Wojna chocimska (poemat Ignacego Krasickiego)
| Autor | |
|---|---|
| Typ utworu | |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania | |
| Język | |
| Data wydania | |
Wojna chocimska – poemat Ignacego Krasickiego wydany w Warszawie w 1780[1].
Utwór został napisany pod wpływem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, który pragnął złączyć się z Rosją w sojuszu przeciw Turcji. Poemat opisuje walki hetmana Jana Karola Chodkiewicza podczas wojny polsko-tureckiej 1620-1621. Krasicki, mający już w dorobku parodystyczne utwory Myszeida[2] i Monachomachia, próbował w Wojnie chocimskiej stworzyć poważny poemat heroiczny. Odwoływał się jednak nie do wzorów antycznych, lecz nowożytnych, zwłaszcza do Jerozolimy wyzwolonej[3] Torquata Tassa, zaś w miejsce starożytnych bóstw wprowadzał nawiązania chrześcijańskie. Najprawdopodobniej poeta pozostawał też pod wpływem Henriady Woltera[4]. Utwór rekonstruował też na podstawie wydarzeń historycznych zasady ustrojowe i moralne Rzeczypospolitej szlacheckiej oraz sarmacką przeszłość. Wojna chocimska była w literaturze polskiego oświecenia odosobnioną, choć nieudaną[5] próbą stworzenia epopei. Utwór kreował jednak mit „przodków poczciwych” jako wzoru dla ludzi współczesnych, który odegrał dużą rolę w Panu Podstolim. Epos został skomponowany, na wzór epopei Tassa, oktawą, czyli strofą ośmiowersową abababcc[6][7], zbudowaną z wersów jedenastozgłoskowych.
- Już się był mieczem zwycięskim zbyt wsławił
- Naród, na zemstę od Boga zesłany;
- Już w krwi niewinnej od wieków się pławił;
- Jednak w zapędzie nieuhamowany,
- Niesyt, że tyle dzieł okrutnych sprawił;
- Dumny potęgą i sławą zagrzany,
- Groził i reszcie, a srogim bułatem
- Chciał przelęknionym zawiadować światem.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Janusz Koryl: Ignacy Krasicki. adoculos.pl. [dostęp 2016-11-25]. (pol.).
- ↑ Paweł Kozioł: Ignacy Krasicki. culture.pl. [dostęp 2016-11-25]. (pol.).
- ↑ Gerusalemme liberata, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-11-25] (ang.).
- ↑ Krasicki. gutenberg.czyz.org. [dostęp 2016-11-25]. (pol.).
- ↑ Krasicki Ignacy (1735 - 1801). polki.pl. [dostęp 2016-11-25]. (pol.).
- ↑ ottava rima, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-11-25] (ang.).
- ↑ Wiktor Jarosław Darasz: Mały przewodnik po wierszu polskim. Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, 2003, s. 150-151. ISBN 83-900829-6-9.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Mieczysław Klimowicz: Oświecenie. Wyd. IX - 5 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 171-172, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13845-5.
- Teresa Kostkiewiczowa: Oświecenie. Słownik literatury polskiej. Gdańsk: słowo / obraz terytoria; Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 2007, s. 50, 90, 181. ISBN 978-83-7420-092-9.
- Zygmunt Leśnodorski: Źródła starożytne "Wojny Chocimskiej" Krasickiego. bazhum.muzhp.pl, 1931. [dostęp 2016-11-25]. (pol.).
- Roman Krzywy: Między historią a tradycją eposu heroicznego. Uwagi o "Wojnie chocimskiej" Ignacego Krasickiego. academia.edu. [dostęp 2016-11-25]. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Pierwsze wydanie (1780) w bibliotece Polona