone Point”[a][1].
Ta operacja, wraz ze wcześniejszym, pionierskim użyciem balonu przez Johna LaMountaina z pokładu „Fanny”, zapoczątkowała używanie balonów do powietrznego rekonesansu w czasie wojny secesyjnej[1].
Barka operowała na Potomacu, holowana przez różne statki, do początków 1862[3]. Od marca do początku maja 1862 operowała na York River w czasie kampanii półwyspowej, a w sierpniu była użyta do obserwacji skuteczności bombardowania konfederackiego Fortu Powhatan[4][3].
Balon zazwyczaj wznosił się w powietrze na wysokość około trzystu stóp (około 100 metrów), choć raz wzbił się na wysokość 5000 stóp (1500 m)[4][5]. Powietrzny rekonesans odbywał się zazwyczaj wczesnym rankiem, kiedy powietrze było jeszcze spokojne i dawało dużą widoczność[5].
Wraz z zakończeniem działalności w 1863 przez nieoficjalny Korpus Balonowy Armii Unii, barka została odholowana do Washington Naval Yard i dalsze jej losy nie są znane[3].
USS „George Washington Parke Custis” uważany jest za pierwszy okręt lotniczy[6]. Znane są dwie jednostki, z których przeprowadzono wcześniejsze „operacje lotnicze”, ale „George Washington Parke Custis” był pierwszym okrętem, a nie statkiem, a także pierwszym specjalnie przystosowanym okrętem (z zainstalowanym specjalistycznym wyposażeniem), a nie tylko okrętem użytym tymczasowo w tej roli[6]. Dwie wcześniejsze jednostki lotnicze to[6]:
- brytyjski bryg HMAS „Pallas”, który w czasie wojen napoleońskich holował latawce wzdłuż wybrzeża francuskiego, rozrzucając antynapoleońskie pamflety, oraz
- amerykański holownik „Fanny”, z którego 3 sierpnia 1861 wzbił się w powietrze John LaMountain.
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ „We had a fine view of the enemy camp fires during the evening and saw the rebels constructing batteries at Freestone Point”.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g George Washington Parke Custis. Dictionary of American Naval Fighting Ships. [dostęp 2013-10-08]. (ang.).
- ↑ a b R. Layman: Before the Aircraft Carrier. s. 115.
- ↑ a b c d e R. Layman: Before the Aircraft Carrier. s. 116.
- ↑ a b J. Brown: Historical Dictionary of the U.S. Army. s. 50.
- ↑ a b K Dougherty: The Peninsula Campaign of 1862. s. 11.
- ↑ a b c F. Haydon: Military Ballooning During the Early Civil War. s. 96.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- R.D. Layman: Before the Aircraft Carrier: The Development of Aviation Vessels, 1849-1922. Annapolis, Md.: Naval Institute Press, 1989. ISBN 978-0-87021-210-9.
- Kevin Dougherty, J. Michael Moore: The Peninsula Campaign of 1862 : A Military Analysis. Jackson: University Press of Mississippi, 2005. ISBN 978-1-57806-752-7.
- Jerold E. Brown: Historical Dictionary of the U.S. Army. Westport, Conn.: Greenwood Press, 2001. ISBN 978-0-313-29322-1.
- Frederick Stansbury Haydon: Military Ballooning During the Early Civil War. Baltimore Johns Hopkins University Press,, 2000. ISBN 978-0-8018-6442-1.
Literatura przedmiotu[edytuj | edytuj kod]
- Philip W. Ogilvie: Along the Potomac. Charleston, SC: Arcadia, 2000, s. 98-99. ISBN 978-0-7385-1554-0.
- William F. Trimble: High Frontier : A History of Aeronautics in Pennsylvania. Pittsburgh, Pa.: University of Pittsburgh Press, 1982, s. 20-21. ISBN 978-0-8229-5340-1.