Zapora Schiffenen

Zapora wodna Schiffenen (fr. Barrage de Schiffenen, niem. Schiffenentalsperre) – zapora wodna w Szwajcarii, oddana do użytku w 1963 r. Przegradza rzekę Sarine, tworząc zbiornik zaporowy Schiffenen. Przy zaporze funkcjonuje elektrownia wodna o maksymalnej mocy 72 MW.

Położenie

Leży w kantonie Fryburg, między miejscowościami Schiffenen (na prawym brzegu) w gminie Düdingen i Grueneburg (na brzegu lewym) w gminie Kleinbösingen^[1]. Jest jedną z najniżej położonych zapór wodnych w Szwajcarii.

Charakterystyka

Jest zaporą betonową typu lekkiego, łukową o podwójnej krzywiźnie. Korona zapory znajduje się na wysokości 534 m n.p.m. Długość korony zapory wynosi 417 m, wysokość muru zapory 47 m, jego grubość od 14 m u podstawy do 7 m w koronie. Objętość muru zapory wynosi ok. 185 000 m³. Droga zbudowana na koronie zapory łączy okręgi Singine i Lac.

Po prawej stronie (patrząc od strony wody) zapora posiada cztery upusty denne o przepływie nominalnym 4 x 150 m³/s oraz trzy przelewy górne, usytuowane tuż poniżej korony zapory, o przepływie nominalnym 3 x 133 m³/s.

Elektrownia wodna

Po stronie lewej u stóp muru zapory znajduje się budynek elektrowni wodnej. Wyposażona jest ona w dwie turbiny Kaplana z generatorami o mocy 35 MW każdy, uruchamianymi na żądanie dyspozycji mocy oraz jedną turbinę Francisa o mocy 2,3 MW, przeznaczoną do pracy ciągłej w celu utrzymania stałego, minimalnego przepływu w rzece w wysokości 2 - 3 m³/s. Łączny przepływ podczas pracy obu dużych turbin z maksymalną mocą wynosi ok. 180 m³/s. Turbiny Kaplana zastosowano tu z uwagi na specyficzne warunki pracy: dostępny duży przepływ wody przy stosunkowo niewielkim jej spadku, wynikającym jedynie z wysokości piętrzenia tamy. Zapora Schiffenen jest jedyną wśród największych zapór we francuskojęzycznej Szwajcarii, w której używane są turbiny Kaplana.

Historia

Wymieniona wyżej elektrownia wodna została uruchomiona w 1964 r. przez Entreprises électriques fribourgeoises (od 2008 r. Groupe E SA). Powstała jako ostatni obiekt hydroenergetycznego zagospodarowania wód Sarine. Przy produkcji średnio 133 gigawatogodzin rocznie elektrownia wodna odgrywa kluczową rolę w zaopatrywaniu kantonu Fryburg w energię elektryczną.

W trakcie budowy zapory znaleziono siedzibę ludzką z okresu górnego neolitu oraz szereg artefaktów zaliczonych do kultury halsztackiej.

Zwiedzanie zapory (bezpłatne) jest możliwe po wcześniejszym zgłoszeniu w grupach min. 10-osobowych.

Przypisy

↑ wg mapy swisstopo [1]

Bibliografia

Seewer, Eveline: Schiffenen, lac de, [w:] „Dictionnaire historique de la Suisse” (DHS), vers. 28.07.2011, traduit de l’allemand, [2], akt. 25.02.2021;
Informacja o zaporze i elektrowni na stronie Groupe E SA [3];
Informacje o zaporze i elektrowni na stronie swissdams [4];
Informacja o zaporze i zbiorniku na stronie torpille [5].

[1] wg mapy swisstopo [1]

[1]