Xolmis

	Xolmis
	F. Boie, 1826
	; Przedstawiciel rodzaju – mniszek biały (X. irupero)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	tyrankowce
Rodzina	tyrankowate
Podrodzina	wodopławiki
Plemię	Xolmiini
Rodzaj	Xolmis
	Typ nomenklatoryczny
	T[yrannus]. irupero Vieillot, 1823
Synonimy
	Hemipenthica Cabanis & Heine, 1860;
	Hemipenthica Cabanis & Heine, 1860;
Gatunki
	X. irupero; X. velatus;
	X. irupero; X. velatus;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Xolmis – rodzaj ptaków z podrodziny wodopławików (Fluvicolinae) w rodzinie tyrankowatych (Tyrannidae).

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej^[4]

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 16,5–23 cm; masa ciała 50–61 g^[4].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Xolmis: etymologia nazwy rodzajowej Xolmis jest niejasna. Opis z 1826 roku mówi o greckim słowie Ξολμις (Xolmis), którego istnienie nie jest jednak pewne. W publikacji wydanej pośmiertnie w 1651 roku Hernández opisał ptaka o nazwie Xomotl (być może rodzaj jakiejś kaczki), którego opis pokrywa się z wyglądem mniszka białego; możliwe, że nazwa rodzajowa Xolmis to zniekształcenie tego słowa. W języku ludu Guarani nie odnotowano słowa brzmiącego podobnie do tej nazwy^[5].
Hemipenthica: gr. ἡμι- hēmi- „pół-”, od ἡμισυς hēmisus „połowa”; πενθικος penthikos „smutny, w żałobie” (tj. czarny), od πενθεω pentheō „opłakiwać”^[6]. Gatunek typowy: Tyrannus irupero Vieillot, 1823.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki^[7]:

Xolmis irupero (Vieillot, 1823) – mniszek biały
Xolmis velatus (M.H.C. Lichtenstein, 1823) – mniszek białorzytny

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Xolmis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ F. Boie. Generalübersicht der ornithologischen Ordnungen, familien und Gattungen. „Isis von Oken”. 19, s. kol. 973, 1826. (niem.).
↑ J. Cabanis & F. Heine: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. Cz. 2: Die Shreivögel. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1859–1860, s. 43. (niem.).
↑ ^a ^b J. Fitzpatrick, J. Bates, K. Bostwick, I. Caballero, B. Clock, A. Farnsworth, P. Hosner, L. Joseph, G. Langham, D. Lebbin, J. Mobley, M. Robbins, E. Scholes, J. Tello, B. Walther & K. Zimmer: Family Tyrannidae (Tyrant-flycatchers). W: J. del Hoyo, A. Elliott & D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 9: Cotingas to Pipits and Wagtails. Barcelona: Lynx Edicions, 2004, s. 393–394. ISBN 84-87334-69-5. (ang.).
↑ Xolmis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-16] (ang.).
↑ Hemipenthica, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-16] (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Xolmiini Tello, Moyle, Marchese & Cracraft, 2009 (wersja: 2021-10-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-01-16].

[itis-1] Xolmis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Boie-2] F. Boie. Generalübersicht der ornithologischen Ordnungen, familien und Gattungen. „Isis von Oken”. 19, s. kol. 973, 1826. (niem.).

[Cabanis&Heine-3] J. Cabanis & F. Heine: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. Cz. 2: Die Shreivögel. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1859–1860, s. 43. (niem.).

[Fitzpatrick&inni-4] J. Fitzpatrick, J. Bates, K. Bostwick, I. Caballero, B. Clock, A. Farnsworth, P. Hosner, L. Joseph, G. Langham, D. Lebbin, J. Mobley, M. Robbins, E. Scholes, J. Tello, B. Walther & K. Zimmer: Family Tyrannidae (Tyrant-flycatchers). W: J. del Hoyo, A. Elliott & D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 9: Cotingas to Pipits and Wagtails. Barcelona: Lynx Edicions, 2004, s. 393–394. ISBN 84-87334-69-5. (ang.).

[5] Xolmis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-16] (ang.).

[6] Hemipenthica, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-16] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-7] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Xolmiini Tello, Moyle, Marchese & Cracraft, 2009 (wersja: 2021-10-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-01-16].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]