Wasyl Kowalski

Wasyl Kowalski
Василь Ковальський,
Data i miejsce urodzenia	13 stycznia 1826 ; Brody
Data i miejsce śmierci	18 marca 1911 ; Wiedeń
	poseł na Sejm Krajowy Galicji; kadencja II, III, IV
Okres	od 18 lutego 1867; do 21 października 1882
	poseł do Rady Państwa; kadencja V, VI, VII
Okres	od 4 listopada 1873; do 23 stycznia 1891
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wasyl Kowalski (ukr. Василь Ковальський, pol. Bazyli Kowalski, ur. 13 stycznia 1826 w Brodach, zm. 18 marca 1911 w Wiedniu) – ukraiński prawnik, polityk i działacz społeczny, jeden z liderów ugrupowania starorusinów.

Życiorys

Ukończył szkołę powszechną w Brodach. Następnie uczył się w gimnazjum w Brzeżanach i Stanisławowie, gdzie uzyskał maturę^[1]. Studiował na Wydziale Filozoficznym na uniw. we Lwowie, następnie teologię w seminariach i na uniw. w Wiedniu (1846-1848) i we Lwowie (1849-1850)^[1]. W latach 1851–1854 odbył i ukończył studia prawnicze na uniw. w Wiedniu^[1].

Po skończeniu studiów pracował jako urzędnik w Ministerstwie Sprawiedliwości, gdzie był tłumaczem i współredaktorem ruskiego tekstu Dziennika Ustaw (Reichsgesetzblatt) - "Вісника законів державних"^[1]. Jednocześnie odbywał praktykę w prokuraturze i sądzie okręgowym w Wiedniu. Od 1858 był radcą sądu okręgowego w Przemyślu, następnie Sądu Okręgowego (1867-1872) i Sądu Krajowego (1872-1880) we Lwowie^[1]. W latach 1880–1881 referent a potem radca (1882-1906) Sądu Najwyższego (Obersten Gerichtshof) w Wiedniu^[1]. W 1906 przeszedł w stan spoczynku^[1]. Przełożył na język ukraiński austriacki kodeks handlowy i karny^[2].

Zaangażowany politycznie. Był jednym z czołowych działaczy stronnictwa świętojurskiego a potem ruchu starorusinów, zwolennik opcji panruskiej (moskalofilskiej). Podczas Wiosny Ludów uczestniki Zjazdu Słowiańskiego w Pradze (1848) i Soboru Ruskich Uczenych (1848)^[2]. Od 1851 był członkiem Instytutu Stauropigijnego, w latach 1871–1883 – jego seniorem^[2]. Członek założyciel Russkiej Rady, Hałycko-Ruskiej Matycy oraz Narodnego Domu, któremu przewodniczył w latach 1876–1883^[2]. Członek Towarzystwa im. Mychajła Kaczkowskiego.

Był także autorem podręczników szkolnych: "Буквар для дітей" („Elementarz dla dzieci”) i, "Руська читанка" ("Ruska czytanka") a także powieści: "Повісті молодого Русина" („Opowieść młodego Rusina”), "Дорога до щастя" („Droga do szczęścia”) i "П'яниця" („Pijak”). Pisał także teksty do operetek.

Poseł Sejmu Krajowego Galicji II kadencji (18 lutego 1867 - 21 maja 1870), III kadencji (20 sierpnia 1870 - 26 kwietnia 1876), IV kadencji (8 sierpnia 1877 - 21 października 1882). Do Sejmu był wybierany z kurii IV (gmin wiejskich) w II kadencji w okręgu wyborczym nr 15 (Przemyśl-Niżankowice) zaś w III i IV z okręgu nr 36 (Mikołajów-Żurawno)^[3]. W sejmie należał do Klubu Ruskiego^[2]. Poseł do austriackiej Rady Państwa V kadencji (4 listopada 1873 - 22 maja 1879), VI kadencji (7 października 1879 - 23 kwietnia 1885) wybierany w kurii IV (gmin wiejskich) z okręgu wyborczego nr 15 (Stryj-Skole-Żydaczów-Mikołajów-Żurawno-Drohobycz-Medenice-Podbuż) oraz VII kadencji (22 września 1885 - 23 stycznia 1891) gdzie został wybrany w kurii IV (gmin wiejskich) w okręgu wyborczym nr 18 (Żołkiew-Mosty Wielkie-Kulików-Sokal-Bełz-Rawa-Uhnów-Niemierów)^[4]. W kadencji V członek Klubu Ruskiego (Ruthenenklub), w kadencji VI początkowo niezrzeszony następnie od 14 grudnia 1882 w Klubie Centrum - członek zarządu - a w kadencji VII od 1885 prezes z ramienia starorusinów. Kazimierz Chłędowski tak go opisał najwytrawniejszym z ruskiego stronnictwa był Kowalski, który już z tego powodu musiał się trochę hamować, że był radcą sądowym. Pan Bazyli był jakimś funkcjonariuszem także w "Narodnym Domu", domu wystawionym na ruskie zgromadzenia itd., i miał tam wolne mieszkanie. Raz poszedłem do niego z jakimś interesem od namiestnika; zastałem pana Bazylego w długim szlafroku z jedwabnej, krzyczącej, rosyjskiej materii, a ikony wisiały po rogach pokoju rosyjskim zwyczajem. Kowalski został później radcą w najwyższym trybunale w Wiedniu dzisiaj już starzec, mieszka w Wiedniu i mało miesza się do polityki^[5].

Zmarł w Wiedniu i 20 marca został tam pochowany na Cmentarzu Centralnym^[6].

Odznaczenia i wyróżnienia

Od 1883 radca dworu. Odznaczony w listopadzie 1894 Krzyżem Kawalerskim Orderu Franciszka Józefa^[7] a następnie Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Franciszka Józefa^[2].

Rodzina

Urodził się w biednej rodzinie. Był synem woźnego magistratu w Brodach - Damiana Kowalskiego. Ożenił się dwukrotnie: 1) w 1851 z Juliją z Kuziemskich, z którą miał dwie córki i trzech synów) w 1870 z Heleną z Herasimowiczów z którą miał czterech synów i córkę^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Parlament Österreich Republik, Franz Adlgasser, Kurzbiografie Kowalski, Bazyli (Basil) - Parlamentarier 1848-1918 online [1.06.2020]
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Iгор Чорновол, 199 депутатів Галицького сейму, Львів 2010, c. 138-139
↑ Stanisław Grodziski: Sejm Krajowy galicyjski 1861-1914. Warszawa 1993. ISBN 83-7059-052-7.
↑ Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim 1848–1918,Warszawa 1996, s.
↑ Kazimierz Chłędowski, Pamiętniki, t.1, oprac. Antoni Knot, Kraków 1957, s. 263
↑ Basil Ritter von Kowalski Wiener Zeitung 1911 nr 65 z 20 marca s. 4
↑ Telegramy "Kuriera Lwowskiego". Wiedeń Kurier Lwowski 1894 nr 330 z 28 listopada s.

Literatura

Iгор Чорновол, 199 депутатів Галицького сейму, Львів 2010, c. 138-139

[:0-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Parlament Österreich Republik, Franz Adlgasser, Kurzbiografie Kowalski, Bazyli (Basil) - Parlamentarier 1848-1918 online [1.06.2020]

[:1-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Iгор Чорновол, 199 депутатів Галицького сейму, Львів 2010, c. 138-139

[3] Stanisław Grodziski: Sejm Krajowy galicyjski 1861-1914. Warszawa 1993. ISBN 83-7059-052-7.

[4] Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim 1848–1918,Warszawa 1996, s.

[5] Kazimierz Chłędowski, Pamiętniki, t.1, oprac. Antoni Knot, Kraków 1957, s. 263

[6] Basil Ritter von Kowalski Wiener Zeitung 1911 nr 65 z 20 marca s. 4

[7] Telegramy "Kuriera Lwowskiego". Wiedeń Kurier Lwowski 1894 nr 330 z 28 listopada s.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]