Willa „Oksza”

Willa „Oksza”

nr rej. A-68/M z 6 listopada 2006
Willa "Oksza"
Państwo	Polska
Miejscowość	Zakopane
Adres	ul. Zamoyskiego 25
Typ budynku	willa
Styl architektoniczny	styl zakopiański
Architekt	Stanisław Witkiewicz
Inwestor	Bronisława i Wincenty Korwin-Kossakowscy
Rozpoczęcie budowy	1895
Ukończenie budowy	1896
Właściciel	Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem
Położenie na mapie Zakopanego Willa „Oksza”
Położenie na mapie Polski Willa „Oksza”
Położenie na mapie województwa małopolskiego Willa „Oksza”
Położenie na mapie powiatu tatrzańskiego Willa „Oksza”
49°17′19,4″N 19°57′59,0″E

Willa „Oksza” – budynek mieszkalny w stylu zakopiańskim zaprojektowany w latach 1894–1895 przez Stanisława Witkiewicza a znajdujący się w Zakopanem przy ul. Zamoyskiego 25. Od 2006 roku jest siedzibą filii Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego, znajduje się w nim Galeria Sztuki XX wieku.

Historia

Obiekt został zaprojektowany przez Stanisława Witkiewicza w latach 1894–1895. Wzniesiono go w roku 1896. W tym samym roku w czerwcu nastąpiło jego otwarcie. Początkowo nazwany był „Korwinówką”. Obecna nazwa pochodzi od herbu Heleny, żony hrabiego Marcina Nałęcza-Kęszyckiego, który zakupił willę w roku 1899.

W kwietniu 2015 budynek został laureatem konkursu „Zabytek zadbany” w kategorii Architektura i konstrukcje drewniane za „wzorcowo zrealizowane kompleksowe prace konserwatorskie”.

Kalendarium

• 1894-1895 – Stanisław Witkiewicz projektuje dla Bronisławy i Wincentego Korwin-Kossakowskich willę w stylu zakopiańskim.
• 1895-1896 – góralscy cieśle wznoszą willę, która początkowo nosi nazwę Korwinówka.
• Czerwiec 1896 – uroczyste otwarcie willi.
• 1899 – hrabia Marcin Nałęcz-Kęszycki kupuje willę.
• 1920 – willę kupuje Towarzystwo „Odrodzenie” i przebudowuje, znacznie zmieniając wygląd domu.
• 1927-1932 – w Okszy mieści się internat.
• Druga wojna światowa – W willi ma swoją siedzibę Szkoła Gospodarstwa Domowego.
• 1945-1965 – mieści się tu prewentorium gruźlicze dla dzieci i młodzieży.
• Początek lat 60. – remont kapitalny willi, która później funkcjonować będzie jako dom wypoczynkowy.
• 2006 – budynek staje się własnością Muzeum Tatrzańskiego; zostaje wpisany do rejestru zabytków i rozpoczynają się prace przygotowujące go do remontu.
• 2011 – Oksza zostaje otwarta dla zwiedzających. W jej wnętrzach prezentowane są dwie wystawy: Zakopane – pępek świata oraz Sztuka pod Giewontem w latach 1880-1939.

Architektura

Willa „Oksza”(elewacja tylna)

Stanisław Witkiewicz jako twórca stylu zakopiańskiego uczynił z obiektu przykład budownictwa podhalańskiego. Budowla charakteryzuje się typowym dla stylu zakopiańskiego spadzistym dachem i bogatym zdobnictwem elementów drewnianych. Zdobienia te są również widoczne we wnętrzu willi. Wykorzystana została ornamentyka ludowa wzbogacona motywami tatrzańskimi.

Willa miała spełniać podstawowe funkcje użytkowe, o czym mówił sam autor projektu:

Szło więc nie o zbudowanie jeszcze jednej pięknej i typowej chaty, szło o co innego: o zbudowanie domu, w którym by były rozstrzygnięte wszelkie wątpliwości co do możności pogodzenia ludowego budownictwa z wymaganiami bardziej złożonych i wyrafinowanych potrzeb wygody i piękna [...]

Po zakupieniu obiektu w 1920 przez Towarzystwo „Odrodzenie” nastąpiła jego przebudowa. W rezultacie budynek znacznie zmienił swoją oryginalną postać.