Zamek Królewski w Kaliszu
 Zamek Królewski w Kaliszu[1] | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Kondygnacje |
4 |
| Zniszczono |
1792, 1803–1804 |
| Pierwszy właściciel | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie Kalisza  | |
 51°45′51,6″N 18°05′31,6″E/51,764333 18,092111
| |
.jpg)
Zamek Królewski w Kaliszu – gotycki zamek w Kaliszu, wzniesiony w trzeciej ćwierci XIII w. przez Bolesława Pobożnego na Nowym Mieście, czteroskrzydłowy, na planie zbliżonym do kwadratu, warowny, otoczony fosą; spłonął w 1537, odbudowany, spłonął ponownie w 1792, rozebrany w latach 1803–1804[2]; największy zamek w Wielkopolsce[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze zabudowania drewniane pełniące funkcje siedziby władcy Bolesława Pobożnego wzniesiono na wyspie między odnogami rzeki Prosny ok. roku 1253. W XIV wieku z inicjatywy Kazimierza III Wielkiego niedaleko dawnej Bramy Toruńskiej powstał murowany zamek, który był jednym z szeregu zamków wybudowanych przez tego władcę. O fakcie wybudowania go wspomina Jan Długosz[4]. Według opisu sporządzonego w 1564 roku kaliski zamek był budowlą czteroskrzydłową zbudowaną na planie czworoboku z dziedzińcami pośrodku. Główne czterokondygnacyjne skrzydło znajdowało się w linii murów miejskich, po przeciwnej stronie od wjazdu[5]. Na zamek prowadziła brama wjazdowa z mostem zwodzonym, która znajdowała się od strony miasta w skrzydle północnym. Główny dom mieszkalny miał cztery kondygnacje, pozostałe zabudowania trzy. W latach 1402–1423 wielokrotnie na zamku przebywał król Władysław II Jagiełło. W 1537 roku spłonęło skrzydło zachodnie, które już prawdopodobnie nie zostało odbudowane w dawnej formie[5]. Za zamkiem od strony zachodniej znajdował się gospodarczy przygródek do którego prowadziła boczna furta[5].
W XVI wieku zamek stanowił rezydencję wielkopolskich dygnitarzy: starosty generalnego, kaliskiego wojewody, burgrabiego, a okresowo także dla polskich królów. W 1792 zamek popadł w ruinę podczas pożaru Kalisza. W 1803 roku wypalone ruiny zamku wraz z przylegającym placem zostały oddane w posiadanie Fryderykowi Wiedermanowi[5]. Tenże przekazał je chirurgowi Ernestowi Fryderykowi Leonhardowi, który w 1804 roku sprzedał ruiny zamku winiarzowi Jerzemu Myszkiewiczowi, a następnie pozostałości zamku rozebrano na budulec[5]. W 1819 roku na jego miejscu zbudowano szkołę. Obecnie jedyną pozostałością zamku są odkryte przez archeologów fundamenty na terenie I Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Asnyka przy zbiegu ulic Grodzkiej, Zamkowej oraz placu Jana Pawła II w centrum miasta[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Teresa Ruszczyńska: Materiały ikonograficzne do historii zabudowy Kalisza. W: Osiemnaście wieków Kalisza : studia i materiały do dziejów miasta Kalisza i regionu kaliskiego. T. 2. Kalisz: Wydawnictwo Poznańskie, 1961, s. 93–94.
- ↑ Janusz Tomala: Kalisz – miasto lokacyjne w XIII-XVIII wieku : studium archeologiczno-architektoniczne. Kalisz: Edytor, 2004, s. 45–51. ISBN 83-919877-4-4.
- ↑ Władysław Kościelniak: Kalisz : ilustrowany przez autora przewodnik po mieście. Kalisz: Sztuka i Rynek, 2002, s. 72–73. ISBN 83-913102-3-X.
- ↑ Kalisz - Średniowieczny zamek królewski. zamki.res.pl. [dostęp 2018-06-30].
- ↑ a b c d e DAWNY KALISZ - Tego już nie ma / Zamek kaliski [online], www.kalisz.info [dostęp 2022-01-12].
- ↑ Judyta Anna Dymkowska: Zamek kaliski. Dawny Kalisz. [dostęp 2018-06-30].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Tadeusz Baranowski, "Kalisz - początki miasta",
- Tadeusz Poklewski-Koziełł, "Średniowieczne zamki między Prosną i Pilicą", Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź - 1992